Κάπου ανάμεσα στην υπερβολή της Silicon Valley και στην αγωνία μας να προλάβουμε την «επόμενη μεγάλη επανάσταση», ξεδιπλώνεται μια μάχη που δεν είναι τόσο για την τεχνητή νοημοσύνη όσο για το ποιος τελικά θα ελέγξει τη γνώση. Και όσο περισσότερο το παρακολουθώ, τόσο περισσότερο καταλαβαίνω ότι η Google και η OpenAI δεν παίζουν στο ίδιο γήπεδο, ούτε με τους ίδιους κανόνες.
Η OpenAI έτρεξε πρώτη. Μπήκε στο παιχνίδι με φόρα, με το ChatGPT να γίνεται μέσα σε λίγες εβδομάδες το πιο γρήγορα διαδεδομένο ψηφιακό προϊόν όλων των εποχών. Δεν χρειάστηκε καν να πείσει, ο κόσμος διψούσε για κάτι που να «μοιάζει» με νοημοσύνη και να χωράει σε μια απλή συνομιλία. Και η OpenAI του το έδωσε. Γρήγορα, εντυπωσιακά, καθολικά.
Όμως άλλο το να είσαι πρώτος, κι άλλο το να είσαι σταθερός. Η ταχύτητα έχει πάντοτε ημερομηνία λήξης.
Η Google διάλεξε μια τελείως διαφορετική διαδρομή. Όχι φανφάρες, όχι ενθουσιασμός της πρώτης εβδομάδας. Αντίθετα, επέλεξε να επενδύσει, εκεί όπου χτίζεται η πραγματική γνώση: στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Το ότι δίνει το premium AI της δωρεάν σε φοιτητές, πολλοί το είδαν ως «καθαρό marketing». Λάθος. Αυτό είναι στρατηγική μεγάλης διάρκειας. Εκεί παράγονται ιδέες, λύσεις, θεωρίες, δεδομένα, δηλαδή ό,τι θρέφει ένα σύστημα που δεν θέλει να απαντά απλώς γρήγορα, αλλά θέλει να σκέφτεται σε βάθος.
Και η αλήθεια είναι ότι αυτό με ανησυχεί και ταυτόχρονα με εντυπωσιάζει. Γιατί αν το AI της Google αρχίσει να εκπροσωπεί την πανεπιστημιακή γνώση παγκοσμίως, το πλεονέκτημά της δεν θα είναι τεχνικό. Θα είναι πολιτιστικό. Θα ελέγχει τον τρόπο που παράγεται, επεξεργάζεται και ανακυκλώνεται η γνώση.
Η OpenAI από την άλλη παραμένει ο «λαϊκός παίκτης». Το AI του... δρόμου. Ο βοηθός που μαθαίνει από όλους μάς, που πειραματίζεται με τα λάθη μας και τα λάθη του. Έχει μια ενέργεια startup πρόχειρη, γρήγορη, δημιουργική, αλλά και ευάλωτη. Αν η Google χτίζει αργά έναν γίγαντα, η OpenAI χτίζει ταυτόχρονα έναν χαρακτήρα. Και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να θεωρήσει δεδομένη μια τελική νίκη.
Το θέμα τελικά δεν είναι ποιος θα κάνει το «καλύτερο» AI. Είναι ποιο μοντέλο ανάπτυξης θα επικρατήσει:
- το γρήγορο, δημοκρατικό, με όλη τη χάρη και την αταξία της μαζικής χρήσης;
- ή το αργό, ακαδημαϊκό, επεξεργασμένο, σχεδόν «ορθολογικό» μέχρι υπερβολής;
Και οι δύο δρόμοι έχουν δύναμη. Και οι δύο κρύβουν κινδύνους. Εκεί που η OpenAI μπορεί να γίνει χαοτική, η Google μπορεί να γίνει υπερσυγκεντρωτική. Εκεί που η OpenAI ανοίγεται, η Google κλείνεται. Δεν ξέρω ποιο από τα δύο φοβάμαι περισσότερο αλλά σίγουρα δεν θέλω να αγνοήσω κανένα.
Αυτό που ξέρω είναι ότι ζούμε την πρώτη φορά στην ιστορία όπου η ανθρώπινη γνώση ξαναγράφεται όχι από ανθρώπους, αλλά από μηχανές αναζήτησης και το πού θα επιλέξουν δύο εταιρείες να επενδύσουν τις νέες εφαρμογές τους. Και αν αυτό δεν είναι ανησυχητικό, τότε δεν ξέρω τι είναι.
