Οι Eλληνες, στην πλειοψηφία μας, έχουμε τεράστια δυσκολία να αναλάβουμε προσωπική ευθύνη για οτιδήποτε. Φυσικά δεν έχουμε την αποκλειστικότητα, όμως σίγουρα είμαστε πολύ ψηλά στη λίστα των ανώριμων λαών.
Γράφει ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΨΑΡΙΑΝΟΣ
Ωρες ώρες θα νόμιζε κανείς ότι είμαστε ένα έθνος επιπόλαιων εφήβων, παρόλο που ως πολίτες είμαστε δημογραφικά μιας κάποιας ηλικίας, αλλά και ως έθνος είμαστε πανάρχαιοι, πιστεύοντας μάλιστα πως οι άλλοι θα έπρεπε να μας ακούνε και να μας σέβονται.
Ένα έθνος ανώριμων εύκολα μετατρέπεται σε αγέλη που ή θα σε κατασπαράξει και «θα έχει δίκιο», αφού η ευθύνη ανήκει πάντα στους άλλους, ή θα αυτοκαταστραφεί γιατί αν δεν βρει κάποιον άλλον να φάει, θα φάει τον εαυτό της. Και το έχουμε καταφέρει πολλές φορές το δεύτερο, αφού μόνο στα τελευταία διακόσια χρόνια μετρήστε πόσους εμφυλίους και πόσες πτωχεύσεις είχαμε.
Ακόμα και σήμερα, με τόση συσσωρευμένη πείρα και με τόσα μαθήματα που μας έχει παραδώσει η καθηγήτρια Ιστορία, δεν έχουμε διδαχτεί σχεδόν τίποτα. Έχουμε μάθει τίποτα από τα λάθη μας; Πόσα παθήματα μας έγιναν μαθήματα;
Σκεφτείτε: Ακόμα και σήμερα, για τους μισούς από μας φταίνε οι άλλοι μισοί και για όλους μας –στο μόνο που φαίνεται να συμφωνούμε– φταίνε οι «άλλοι», οι ξένοι. Αυτοί μας υποτιμούν, μας προσβάλλουν, μας επιβουλεύονται, θέλουν το κακό μας.
Για όλες τις εθνικές αστοχίες, για τα εθνικά δεινά, φταίνε πάντα οι ξένοι, εμείς μια χαρά τα κάναμε, αυτό πιστεύει ο μέσος Ελληνας πολίτης, αυτό περίπου διδάσκονται και τα παιδιά μας στα σχολεία.
Σκαλίζοντας την Ιστορία, αναψηλαφώντας την αντίστροφα στον χρόνο, για τα μνημόνια φταίνε οι ξένοι, για τη χούντα φταίνε οι ξένοι, για το έγκλημα της διχοτόμησης της Κύπρου φταίνε οι ξένοι, για τον τραγικό Εμφύλιο της περιόδου 1943-1949 φταίνε οι ξένοι, για τον εθνικό διχασμό με βενιζελικούς και βασιλικούς φταίνε οι ξένοι, για τη Μικρασιατική Καταστροφή φταίνε οι ξένοι, πάντα έφταιγαν και φταίνε «οι άλλοι».
Και καλά, αν ένα λάθος μπορεί να διορθωθεί, έχουμε μια δεύτερη ευκαιρία να επανορθώσουμε. Υπάρχουν όμως και λάθη που έχουν μοιραίες και τραγικές συνέπειες και αυτά είναι τα πιο τρομακτικά, γιατί η ανακούφιση και η ευγνωμοσύνη να μας δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή δεν παρέχεται εύκολα.
Οταν κάνουμε ένα λάθος, θα δεχτούμε και τις συνέπειές του, νομικές, προσωπικές ή οικονομικές. Και αν στα συλλογικά σφάλματα είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι, για τα προσωπικά μας οι συνέπειες θα είναι αποκλειστικά δικές μας.
Κάποιοι έχουμε δυσανάλογα μεγάλες ευθύνες συμμετοχής σε αστοχίες, παραλείψεις ή κακές επιλογές, που όμως έχουν πολλές και μεγάλες, μη αναστρέψιμες, συνέπειες για το κοινωνικό σύνολο. Αλλά μένουμε σιωπηλοί, κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε, λοξοκοιτάζουμε θυμωμένοι και με δέος την πραγματικότητα.
Και αν μοιραία και καταστροφικά λάθη άλλων μάς τρομάζουν και λέμε «ούτε ψύλλος στον κόρφο του», ξέρουμε πόσο εύκολο είναι να υποπέσουμε κι εμείς σε τέτοια λάθη, συχνά βλαπτικά για όλους.
Οι άνθρωποι καλό είναι να έχουν επίγνωση στη ζωή τους, όμως πάντα χρειαζόμαστε τη στήριξη και κατανόηση αλλήλων, καθώς οι συνέπειες μας αφορούν όλους, δεν κάνουν διακρίσεις. Δεν χρειάζεται να οπαδοποιηθούμε, να πάρουμε θέσεις ο ένας απέναντι στον άλλον, πρέπει μόνο να δούμε τι πήγε λάθος και αν γίνεται να το διορθώσουμε όλοι μαζί – ή να φροντίσουμε να μην ξανασυμβεί.
Γιατί πόσο ακόμα θα αντέχουμε, για πόσο θα συνεχίζεται η παρατεταμένη ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών;
