Η Τουρκία μοιάζει με ένα εκκρεμές που ταλαντώνεται μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Πρόκειται για ένα κράτος το οποίο βρίσκεται σε νευραλγικό γεωγραφικό σημείο και μέσω της εξωτερικής πολιτικής που εφαρμόζει προσπαθεί να αποκτήσει ένα κυρίαρχο ρόλο τόσο ως παγκόσμιος ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου όσο και ως γέφυρα της Δύσης προς την Ανατολή.
Του Γιώργου Κωτσού*
Η Τουρκία του Ερντογάν οραματίζεται τη θέση της στο νέο κόσμο ως μια περιφερειακή οικονομική δύναμη, αρχηγός των ισλαμικών χωρών αλλά ταυτόχρονα και ένας αξιόπιστος συνομιλητής της Δύσης. Η λογική της Τουρκίας είχε βάση από την άποψη ότι το νέο παγκόσμιο γεωπολιτικό περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά το 1989, ενθάρρυνε την ανάπτυξη νέων υπερδυνάμεων στο παγκόσμιο στερέωμα. Ο Ερντογάν έντονα επηρεασμένος από την πανισλαμιστική ιδεολογία σταδιακά απομακρύνθηκε από τη Δύση με διάφορες ενέργειες. Παρότι στο ξεκίνημα της θητείας του το 2003 είχε ως σημαία του την Ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος χώρας, η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα μοιάζει να έχει εγκαταλειφθεί λόγω της άτεγκτης στάσης του Ερντογάν.
Η γειτονική χώρα αρέσκεται στη δημιουργία όψιμων συμμαχιών άλλοτε με την “ετερόδοξη” Ρωσία και άλλοτε με την “ιμπεριαλιστική” Αμερική. Πέρα από τις συμμαχίες στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας πρέπει να κατανοήσουμε ότι αρκετές από τις ενέργειες γίνονται για “εσωτερική κατανάλωση”. Πρόκειται για μία τεράστια σε έκταση χώρα με 82 εκατομμύρια κατοίκους και μεγάλες οικονομικές ανισότητες. Κάτω από τη χλιδή της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας κρύβονται οι παραγκουπόλεις στα βάθη της Ανατολής. Επιπλέον, παρατηρούμε πολύ μεγάλες ιδεολογικές διαφορές και ιδεολογικά χάσματα. Διάφορες κοινωνικές ομάδες-πολιτικά ρεύματα στην Τουρκία είναι οι Κεμαλιστές, οι Γκιουλενιστές, οι Ερντογανικοί, οι γκρίζοι λύκοι, οι Κούρδοι. Εκτός όμως από τα ποικίλα αντιπολιτευόμενα μέτωπα που έχει να αντιμετωπίσει ο Τούρκος πρόεδρος, μία νέα οικονομική κρίση βρίσκεται στο κατώφλι της Τουρκίας η οποία οφείλεται εν πολλοίς στην πρόσφατη πανδημία. Η ήδη αποδυναμωμένη τουρκική οικονομία από την οικονομική και νομισματική κρίση του 2018, δέχεται σήμερα ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα. Ο Ερντογάν αντιμετωπίζοντας όλα αυτά τα προβλήματα στο εσωτερικό και βλέποντας τη δημοτικότητά του να μειώνεται προσπαθεί να στρέψει το ενδιαφέρον σε εξωτερικούς εχθρούς και κινδύνους είτε αυτοί είναι υπαρκτοί είτε είναι κατασκευασμένοι.
Σε αυτό το πλαίσιο, έφτασε να κατηγορήσει τη χώρα μας για “παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” στον Έβρο, χρησιμοποιώντας πρόσφυγες και μετανάστες ως όχημα πολιτικών πιέσεων. Ο κ. Ερντογάν όταν ομιλεί περί “ανθρωπίνων δικαιωμάτων” καλά θα κάνει να κοιτάξει τους δημοσιογράφους οι οποίοι έχουν φυλακιστεί στην Τουρκία για δημοσιεύσεις που αντιτίθενται στην πολιτική του. Το χειρότερο όλων είναι ότι την προπαγάνδα της τουρκικής πλευράς περί “παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων” υιοθετούν διάφορες αντιπολιτευόμενες φωνές στο εσωτερικό της χώρας. Είναι οι ίδιοι οι οποίοι μετέτρεψαν τη χώρας μας σε ένα απέραντο “hotspot”.
Η χώρα μας, σε αντίθεση με την Τουρκία που καρκινοβατεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έχει συγκεκριμένη πολιτική η οποία εντάσσεται στo πλαίσιo της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και εδώ είναι που πρέπει να δοθεί η μάχη ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση από την πλευρά της να επιδείξει την απαιτούμενη αλληλεγγύη και στήριξη στις Ελληνικές θέσεις, καθώς η Ελλάδα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της και τα σύνορα της Ελλάδας είναι σύνορα της Ευρώπης.
Η Τουρκική προκλητικότητα δεν είναι διμερές ζήτημα αλλά Ευρωτουρκικό πρόβλημα, όπου οι εταίροι μας επιβάλλεται να πάρουν σαφή θέση και να στηρίξουν την Ελλάδα, κράτος μέλος της Ε.Ε.
Παράλληλα η Εξωτερική Διπλωματία της χώρας μας καλώς πράττοντας δεν περιορίζεται μόνο στην προσπάθεια διαμόρφωσης Ευρωπαϊκής Κοινής Πολιτικής απέναντι στην Τουρκία, αλλά μέσα από εύστοχες πρωτοβουλίες δημιουργεί ένα σημαντικό πλέγμα συμμαχιών στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Εξάλλου σταθερή και αταλάντευτη θέση της χώρα μας είναι ο εποικοδομητικός διάλογος βάση των ισχυουσών Διεθνών Συμφωνιών, οι οποίες ούτε αμφισβητούνται ούτε διαπραγματεύονται και μοναδικό θέμα προς συζήτηση με τη γείτονα χώρα είναι ο καθορισμός των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ).
Με νηφαλιότητά, σταθερότητα και προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο προσερχόμαστε στο διάλογο και τις διερευνητικές συνομιλίες και βεβαίως δεν υποκύπτουμε στις προκλήσεις της Τουρκίας που στόχο έχουν να την απεγκλωβίσουν από τη στενωπό του διαλόγου βάση των Διεθνών Συμβάσεων και Συμφωνιών.
*Γιώργος Κωτσός, Βουλευτής ΝΔ Καρδίτσας
