«Σοκαρισμένα είναι τα Χανιά από τη δολοφονία 51χρονου κτηνοτρόφου κατά τη διάρκεια της γιορτής κάστανου στο χωριό Έλος Κισσάμου, το απόγευμα της Κυριακής» από έναν 23χρονο που, σύμφωνα με τους δικηγόρους του, είχε μαζί του όπλο για να ρίξει… μπαλωθιές, αλλά «φοβήθηκε» λόγω διαφορών που υπήρχαν με το θύμα.
Το Σάββατο σοκαρισμένο ήταν το Ηράκλειο από το μακελειό στα Βορίζια, που απ’ ό,τι όλοι μάθαμε είναι χωρισμένο στα δύο –στην πάνω μεριά και στην κάτω μεριά– όπου δύο οικογένειες έχουν διαφορές και αναβίωσε η βεντέτα. Ακόμη πιο γελοίο –θα λέγαμε αστείο, αν δεν υπήρχαν νεκροί– είναι το πώς αναβίωσε, αν αληθεύει ότι η μια οικογένεια αγόρασε ακίνητο στην περιοχή που είναι η άλλη.
Μιλάμε για δύο περιπτώσεις που είχαν τραγική κατάληξη μέσα σε μια εβδομάδα. Δεν είναι οι μοναδικές. Δεκάδες, εκατοντάδες οι περιπτώσεις που κάποιοι λύνουν τις διαφορές τους με τα όπλα σε ένα νησί με καταπληκτικούς ανθρώπους στην πλειονότητά τους που όμως ανέχονται – ίσως από φόβο– μια κατάσταση που έχει ονομαστεί… έθιμο.
Ναι, η οπλοφορία και η οπλοχρησία στην Κρήτη είναι –λένε– έθιμο. Οι μπαλωθιές σε γάμους και βαφτίσια είναι έθιμο. Δηλαδή η παράνομη οπλοκατοχή, οπλοφορία και οπλοχρησία είναι έθιμο όπως είναι και οι… βεντέτες.
Τι συζητάμε τώρα; Περί… λεβεντιάς που καθορίζεται με όπλα και μαχαίρια; Περί δικαιολογιών του στιλ ότι αν ο Ιωάννης Μεταξάς δεν είχε –όπως λένε– αφοπλίσει τους Κρητικούς, θα ήταν διαφορετική η αντίσταση στους ναζί και άρα πρέπει να διατηρούν οπλισμό στα σπίτια αλλά και να κυκλοφορούν οπλισμένοι.
Πού είναι η λεβεντιά και πού είναι η μαγκιά όταν κάποιοι κυκλοφορούν με όπλα και μαθαίνουν και τα παιδιά τους να έχουν ανάλογες αντιλήψεις; Το ίδιο ισχύει βέβαια για κάθε παρόμοια νοοτροπία. Όπως, για παράδειγμα, με τους ανήλικους που μαζεύονται καμιά εικοσαριά, παίρνουν μαχαίρια και επιχειρούν να… λύσουν διαφορές που δεν υπάρχουν.
Αλλά, πραγματικά, πιστεύει κανείς πως αυτή είναι η κρητική λεβεντιά; Διότι λεβεντιά με την έννοια που θέλουν κάποιοι να την αναφέρουν ήταν πράγματι αυτό που έκαναν οι Κρητικοί όταν οι ναζί επιτέθηκαν στην Ελλάδα. Που με γυμνά χέρια αντιστάθηκαν καθυστερώντας την επέλαση του Χίτλερ. Ναι, εκείνο ήταν και μαγκιά και λεβεντιά και δεν είχε σχέση με αντριλίκια και άλλα τέτοια αφού και οι γυναίκες συμμετείχαν.
Αυτό όλο όμως με τις μπαλωθιές, τις βεντέτες, τις μαγκιές στον ΒΟΑΚ αφενός δεν αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των Κρητικών, αφετέρου δείχνει ότι κάποιοι ζουν σε άλλες εποχές σε βάρος όμως των πολλών. Τα θύματα είναι πολλά και στα γλέντια και στους δρόμους και στην… επίλυση της όποιας διαφοράς α λα φαρ ουέστ. Και πολλές φορές είναι… παράπλευρες απώλειες.
Σε κάθε περίπτωση, αν δεν σταματήσουν και δεν σταματήσουμε να μπερδεύουμε τους νταήδες με τους λεβέντες και να αναπαράγουμε και εμείς όλοι αυτή τη νοοτροπία δίνοντας και ένα… άλλοθι, τα φαινόμενα αυτά δεν θα εκλείψουν, ανεξαρτήτως της επιβολής του νόμου και των όποιων ποινών.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση του «Μανιφέστο».
