Οταν το ρολόι κτύπησε μεσάνυχτα την 1η Ιανουαρίου, οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο εξέφρασαν ανακούφιση που τελείωνε το 2020. Αν και συμφωνούσα, ένιωθα και τον ενθουσιασμό των Ελλήνων που περίμεναν την άφιξη του 2021, οπότε συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
AΠΕ-ΜΠΕ
του Τζέφρεϊ Πάιατ
Γνωρίζουμε από τα βιβλία της ιστορίας ότι τότε οι Ελληνες κήρυξαν την ανεξαρτησία τους και πολλοί θυσίασαν τη ζωή τους στον αγώνα για αυτοδιάθεση. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι τότε ξεκίνησε και μια σημαντική σχέση ανάμεσα στις Ηνωμένεs Πολιτείες και στην Ελλάδα, των οποίων οι ιστορίεε είναι στενά συνδεδεμένες από την αρχή.
Προκειμένου να τιμήσουμε αυτόν τον σημαντικό σταθμό, η Αποστολή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερική εγκαινίασε μια σειρά εκδηλώσεων εμπνευσμένων από την ελληνική «Φιλία», τονίζοντας την ιστορική σχέση μεταξύ των χωρών μας και τα ισχυρά θεμέλια των δημοκρατικών αξιών που μοιραζόμαστε. Εμαθα τα τελευταία τέσσερα χρόνια ότι η ελληνική «Φιλία» είναι κάτι πολύ σημαντικό. Οπως τόνισε και ο Αριστοτέλης, η αληθινή «Φιλία» είναι μια μορφή αγάπης που βασίζεται στην εντιμότητα, στη δέσμευση και στην εκτίμηση μεταξύ των ανθρώπων.
Το νέο μας λογότυπο που δημιουργήθηκε για την περίσταση απεικονίζει τη φλόγα της δημοκρατίας με στοιχεία από την ελληνική και την αμερικανική σημαία που συμβολίζουν πως οι επαναστάσεις μας είναι συνδεδεμένες και πώς η βαθιά μας πίστη στην ανθρώπινη ελευθερία, στην αυτοδιάθεση και στο κράτος δικαίου «δημιούργησαν» Ιστορία. Οπως η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία ενέπνευσε τους πατέρες της Αμερικής, με τον ίδιο τρόπο η δική μας Αμερικανική Επανάσταση και η νεαρή μας δημοκρατία ενέπνευσε τους Ελληνες αγωνιστές της Ελευθερίας το 1821. Στην πραγματικότητα οι Ελληνες χρησιμοποίησαν ως πρότυπο της διακήρυξης της Ελληνικής Ανεξαρτησίας το κείμενο που οι δικοί μας πατέρες του Εθνους υπέγραψαν στη Φιλαδέλφεια το 1776.
Πιστεύοντας με μεγάλο πάθος ότι για να έχει η δημοκρατία μας κάποιο νόημα, η χώρα μας έπρεπε να προστρέξει τους Ελληνες επαναστάτες, πολλοί Αμερικανοί ενώθηκαν προκειμένου να βοηθήσουν το ελληνικό κίνημα ανεξαρτησίας. Φιλέλληνες όπως ο Samuel Gridley Howe, ο William Washington και o George Jarvis έφυγαν από την πατρίδα τους προκειμένου να αγωνιστούν μαζί και να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στους Ελληνες συντρόφους τους στα όπλα.
Εν τω μεταξύ, οι Αμερικανοί πολίτες δημιούργησαν Φιλελληνικές Κοινότητες σε ολόκληρη τη χώρα, συγκεντρώνοντας χρήματα για βοήθεια και προσπαθώντας να πιέσουν τους εκλεγμένους εκπροσώπους τους να αναγνωρίσουν την ελληνική ανεξαρτησία. Εκείνες τις πρώτες μέρες της δημοκρατίας μας, η ευρεία στήριξη στον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία προκάλεσε μια από τις πρώτες συζητήσεις για την εξωτερική μαςπολιτική. Ως κληρονόμοι των αρχαίων ελληνικών παραδόσεων, οι Αμερικανοί φιλέλληνες πίστευαν ότι είχαν πολιτική υποχρέωση να βοηθήσουν την Ελλάδα να ξανακερδίσει το κληρονομικό της δικαίωμα στη δημοκρατία.
Από τότε και οι δύο δημοκρατίες μας δοκιμάστηκαν. Στις 6 Ιανουάριου ο κόσμος παρακολούθησε αποσβολωμένος με δέος τους εξεγερμένους ταραξίες που επιτέθηκαν στο αμερικανικό Καπιτώλιο, σε μια δίχως προηγούμενο επίθεση στην αμερικανική δημοκρατία. Είμαι ευγνώμων για την τρομερή υποστήριξη από τους Ελληνες που πρόσφεραν τα συλλυπητήριά τους και μοιράστηκαν την εμπιστοσύνη τους ότι οι θεσμοί της αμερικανικής δημοκρατίας και δικαιοσύνης θα επικρατήσουν όπως πάντα. Εχουν δίκιο!
Ο κόσμος παρακολούθησε τη δύναμη και επανάκαμψη των αμερικανικών δημοκρατικών θεσμών και την αποφασιστικότητά μας να επανορθώσουμε τη ζημιά αυτής της επίθεσή στις αξίες που τιμούμε περισσότερο από οτιδήποτε. Οι προκλήσεις αυτές τονίζουν τη ζωτική σημασία των δημοκρατικών αρχών που τα δύο έθνη μας φροντίζουν και προστατεύουν, συχνά ο ένας στο πλευρό του άλλου, για 200 χρόνια. Είναι μια υπενθύμιση ότι δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείψουμε την προσοχή μας, ούτε τα διαχρονικά ιδεώδη μας που μας κάνουν αυτό που είμαστε.
Λίγες μέρες νωρίτερα η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» ξεκίνησε μια εκστρατεία προκειμένου να γιορτάσει την ελληνική Ιστορία, να τιμήσει τους Ελληνες, να φωτίσει τα επιτεύγματά τους και να ατενίσει το μέλλον. Η εκστρατεία μας «ΗΠΑ και Ελλάδα: Γιορτάζοντας 200 Χρόνια Φιλίας» θα συμπληρώσει τους στόχους της Επιτροπής με εκδηλώσεις και συνεργασίες που στόχο έχουν να φωτίσουν τον ρόλο των Αμερικανών φιλελλήνων στην Ελληνική Επανάσταση, τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των λαών μας που χτίσαμε στα τελευταία 200 χρόνια και τη δέσμευσή μας στη στρατηγική μας σχέση, που βρίσκεται στο ισχυρότερο σημείο της στη σύγχρονη Ιστορία.
Θα ενωθούμε με την ελληνική κοινωνία των πολιτών, τα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, πόλεις και μεμονωμένους πολίτες κατά τη διάρκεια του έτους για να γιορτάσουμε την ιστορική μας φιλία. Οι εκδηλώσει θα περιλαμβάνουν μόνιμη έκθεση για τον Αμερικανικό Φιλελληνισμό στο νεοϊδρυθέν Μουσείο Φιλελληνισμού στην Αθήνα. Μια έκθεση με θέμα «Οι Ελεύθεροι και οι Γενναίοι: Αμερικανοί Φιλέλληνες και ο Ενδοξος Αγώνας των Ελλήνων» στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, ένα ειδικό πρόγραμμα αμερικανικής μουσικής από την ελληνική Εθνική Λυρική Ορχήστρα και μια διαδικτιακή και φυσική έκθεση για την ιστορία του Αμερικανικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη. Σκοπεύουμε επίσης να στηρίξουμε τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν σε ολόκληρη τη χώρα και έχουμε ήδη ξεκινήσει συνεργασίες με την πόλη της Σπάρτης και το Οικονομικό Συνέδριο των Δελφών.
Θέλουμε επίσης οι εορτασμοί να επικεντρωθούν στο φωτεινό ψηφιακό μέλλον και στους ταλαντούχους νέους Ελληνες που έχουν τόσο ισχυρούς δεσμούς με τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό, θα προσφέρουμε χρηματοδότηση υποτροφιών για τη δημιουργία ενός νέου Μεταπτυχιακού Προγράμματος Αμερικανικών Σπουδών, στο οποίο περιλαμβάνουμε προγράμματα όπως ένα διαδικτυακό πρόγραμμα επιχειρηματικότητας με το The Hellenic Initiative το οποίο θα προσφέρει καθοδήγηση σε Ελληνες επιχειρηματίες και έναν βιωματικό χώρο στο Επιστημονικό Φεστιβάλ Αθηνών που θα φωτίζει τις επιστημονικές προόδους Ελληνοαμερικανών.
Γιορτάζοντας τα 200 χρόνια της Ελλάδας μαζί, βλέπουμε τον νέο χρόνο ως μια ευκαιρία να ανεβάσουμε τη σχέση μας σε νέα ύψη. Όπως τόνισε ο εκλεγμένος πρόεδρος Μπάιντεν, ο οποίος είναι ένας πολύ γνωστός φίλος της Ελλάδας, όταν μου έκανε την τιμή να με ορκίσει στη θέση του Αμερικανού πρέσβη στην Ελλάδα, και γνωρίζω καλά, η Ομάδα του στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας θα συνεχίσει να κτίζει πάνω στην πρόοδο που έχουμε κάνει τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Το 2021 θα είναι σημαντικό, κατά τη διάρκεια του οποίου θα νικήσουμε την πανδημία της COVID-19, θα γιορτάσουμε το παρελθόν μας και θα δημιουργήσουμε το κοινό μας μέλλον που θα επικυρώσει τα κοινά στρατηγικά μας συμφέροντα και τις αξίες που μας ενώνουν. Υπάρχουν τόσο πολλά να καταφέρουμε μαζί, εμπνευσμένοι από μια ιστορική φιλία που χτίστηκε εδώ και 200 χρόνια.
* Ο κ. Τζέφρεϊ Πάιατ είναι πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα.
** Από την Καθημερινή
