Αφιερωμένο στα 126 χρόνια από τη γέννηση της Maria Ylagan Orosa είναι το σημερινό doodle της Google, η οποία υπήρξε επιστήμονας τροφίμων, ήρωας πολέμου, φιλάνθρωπος και είχε δημιουργήσει πάνω από 700 συνταγές, μεταξύ των οποίων και το τοπικό καρύκευμα κέτσαπ από μπανάνα.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της σε ξενώνα YMCA και μεταξύ περίεργων δουλειών που έκανε, η Orosa πήρε το πτυχίο της και το μεταπτυχιακό της στη φαρμακευτική χημεία, καθώς και ένα πρόσθετο πτυχίο στη χημεία τροφίμων.
Στη συνέχεια, της προσφέρθηκε να δουλέψει ως χημικός για το κράτος της Ουάσινγκτον πριν επιστρέψει στις Φιλιπίννες το 1922, για να εστιάσει στο πρόβλημα υποσιτισμού που ταλαιπωρούσε την πατρίδα της.
Οι γνώσεις της για τη χημεία οδήγησαν σε πολυάριθμες γαστρονομικές καινοτομίες. Για παράδειγμα, εγκαθιστώντας ένα παραδοσιακό πήλινο δοχείο με δύο φύλλα από μέταλλο, δημιούργησε τον «φούρνο Palayok», παρέχοντας σε απομακρυσμένα χωριά που δεν είχαν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια έναν πιο αποτελεσματικό μέσο μαγειρέματος σε ανοιχτή φωτιά.
Παρόλο που τα adobo και lumpia είναι συνώνυμα στην φιλιππινέζικη κουζίνα, η κέτσαπ μπανάνας της Orosa δεν απέχει πολύ. Χρησιμοποιώντας λιωμένες μπανάνες ως βάση αντί για ντομάτα, έκανε τη σάλτσα μακρόχρονη επιτυχία!
Δύο άλλες εφευρέσεις της, όμως, ήταν αυτές που την έκαναν και ήρωα πολέμου. Το Soyalac (ένα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά ποτό που προέρχεται από σπόρους σόγιας) και το Darak (μπισκότα ρυζιού γεμάτα βιταμίνη Β-1, που θα μπορούσαν, επίσης, να αποτρέψουν τη νόσο του beriberi) έσωσαν αμέτρητες ζωές κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε αναγνώριση των συνεισφορών της Orosa στην κοινωνία των Φιλιππίνων, το Εθνικό Ιστορικό Ινστιτούτο εγκατέστησε ένα δείκτη προς τιμήν της στο Γραφείο Βιομηχανίας Φυτών στη Μανίλα το 1983.
