Με την εγκύκλιο 64597/03-09-2021 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ και συγκεκριμένα με την παράγραφο 1 του άρθρου 60 του Νόμου 4808/2021 ενσωματώνονται σε μια ενιαία ρύθμιση οι ημέρες υποχρεωτικής αργίας για όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες γενικά, οι οποίες αργούν κατά τις Κυριακές και τις ημέρες αργίας.
του Ανδρέα Κ. Σακελλαριάδη
Συγκεκριμένα, ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας ορίζονται πλέον οι εξής:
α) Η 1η Ιανουαρίου.
β) Η εορτή των Θεοφανείων (6η Ιανουαρίου).
γ) Η 25η Μαρτίου.
δ) Η Δευτέρα του Πάσχα.
ε) Η 1η Μαΐου.
στ) Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου).
ζ) Η 28η Οκτωβρίου.
η) Η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).
θ) Η 26η Δεκεμβρίου.
Επιτρέπεται με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ή του Περιφερειάρχη, μετά από γνωμοδότηση του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας να ορίζονται και άλλες ημέρες υποχρεωτικής ή προαιρετικής αργίας ανά την επικράτεια ή ανά Περιφέρεια, αντίστοιχα.
Συνεπώς η εορτή του Αγίου Πνεύματος για τον ιδιωτικό τομέα γενικότερα θεωρείται εργάσιμη ημέρα και όχι εξαιρέσιμη εορτή( αργία), εκτός αν έχει καθιερωθεί ως αργία με Διάταγμα, Υπ. Απόφαση, Κανονισμό, ΣΣΕ, Διαιτητικών Αποφάσεων η κατ έθιμον.
«Η επιχείρηση που δεν θα λειτουργήσει σε ημέρα εθιμικής αργίας, δεν οφείλει τίποτε στο προσωπικό της, ανεξάρτητα αν αυτό αμείβεται με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο»
Οι μισθωτοί ,εργατοτεχνίτες και οι υπάλληλοι , οφείλουν να εργασθούν κανονικά και όσοι από αυτούς αμείβονται με ημερομίσθιο, θα λάβουν το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο τους , χωρίς κάποια προσαύξηση ,ενώ όσοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούνται να λάβουν ιδιαίτερη αμοιβή, καθώς ο μηνιαίος μισθός περιλαμβάνει και την αμοιβή για την εργασία της παραπάνω εορτής.
«Συνεπώς εάν η επιχείρηση απασχολήσει εν μέρει ή ολόκληρο το προσωπικό της οφείλει : α) στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο απλό το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο, χωρίς καμία προσαύξηση β) στους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό τίποτα».
Σε περίπτωση όμως που σε συλλογική σύμβαση εργασίας ή διαιτητική απόφαση ορίζεται ως αργία και όρος για την καταβολή της προσαύξηση 75%, ο όρος αυτός υπερισχύει επειδή είναι ευνοϊκότερος. Π.χ η ΔΑ 49/2005 Βιβλιοπωλείων, Βιβλιοχαρτοπωλείων, Εκδοτικών Οίκων στην παράγραφο Β του άρθρου 4 αναφέρει ότι , : « Ως ημέρα αργίας καθορίζεται και η εορτή του Αγίου Πνεύματος . Οι μισθωτοί που θα εργασθούν την ημέρα αυτή δικαιούται προσαύξηση του 1/25 του μηνιαίου μισθού τους ή του ημερομίσθιου τους κατά 75%.», οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι δικαιούνται την ημέρα αυτή να μην προσέλθουν στην εργασία τους, λαμβάνοντας οι μεν αμειβόμενοι με ημερομίσθιο, το ημερομίσθιο της ημέρας αυτής , χωρίς να εργασθούν, οι δε αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό, τον μηναίο μισθό τους ολόκληρο, παρότι δεν θα έχουν εργασθεί την ημέρα αυτή.
Αντίθετα όσοι από τους εργαζόμενους εργασθούν κατά την ημέρα αυτή, δικαιούνται εκτός του ημερήσιου μισθού τους και προσαύξηση 75%.
Για την περίπτωση εργαζομένου που απασχοληθεί ενώ η ημέρα του Αγίου Πνεύματος έχει συμφωνηθεί ως αργία οφείλεται πρόσθετη αμοιβή σύμφωνα με το άρθρο 659 του Α.Κ .
Άρθρο 659-Εργασία πέρα από τη συμφωνημένη . Αν παρουσιαστή ανάγκη για εργασία πέρα από τη συμφωνημένη ή τη συνηθισμένη, ο εργαζόμενος έχει την υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνηση του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη. Ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα για την πρόσθετη αυτή εργασία σε συμπληρωματική αμοιβή, που κανονίζεται ανάλογα με το συμφωνημένο μισθό και με τις ειδικές περιστάσεις.
Προσοχή!!
Επειδή οι περισσότερες ΣΣΕ-ΔΑ έχουν παύσει να ισχύουν πρέπει να γίνουν οι εξής διακρίσεις :
- Συλλογικές Συμβάσεις ή Διαιτητικές Αποφάσεις που είναι σε ισχύει, πρέπει να εξετάζεται αν δεσμεύονται και τα δύο μέρη ( πρέπει και ο εργοδότης και ο μισθωτός να είναι μέλη των Οργανώσεων που αναφέρονται στο κείμενο κάθε ΣΣΕ-ΔΑ ), τότε η διάταξη περί αργίας είναι υποχρεωτική.
Με την παράγραφο 6 του άρθρου 37 του Νόμου 4024/2011 δεν κηρύσσονται υποχρεωτικές και συνεπώς δεν δεσμεύουν τους εργοδότες και τους μισθωτούς που δεν ανήκουν στις συνδικαλιστικές οργανώσεις. «6. Η εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 11 του ν.1876/1990 αναστέλλεται όσο διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής» ( Δηλαδή μέχρι 20/08/2018).
Αν δεν δεσμεύονται και τα δύο μέρη τότε δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής της διάταξης περί αργίας.
- Συλλογικές Συμβάσεις ή Διαιτητικές Αποφάσεις που έχουν λήξει ή καταγγελθεί και έχουν εισέλθει στο στάδιο της μετενέργειας, μόνο στους παλαιούς μισθωτούς εξακολουθεί να ισχύει ως θεσμικός όρος περί αργίας της εορτής του Αγίου Πνεύματος, εκτός και υπάρχει κάποια αντίθετη συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού. Για δε τους νέους μισθωτούς που θα προσληφθούν μετά την πάροδο του τριμήνου από της λήξεως ή της καταγγελίας, δεν τίθεται θέμα μετενέργειας και ο εργοδότης δικαιούται να τους επιβάλει μονομερώς την απασχόληση κατά την ημέρα του Αγίου Πνεύματος δίχως την προσαύξηση του 75%.
Υπ. Εργασίας και Κοιν. Ασφάλ. Έγγρ.1076/2012 & Έγγρ. 10274/2012
Έγγρ.1076/2012 : Από όλα τα ανωτέρω συνάγεται ότι : Εργασιακές σχέσεις που υπάγονται σε κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική ή επιχειρησιακή σύμβαση μπορούν να προσαρμόζονται στα ως άνω προβλεπόμενα ( βασικός μισθός της λήξασας ή καταγγελθείσας ΣΣΕ ΚΑΙ 4 επιδόματα εφόσον προβλέπονταν από τις οικίες ΣΣΕ) μονομερώς με απόφαση του εργοδότη, ενώ άλλα προβλεπόμενα επιδόματα καταργούνται. Λοιπές αποδοχές ή όροι εργασίας δεν θίγονται εκτός και αν συμφωνήσουν τα μέρη.
« οι κλαδικές ΣΣΕ αφορούν τους εργαζόμενους περισσοτέρων ομοειδών ή συναφών εκμεταλλεύσεων της περιφέρειας ή και όλης της χώρας» .
« οι ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ αφορούν τους εργαζόμενους ορισμένου επαγγέλματος».
« οι επιχειρησιακές ΣΣΕ αφορούν εργαζόμενους μιας εκμετάλλευσης ή επιχείρησης».
Οι ομοιοεπαγγελματικές και οι κλαδικές ΣΣΕ δεσμεύουν μόνον τους εργοδότες και μισθωτούς που είναι μέλη, εκτός και αν έχουν κηρυχτεί γενικά υποχρεωτικές οπότε δεσμεύονται όλοι οι εργοδότες και οι μισθωτοί του επαγγέλαμτος.
Οι επιχειρησιακές ΣΣΕ εφόσον δεσμεύουν τον εργοδότη ισχύουν υποχρεωτικά για όλους του εργαζόμενους της επιχείρησης ανεξάρτητα αν είναι μέλη της Συνδικαλιστικής οργάνωσης που την υπογράφει.
Έγγρ. 10274/2012: «Λήξη τρίμηνης παρατάσεως ΣΣΕ-ΔΑ . Περικοπή επιδομάτων. Δεν θίγονται οι θεσμικοί όροι» : 3) Κατά συνέπεια η άποψη του Υπουργείου Εργασίας και Κοιν. Ασφάλισης ή οποία διατυπώνεται δια της παραπάνω εγκυκλίου είναι ότι παύουν να ισχύουν όλα τα επιδόματα εκτός αυτών που αναφέρονται στην παρ.4 του άρθρου 2 της αριθμ. 6/2012 ΠΥΣ ενώ δεν θίγονται θεσμικοί όροι ΣΣΕ ή ΔΑ.
Εριστέο και αμφισβητούμενο είναι το θέμα ( απόφαση 2307/2014 Ολομ. του Συμβ. Επικρατείας) : Περαιτέρω η σημασία της απόφασης 2307/2014 διαφαίνεται και στο ότι αποσαφηνίζει ότι με τη νέα ρύθμιση που εισήγαγε η ΠΥΣ οι μη μισθολογικοί όροι εργασίας ( π.χ. ωράρια, άδειες, οργάνωση εργασίας)της ΣΣΕ δεν μετενεργούν μετά τη λήξη της τρίμηνης παράτασης και άρα παύουν να ισχύουν.
Κάποιες από τις σημαντικότερες ΣΣΕ και ΔΑ που έχουν όρο για την ημέρα του Αγίου Πνεύματος είναι οι ακόλουθες:
Τεχνικών Ραδιοφώνου (Ηλεκτρονικών και Ηχοληπτών) ΣΣΕ 19/02/2016
Άρθρο.11. Ως ημέρες αργίας (εξαιρέσιμες) ορίζονται:
α. Η 1η του έτους. β. Τα Θεοφάνια, γ. Η Καθαρή Δευτέρα, δ. Η 25η Μαρτίου, ε. Η Μεγάλη Παρασκευή, στ. Το Μεγάλο Σάββατο, ζ. Η Δευτέρα του Πάσχα. η. Η 1η Μαΐου. θ. Του Αγίου Πνεύματος, ι. Η Κοίμηση της Θεοτόκου, ια. Η 28η Οκτωβρίου, ιβ. Τα Χριστούγεννα, ιγ. Η 26η Δεκεμβρίου, ιδ. Όλες οι Κυριακές.
Περιοδικών συντάκτες –δημοσιογράφοι (ΔΑ 14/2005)
Άρθρο. 4. Ημέρες αργίας. « Ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας ορίζονται οι εξής: ή 1η του έτους, ή εορτή των Θεοφανείων ή 25 Μαρτίου, ή Καθαρά Δευτέρα , ή Μεγάλη Παρασκευή, ή 2η ημέρα του Πάσχα, ή ημέρα του Αγίου Πνεύματος, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, ή ημέρα των Χριστουγέννων, ή 26η Δεκεμβρίου.
Ραδιοφωνικών Σταθμών Δημοσιογράφοι (ΣΣΕ 31/07/2002)
«Άρθρο 23. Ημέρες αργίας ( εξαιρέσιμες) ορίζονται οι: η 1η του έτους, τα Θεοφάνεια, της 25ης Μαρτίου, του Αγίου Πνεύματος, ή Καθαρά Δευτέρα, ή Μεγάλη Παρασκευή, το Μεγάλο Σάββατο, ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ή 1η Μαΐου, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, τα Χριστούγεννα, ή 26η Δεκεμβρίου και όλες οι Κυριακές.
Τηλεοπτικών Σταθμών: Συντάκτες-Δημοσιογράφοι (ΣΣΕ 20/12/2002)
«Άρθρο 20. Ημέρες αργίας ( εξαιρέσιμες) ορίζονται οι: η 1η του έτους, τα Θεοφάνεια, της 25ης Μαρτίου, του Αγίου Πνεύματος, ή Καθαρά Δευτέρα, ή Μεγάλη Παρασκευή, το Μεγάλο Σάββατο, ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ή Πρωτομαγιά, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, τα Χριστούγεννα, ή 26η Δεκεμβρίου και όλες οι Κυριακές.
Τυπογράφοι ημερησίων επαρχιακών Εφημερίδων ( πλην Αθ.-Θες/νικης) (ΣΣΕ 01/06/2005)
Άρθρο. 22. « Υποχρεωτικές αργίες για τους εργαζόμενους του κλάδου είναι ή 1η Ιανουαρίου, των Θεοφανείων, ή 25η Μαρτίου, ή Καθαρά Δευτέρα, ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ή 1η Μαΐου, του Αγίου Πνεύματος, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, ή 25η και 26η Δεκεμβρίου».
Κλινικές ΟΣΝΙΕ όλης της Χώρας (17/05/2005)
«Αργίες. Στους υπαγόμενους στη ΣΣΕ μισθωτούς, που ορίζονται από τον εργοδότη τους να εργασθούν κατά τις εξαιρέσιμες ημέρες του έτους, δηλαδή εκτός των Κυριακών, και κατά τις ημέρες : 1) 25η Μαρτίου, 2) Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, 3)1η Μαΐου, 4) 15η Αυγούστου, 5) 28η Οκτωβρίου και 6) 25η Δεκεμβρίου καθώς κατά τις ημέρες:
α) Δευτέρα ημέρα των Χριστουγέννων, β) 1η του έτους, γ) 6η Ιανουαρίου, δ) Καθαρά Δευτέρα, ε) Μ. Παρασκευή κάθε έτους και στ) Εορτή Αγίου Πνεύματος προσαύξηση κατά 75% του νομίμου ημερομισθίου τους (1/25 των συνολικών νομίμων αποδοχών τους».
Φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης όλης της χώρας (ΔΑ 12/2004 & ΔΑ 12/2005)
«Άρθρο 9 Κατά τις ημέρες αργίας που ορίζονται στο ΒΔ 748/66 και κατά την Καθαρά Δευτέρα και την εορτή του Αγίου Πνεύματος, την 17 Νοεμβρίου, την 30η Ιανουαρίου και κατά την 1η Μαΐου κάθε έτους οι καθηγητές δεν προσφέρουν τις υπηρεσίες τους δικαιούμενοι των αντιστοίχων αποδοχών τους, βάσει του προγράμματος».
Ωστόσο είναι δυνατόν η Καθαρά Δευτέρα να έχει οριστεί σαν ημέρα αργίας από επιχειρησιακή συνήθεια, εσωτερικό κανονισμό, ατομική σύμβαση εργασίας ή έθιμο.
Δηλαδή ότι οι επιχειρήσεις δεν θα λειτουργήσουν και οι μισθωτοί δεν θα είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν εργασία. Στην περίπτωση αυτή, όσοι αμείβονται με ημερομίσθιο δεν δικαιούνται να λάβουν το ημερομίσθιο τους,( Η Εορτή του Αγίου Πνεύματος δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των εξαιρέσιμων εορτών για τις οποίες, σύμφωνα με τις διατάξεις, καταβάλλεται το ημερομίσθιο στους μη απασχοληθέντες μισθωτούς και επί πλέον η προσαύξηση 75% στους απασχοληθέντες), αφού η ημέρα αυτή δεν περιλαμβάνεται στις εξαιρέσιμες εορτές. καθώς δεν προβλέπεται από κάποια διάταξη η υποχρέωση των εργοδοτών για πληρωμή του ημερομισθίου στις μη εξαιρέσιμες εορτές. Εκτός βέβαια αν από έθιμο, επιχειρησιακή συνήθεια , συμφωνία προβλέπεται ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις που θα αργήσουν στις εορτές αυτές θα καταβάλλουν το αντίστοιχο ημερομίσθιο .
Σε ότι αφορά τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό, αυτοί θα λάβουν κανονικά το μισθό τους χωρίς καμία πρόσθετη αμοιβή.
Σε περίπτωση που η επιχείρηση παρέμενε κλειστή κατά τα προηγούμενα χρόνια και κατέβαλε τις αποδοχές και φέτος κατ΄ εξαίρεση αποφάσισε να λειτουργήσει την συγκεκριμένη ημέρα, ο εργοδότης οφείλει να ειδοποίηση εγκαίρως το προσωπικό του, τότε όσοι από τους μισθωτούς εργαστούν , δικαιούνται να λάβουν, εάν είναι ημερομίσθιοι το κανονικό ημερομίσθιο της ημέρας αυτής, ενώ αν αμείβονται με μηνιαίο μισθό , δικαιούνται εκτός από τον μισθό και πρόσθετη αμοιβή ίση με το 1/25 του μηνιαίου μισθού τους
Και στις δύο περιπτώσεις δεν οφείλεται προσαύξηση 75%.
Συμψηφισμός-Παραγραφή
Όταν συντάσσεται η σύμβαση πρόσληψης, μπορεί να συμφωνηθεί να καταβάλλει ο εργοδότης , κάθε μήνα, πέρα από τις νόμιμες αποδοχές και ένα ακόμα επιπλέον ποσό στον απασχολούμενο μισθωτό, που θα θεωρείται ως αμοιβή για τυχόν απασχόληση του ( είτε αυτός είναι εργάτης είτε υπάλληλος ) κατά Κυριακές και τυχόν εξαιρέσιμες εορτές ( Αρ. Π. 1204/90, Εφετ. Θες/νίκης 2519/89).
Αν φυσικά οι αμοιβές αυτές σε κάποιο μήνα, για Κυριακές και εξαιρέσιμες εορτές , μαζί με τις προσαυξήσεις τους είναι περισσότερες από το ποσό που έχει συμφωνηθεί και καταβάλλεται κάθε μήνα, τότε ο εργοδότης καταβάλλει στο μισθωτό και την επιπλέον διαφορά που του οφείλει . Ενώ αντίθετα, αν σε κάποιο μήνα δεν πραγματοποιήθηκε απασχόληση Κυριακή, τότε το ποσό που συμφωνήθηκε καταβάλλεται κανονικά στον μισθωτό.
Απαγορεύεται να δηλώσει ο εργοδότης εκ των υστέρων ότι το επιπλέον ποσό που διατίθεται κάθε μήνα στο μισθωτό, καταβάλλεται για να συμψηφιστούν οι αποδοχές του απασχολούμενου μισθωτού Κυριακές και εξαιρέσιμες εορτές,
Η απαίτηση του μισθωτού για την αμοιβή στις εξαιρέσιμες εορτές καθώς και για την προσαύξηση 75% αυτής, όταν η απασχόληση είναι νόμιμη παραγράφεται σε 5 χρόνια και όταν είναι παράνομη ( χωρίς δηλαδή τις νόμιμες διατυπώσεις ) παραγράφεται σε 20 χρόνια μετρούμενα μετά από τη λήξη του έτους που γεννήθηκε η απαίτηση.
«Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρο 250 αριθ.17 και 253 ΑΚ προκύπτει ότι παραγράφονται σε πέντε χρόνια οι κάθε είδους μισθοί παροχές που επαναλαμβάνονται περιοδικά και ότι η παραγραφή αρχίζει μόλις λήξη το ημερολογιακό έτος εντός του οποίου γεννήθηκε και κατέστη απαιτητή η αξίωση προς καταβολή του μισθού. Στην ίδια παραγραφή υπόκεινται επίσης και οι αξιώσεις άλλων αμοιβών, όπως είναι τα δώρα εορτών, το επίδομα αδείας και η πρόσθετη αμοιβή για εργασία που παρασχέθηκε την Κυριακή». Μον. Πρωτ. Αθηνών 2770/15
Σύμφωνα με την παράγραφο 11 του άρθρου 1 του Ν.1157/81 που αναφέρει, :
Ημέραι αργίας και ημιαργίας των δημοσίων υπηρεσιών, οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως και λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ορίζονται αι εξής:
α) Ημέραι αργίας: Η Εθνική εορτή, η 28η Οκτωβρίου, η πρώτη του έτους, τα Θεοφάνεια, η των Τριών Ιεραρχών δια τους εκπαιδευτικούς λειτουργούς, η Καθαρά Δευτέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, το Μέγα Σάββατον, η Δευτέρα του Πάσχα, η 1η Μαΐου, η του Αγίου Πνεύματος (Δευτέρα της Πεντηκοστής), η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η 17η Νοεμβρίου δια τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τας Ανωτέρας Σχολάς, η πρώτη και δευτέρα ημέρα των Χριστουγέννων και άπασαι αι Κυριακαί, η ημέρα του Αγίου Πνεύματος για τους μισθωτούς του Δημοσίου είναι αργία.
Ο Ανδρέας Κ. Σακελλαριάδης είναι Λογιστής – Φοροτέχνης
