Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ -τη διεθνή συνθήκη που είναι στην ουσία το σύνταγμα του διεθνούς οργανισμού- η Ρωσία (άρθρο 23) δεν είναι μεταξύ των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι πέντε χώρες που έχουν μόνιμη έδρα είναι οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο… και η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, η πρώην ΕΣΣΔ. Προφανώς το «βέτο» που προστατεύει τον Βλαντιμίρ Πούτιν από οποιαδήποτε σημαντική προσπάθεια του ΟΗΕ να τον σταματήσει οφείλεται στο σοσιαλιστικό- κομμουνιστικό παρελθόν τη Ρωσίας.
του Χάρη Παυλίδη
Την Παρασκευή το βράδυ, το ψήφισμα που προώθησαν οι ΗΠΑ και η Αλβανία στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την καταδίκη της Ρωσίας και την απαίτηση απόσυρσης των στρατευμάτων είχε μόνο μία ψήφο κι αυτή ήταν της Ρωσίας, και ως εκ τούτου το ψήφισμα πήγε στα… αζήτητα ως συνήθως. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι τουλάχιστον οξύμωρο μια χώρα που παραβιάζει συστηματικά τις αρχές του ΟΗΕ- όπως συνέβη στην Κριμαία το 2014- να μετέχει στο όργανο που υποτίθεται ότι μεριμνά για την ασφάλεια των κρατών μελών του ΟΗΕ.
Παρά ταύτα η αποπομπή της Ρωσίας από τον ΟΗΕ είναι σχεδόν αδύνατη. Πέρα από τις επιπτώσεις μιας τέτοιας απόφασης εναντίον μιας στρατιωτικής δύναμης με τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο, η πολιτική πραγματικότητα του ΟΗΕ την αποτρέπει. Το άρθρο 6 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ορίζει ότι μια χώρα μέλος « που έχει παραβιάσει επίμονα τις αρχές που περιέχονται σε αυτόν τον Χάρτη» μπορεί να αποβληθεί με ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης -η οποία περιλαμβάνει όλα τα κράτη μέλη- με εισήγηση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Απ’ τη στιγμή όμως που η Ρωσία έχει δικαίωμα βέτο και, ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει σε μια απόφαση εναντίον της, είναι πολύ δύσκολο για αυτήν να χάσει την υποστήριξη της Κίνας , η οποία έχει επίσης δικαίωμα βέτο.
Παρ’ όλα αυτά και παρά το περίπλοκο του πράγματος, έχουν ξεκινήσει συζητήσεις από την πλευρά των ΗΠΑ προκειμένου να πιεστεί ο Γκουτέρες και να θέσει το θέμα. Ήδη αρκετοί βουλευτές στις ΗΠΑ θα ζητήσουν με ψήφισμα που θα καταθέσουν αύριο (28/02/2022) από τον Πρόεδρο Μπάιντεν να κινήσει τη διαδικασία αποπομπής της Ρωσίας από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το εγχείρημα ίσως να μην έχει τύχη, αλλά έχει ουσία αφού η διεθνής κοινή γνώμη θα μάθει επιτέλους το περιεχόμενο της μεταβίβασης των δικαιωμάτων της Σοβιετικής Ένωσης στη Ρωσία, που εμπεριέχονται στα μνημόνια που υπεγράφησαν το 1991.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ζελένσκι τηλεφώνησε το Σάββατο στον Γκουτέρες για να του ζητήσει την αφαίρεση από τη Ρωσία του δικαιώματος του βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, επικαλούμενος το γεγονός ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στοχεύει στην γενοκτονία του λαού του.
