Η Ρωσία είναι ίσως η μοναδική μεγάλη δύναμη που έχει καταλάβει τη σημαντική επιρροή που μπορεί να ασκήσει η Ορθόδοξη Εκκλησία της. Και αυτό γιατί το Πατριαρχείο της Μόσχας, υπό τον Κύριλλο, έχει μετατραπεί σε προπαγανδιστικό όργανο του Κρεμλίνου.
Ο Ρώσος πατριάρχης, πρώην πράκτορας της KGB, όχι μόνο έχει βαφτίσει την εισβολή στην Ουκρανία «ιερό πόλεμο» αλλά και δικαιολογεί εγκλήματα πολέμου στο όνομα του «ρωσικού κόσμου», μιας καινοφανούς θεολογικής θεωρίας, έξω από κάθε ορθόδοξη δογματική αρχή. Τα σκάνδαλα πολυτέλειας και η υποταγή στην εξουσία αποκαλύπτουν την παρακμή της Ρωσικής Εκκλησίας…
Αυτό όμως που καταδεικνύει την πλήρη θρησκευτική κατάπτωση του Πατριαρχείου Μόσχας είναι ότι ο «ιερός πόλεμος», που έχει κηρύξει και ο Κύριλλος (μετά τον Πούτιν) στην Ουκρανία, δεν είναι ένας πόλεμος για την πίστη αλλά μία μάχη για την επιβίωση ενός αυταρχικού καθεστώτος.
Και αυτό για τον Πούτιν είναι γεωπολιτικά –όχι θρησκευτικά, αυτό του είναι αδιάφορο– εξαιρετικά σημαντικό. Σε τέτοιο βαθμό, που το θέμα της Εκκλησίας το έβαλε ως βασική προτεραιότητα μέσα στις απαιτήσεις του για να λήξει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, απαίτησε από τον Τραμπ στην Αλάσκα το δικαίωμα της Ρωσικής Εκκλησίας να λειτουργεί ελεύθερα στην Ουκρανία. Η Ουκρανία όμως αρνείται να το δεχθεί αυτό, καθώς κατηγορεί τους ιερείς που ανήκουν στο ρωσικό Πατριαρχείο και όχι στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας πως δεν μεταδίδουν τον λόγο του Θεού, αλλά διαδίδουν τη φιλορωσική προπαγάνδα.
Πατριάρχης-στρατιώτης
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Ο Ρώσος πατριάρχης Κύριλλος δεν είναι ένας απλός θρησκευτικός ηγέτης. Είναι ο πιο πιστός ιδεολογικός στρατιώτης του Πούτιν. Η πορεία του εξηγεί πολλά: σύμφωνα με σοβιετικά αρχεία, υπήρξε πράκτορας της KGB με το κωδικό όνομα «Μιχάηλοβ». Σήμερα λειτουργεί ως «πνευματικός υπουργός Προπαγάνδας» του Κρεμλίνου. Σε κηρύγματά του μιλά για «μεταφυσική μάχη» της Ρωσίας εναντίον της Δύσης παρουσιάζοντας τον Πούτιν σχεδόν ως «εκλεκτό του Θεού».
Η Ρωσική Εκκλησία, αντί να υπερασπίζεται την ειρήνη και την ανθρώπινη ζωή, προσφέρει στον πόλεμο ηθική και πνευματική νομιμοποίηση. Με την ευλογία του Κύριλλου, το Ευαγγέλιο διαστρεβλώνεται ώστε να δικαιολογήσει σφαγές, βομβαρδισμούς και καταστροφές.
Τον Απρίλιο του 2024, το Παγκόσμιο Συμβούλιο του Ρωσικού Λαού –όργανο της Ρωσικής Εκκλησίας– διακήρυξε ότι η εισβολή στην Ουκρανία είναι «ιερός πόλεμος» για την υπεράσπιση του «ρωσικού πνευματικού χώρου» από τον «σατανικό» δυτικό κόσμο. Το δόγμα του «ρωσικού κόσμου» (Русский мир), που θέλει τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης να ανήκουν πνευματικά στη Μόσχα, παρουσιάζεται ως… θεόσταλτη αποστολή.
Η ουσία είναι απλή: θρησκευτικός μανδύας στον ρωσικό γεωπολιτικό επεκτατισμό. Η Ουκρανία δεν πρέπει να είναι ανεξάρτητο κράτος αλλά «μέρος του σώματος της Ρωσίας». Ο Κύριλλος το λέει απροκάλυπτα: Η Ουκρανία δεν είναι ξεχωριστή Εκκλησία, ούτε ξεχωριστό έθνος. Είναι «μέλος του ρωσικού κόσμου»!
Η Ρωσική Εκκλησία δεν ανέχεται διαφωνίες. Ιερείς που τόλμησαν να ζητήσουν ειρήνη ή να μνημονεύσουν τα θύματα του πολέμου τιμωρήθηκαν. Αλλοι απολύθηκαν, άλλοι απειλήθηκαν, ενώ ορισμένοι φυλακίστηκαν. Στη Μόσχα και σε άλλες πόλεις, εκκλησιαστικές αρχές επιβάλλουν σιωπή. Το μήνυμα είναι σαφές: «Οποιος δεν είναι με τον πόλεμο, είναι προδότης».
Ετσι, η Εκκλησία, που θα έπρεπε να είναι καταφύγιο ελευθερίας και αλήθειας, λειτουργεί ως… ρωσικός στρατώνας. Η πνευματικότητα αντικαταστάθηκε από τον φόβο, η θρησκευτική αλήθεια από την προπαγάνδα.
Η κρίση με το Φανάρι
Η σημερινή πορεία της Ρωσικής Εκκλησίας δεν ξεκίνησε το 2022. Προηγήθηκε η αντιπαράθεση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το 2018 ο πατριάρχης Βαρθολομαίος χορήγησε Τόμο Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανική Εκκλησία. Ηταν μια ιστορική απόφαση, που τερμάτισε την εξάρτηση του Κιέβου από τη Μόσχα.
Η Μόσχα αντέδρασε οργισμένα διακόπτοντας κάθε κοινωνία με το Φανάρι και χαρακτηρίζοντας «σχισματικούς» τους Ουκρανούς. Ο Κύριλλος είδε στο αυτοκέφαλο την απόλυτη αμφισβήτηση του οράματος της «Τρίτης Ρώμης». Για το Κίεβο, όμως, ήταν πράξη απελευθέρωσης.
Η θρησκευτική ρήξη προανήγγειλε τη ρωσική εισβολή. Οπως η Μόσχα δεν αντέχει πολιτικά μια ανεξάρτητη Ουκρανία, έτσι δεν αντέχει ούτε μια ανεξάρτητη (αυτοκέφαλη) ουκρανική Εκκλησία.
Από τον 15ο αιώνα η Μόσχα προβάλλει τον εαυτό της ως «Τρίτη Ρώμη», διάδοχο της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης. Η θεωρία αυτή δίνει στη Ρωσία μια «θεϊκή αποστολή»: να ηγηθεί της Ορθοδοξίας και να… σώσει τον χριστιανικό κόσμο.
Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι τίποτε άλλο από μια πολιτική ιδεολογία. Ενα εργαλείο που επιτρέπει στο Κρεμλίνο να παρουσιάζει την εξουσία του ως θεόσταλτη και να δικαιολογεί επεκτατικούς πολέμους. Ο Κύριλλος, ως πιστός υπηρέτης αυτού του ιδεολογήματος, το ανασύρει για να στηρίξει την εισβολή στην Ουκρανία. Ετσι, η «Τρίτη Ρώμη» δεν είναι όραμα ενότητας αλλά πρόσχημα κατοχής. Δεν είναι θεολογία, είναι πολιτική.
Η Σοβιετική Ενωση είχε το Κομμουνιστικό Κόμμα ως φορέα ιδεολογίας. Η σημερινή Ρωσία έχει την Εκκλησία. Η Ρωσική Εκκλησία λειτουργεί ως προέκταση του κράτους: υπερασπίζεται την εξουσία, πολεμά τους αντιπάλους, παράγει προπαγάνδα.
Άμβωνες… μίσους
Ο Κύριλλος μιλά για «σατανική Δύση», καταγγέλλει τις φιλελεύθερες αξίες, επιτίθεται σε κάθε μορφή ελευθερίας. Η γλώσσα του δεν είναι γλώσσα Ευαγγελίου, αλλά γλώσσα μίσους. Μετατρέπει τη θρησκεία σε πολιτικό εργαλείο, τον άμβωνα σε πολεμικό οχυρό. Η Ρωσική Εκκλησία έχει πλέον απομακρυνθεί τόσο από την αποστολή της, που πολλοί ορθόδοξοι διεθνώς την αντιμετωπίζουν ως «κρατική υπηρεσία» παρά ως Εκκλησία.
Πέρα από την προπαγάνδα, η Ρωσική Εκκλησία είναι βουτηγμένη και στη διαφθορά. Ο Κύριλλος έχει κατηγορηθεί για πολυτελή διαβίωση, κατοχή ακριβών ακινήτων και σχέσεις με την ολιγαρχία. Η εικόνα του με ρολόι πολυτελείας, που προσπάθησαν να «σβήσουν» από επίσημη φωτογραφία, έγινε σύμβολο αυτής της υποκρισίας.
Ο πατριάρχης που καλεί σε θυσίες και πειθαρχία για τον «ιερό πόλεμο», ζει με προνόμια και πλούτη. Αυτό το χάσμα αποκαλύπτει τον πραγματικό χαρακτήρα μιας Εκκλησίας που έχει χάσει κάθε επαφή με τον λαό.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία θα έπρεπε να είναι φάρος ελπίδας και ειρήνης. Αντί γι’ αυτό, είναι σήμερα εργαλείο πολέμου και καταπίεσης. Ο πατριάρχης Κύριλλος θα μείνει στην ιστορία, όχι ως φύλακας της Ορθοδοξίας, αλλά ως ο άνθρωπος που πρόδωσε το Ευαγγέλιο για να υπηρετήσει τον Πούτιν.
Η Ορθοδοξία δεν ταυτίζεται με τον μιλιταρισμό ούτε με την προπαγάνδα. Ο αληθινός χριστιανισμός δεν κηρύσσει πόλεμο, κηρύσσει ειρήνη. Ο Κύριλλος και το Ρωσικό Πατριαρχείο αποτελούν μια θλιβερή υπενθύμιση ότι όταν η Εκκλησία γίνεται σκλάβα της εξουσίας, χάνει την ψυχή της. Ο «άγιος πόλεμος» του πατριάρχη δεν είναι πόλεμος του Θεού. Είναι πόλεμος της εξουσίας. Και η Ιστορία δεν θα τον συγχωρήσει!
