«Η Ελλάδα έχει εδραιώσει τη σχέση της με τις ΗΠΑ, μια απολύτως σταθερή, ισότιμη σχέση διπλωματικής ειλικρίνειας» λέει στο «Μανιφέστο» ο Γιώργος Κώτσηρας όταν τον ρωτήσαμε για την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν στα Χανιά και τη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο υφυπουργός Εξωτερικών μίλησε διεξοδικά για το θέμα του απόδημου ελληνισμού, τη νηνεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έπειτα και από την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών περί σχέσεων Φιλίας και Λαλής Γειτονίας στις 7 Δεκεμβρίου 2023, για να κλείσουμε τη συνομιλία μας με τη σαφή και αταλάντευτη θέση της Ελλάδας στο ζήτημα Μπελέρη: «Η Ελλάδα θα στηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο το αυτονόητο δικαίωμα του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας, καθότι είναι θέμα σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου».
Κύριε υφυπουργέ, ποια ήταν τα αποτελέσματα της συνάντησης του πρωθυπουργού με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών;
Να πω κατ’ αρχάς ότι πρόκειται για μια συνάντηση υψηλού συμβολισμού, που επιβεβαιώνει το εξαιρετικό επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Η συζήτηση κινήθηκε γύρω από δύο κεντρικούς άξονες, δηλαδή τις διεθνείς εξελίξεις και τις διμερείς σχέσεις. Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών αντάλλαξαν απόψεις για διεθνή και περιφερειακά ζητήματα με επίκεντρο τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, την Ουκρανία αλλά και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Ακόμη, συζητήθηκε η πορεία των διμερών μας σχέσεων διαχρονικά, ενώ έμφαση δόθηκε στην ευρεία ενεργειακή και αμυντική συνεργασία που έχουμε με τις ΗΠΑ. Το προσεχές διάστημα, άλλωστε, αναμένονται περαιτέρω θετικά βήματα στον τομέα της αμυντικής συνεργασίας. Αυτό που θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι ότι η στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη να ασκεί εξωστρεφή εξωτερική πολιτική, έχει οδηγήσει στη σημαντική αναβάθμιση του διεθνούς ρόλου και του κύρους της Ελλάδας. Η χώρα μας έχει καταφέρει να καταστεί αξιόπιστος συνομιλητής στο διεθνές περιβάλλον και ακριβώς έτσι γίνεται αντιληπτός ο ρόλος της και από τους εταίρους της, όπως είναι οι ΗΠΑ.
Μπορείτε να μας πείτε κάτι περισσότερο σε σχέση με την προμήθεια των F-35 έπειτα και από τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Αντονι Μπλίνκεν στα Χανιά; Πώς αξιολογούνται τα δεδομένα και ποιες προοπτικές δημιουργούνται;
Γνωρίζετε ότι τα τελευταία πέντε χρόνια η χώρα μας έχει προχωρήσει σε μια πολιτική ενδυνάμωσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Η ενίσχυση αυτή σχετίζεται τόσο με την οικονομική ανάπτυξη όσο και με τον αναβαθμισμένο διεθνή ρόλο της χώρας μας. Στόχος της κυβέρνησης είναι οι Ελληνες, σε όλο το εύρος της χώρας, να αισθάνονται ασφάλεια και στο πλαίσιο αυτής της ασφάλειας ενισχύουμε τις Ενοπλες Δυνάμεις μας. Προωθούμε ένα φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα. Επιθυμούμε να ζούμε ειρηνικά, διασφαλίζοντας παράλληλα την απόλυτη αμυντική μας ασφάλεια. Πράγματι, η Ελλάδα έχει υποβάλει αίτημα ένταξης στο πρόγραμμα των μαχητικών πέμπτης γενιάς, των F-35, τα οποία θα τονώσουν την αμυντική ισχύ της και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα έχουμε θετικές εξελίξεις. Η Ελλάδα έχει εδραιώσει τη σχέση της με τις ΗΠΑ, μια απολύτως σταθερή, ισότιμη σχέση διπλωματικής ειλικρίνειας, όπως τη χαρακτήρισε και ο υπουργός Εξωτερικών, από την οποία η χώρα μας αναμένει πολλαπλά διπλωματικά οφέλη. Αυτά δεν περιορίζονται στο ζήτημα των F-35, αλλά εκτείνονται στο οικονομικό, στο αμυντικό και κυρίως στο γεωστρατηγικό επίπεδο. Οπως σας είπα, η Ελλάδα έχει ισχυρούς και αυτοδύναμους δεσμούς με τις ΗΠΑ. Πρόκειται για μια σχέση μακρά, σταθερή, η οποία δεν ετεροπροσδιορίζεται. Εκείνο που μπορεί να κάνει η Ελλάδα –και το κάνει– είναι να απαιτεί σε όλους τους τόνους να γίνονται απολύτως σεβαστοί οι κανόνες του διεθνούς δικαίου, ειδικά στο πλαίσιο μιας αμυντικής συμμαχίας όπως είναι το ΝΑΤΟ. Με άλλα λόγια, όπως δήλωσε και ο υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης, μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Αντονι Μπλίνκεν, κανένας εξοπλισμός ο οποίος αποδίδεται σε μία χώρα δεν μπορεί να χρησιμοποιείται σε βάρος συμμάχου χώρας. Η χώρα μας τηρεί εξωτερική πολιτική αρχών και διασφαλίζει τη διεθνή αξιοπιστία και την επιρροή της.
Εχουν απομείνει άλλα «όπλα» στην ελληνική πλευρά αναφορικά με τον Φρέντι Μπελέρη; Περιμένουμε κάτι το προσεχές διάστημα;
Η Ελλάδα στηρίζει σταθερά την προοπτική ενσωμάτωσης των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Αλλά βασική προϋπόθεση της ενσωμάτωσής τους είναι ο σεβασμός του κράτους δικαίου και η προσαρμογή τους στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Εμείς έχουμε διατυπώσει σαφώς τη θέση μας. Ο Φρέντι Μπελέρης έχει δικαίωμα να ορκιστεί δήμαρχος Χειμάρρας. Η ορκωμοσία του εκλεγμένου δημάρχου, ως ρητή έκφραση της πολιτικής βούλησης των εκλογών του περασμένου Μαΐου, οφείλει να αποτυπωθεί και στην πολιτική πράξη, επιδεικνύοντας σεβασμό στα πολιτικά δικαιώματα και στο κράτος δικαίου. Η επίλυση του θέματος Μπελέρη αποτελεί προϋπόθεση για να συμφωνήσει η Ελλάδα στην εκκίνηση των διαπραγματεύσεων της Αλβανίας με την ΕΕ. Η Ελλάδα θα στηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο το αυτονόητο δικαίωμα του Φρέντι Μπελέρη, καθότι είναι θέμα σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου.
Η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων φαίνεται πως έχει μπει σε αρκετά καλή βάση. Ποια είναι τα επόμενα βήματα μετά την επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα;
Ακολουθώντας μια εξωτερική πολιτική συνέπειας και αρχών, η Ελλάδα είναι πλέον σε θέση να διαβουλεύεται με όλους και μάλιστα με όρους ισχύος. Υστερα από πολύ καιρό μπορούμε σήμερα να συνομιλούμε με τη γείτονα δίχως να καταλήγουμε σε κρίση κάθε φορά που έχουμε διαφωνία. Αυτό από μόνο του είναι εξαιρετικά σημαντικό. Οπως έχει δηλώσει και ο πρωθυπουργός, η Ελλάδα και η Τουρκία οφείλουν να ζουν ειρηνικά, να διατυπώνουν τις γνωστές διαφορές τους, να τις συζητούν με ειλικρίνεια, αναζητώντας ενδεδειγμένες λύσεις και αποφεύγοντας τις εντάσεις και την επιθετική ρητορική. Είναι αλήθεια πως το τελευταίο διάστημα επικρατεί νηνεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και αποτέλεσμα αυτής είναι και η υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών περί σχέσεων Φιλίας και καλής Γειτονίας στις 7 Δεκεμβρίου 2023, μετά την ολοκλήρωση του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας. Πρόκειται για ένα κείμενο υψηλού πολιτικού συμβολισμού αλλά και ουσίας, αφού αποτυπώνει τη βούληση των δύο χωρών, στο υψηλότερο επίπεδο, για εμβάθυνση των διμερών σχέσεων και για καθορισμό των αρχών του κοινού διαλόγου. Με τη Διακήρυξη των Αθηνών επιδιώκεται ένα αποφασιστικό βήμα προς την εμπέδωση ενός κλίματος αμοιβαίας κατανόησης και σχέσεων καλής γειτονίας. Σαφώς η προσέγγιση των χωρών μας θα πρέπει να συνεχιστεί. Αυτό θα πρέπει όμως να γίνει σταδιακά, με σύνεση και σοβαρότητα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που επιθυμεί τον διάλογο, τη διπλωματία και τη δημοκρατία. Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός κατάφεραν να αποκαταστήσουν το κύρος της χώρας και τη διεθνή εικόνα της –που τόσο είχε τρωθεί στο παρελθόν– ενισχύοντας τον διεθνή ρόλο της και καθιστώντας την ισότιμο εταίρο και συνομιλητή για τα ζητήματα της ευρύτερης περιοχής.
Στο χαρτοφυλάκιό σας βρίσκεται και ο Απόδημος Ελληνισμός. Ποιες πρωτοβουλίες έχουν ληφθεί για τους Ελληνες της Διασποράς;
Αρχικά θα ήθελα να τονίσω πως οι Ελληνες του εξωτερικού αποτελούν προτεραιότητα για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό. Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνονται πρωτοβουλίες για την ικανοποίηση των πάγιων αιτημάτων τους. Ετσι, ο πρώτος νόμος που ψηφίστηκε από την παρούσα Βουλή ήταν ο 5044/2023 για την άρση περιορισμών για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων εξωτερικού. Επίσης, ήδη βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών, με το οποίο καθιερώνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας η επιστολική ψήφος. Το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου αποτελεί μία πραγματική τομή για τη δημοκρατία μας και ακόμα ένα βήμα προς την ενίσχυση της φωνής των αποδήμων. Επίσης, έπειτα από συνεργασία των υπουργείων Εξωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προστέθηκε ειδική ενότητα στο gov.gr για τους απόδημους Ελληνες, ενώ στο πλαίσιο της ψηφιοποίησης του κράτους, το υπουργείο Εξωτερικών αξιοποιεί σύγχρονα εργαλεία, όπως το Μητρώο Πολιτών που αφορά την απευθείας καταχώριση ληξιαρχικών γεγονότων της αλλοδαπής από τις προξενικές Αρχές, τον Εικονικό Βοηθό που παρέχει αυτοματοποιημένες ηλεκτρονικές απαντήσεις στο κοινό για θέματα προξενικής φύσεως, καθώς και την υπηρεσία MyConsulLive, δηλαδή την εξ αποστάσεως εξυπηρέτηση των πολιτών μέσω βιντεοκλήσης. Επιπλέον, σύντομα τίθεται σε πλήρη λειτουργία το έργο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός Διαδικασιών Προξενικών Υπηρεσιών», έχει δρομολογηθεί η δημιουργία ψηφιακού χώρου για την Ελληνική Διασπορά, ενώ λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία και συνεχώς αναβαθμίζεται, με την προσθήκη νέων δυνατοτήτων, η ψηφιακή πλατφόρμα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού staellinika.com. Στο πλαίσιο αυτό, με τον υπουργό Γιώργο Γεραπετρίτη προχωρούμε σε στρατηγικό σχέδιο τετραετίας για την ενδυνάμωση των δεσμών με τους Ελληνες της Διασποράς. Σκοπός είναι να υπάρχει μία ενοποιημένη, συνεκτική και διαρκώς επικαιροποιούμενη στρατηγική με συγκεκριμένες προτεραιότητες και στοχεύσεις για τους απόδημους Ελληνες. Βασικοί στόχοι του σχεδίου είναι η ουσιαστική, αμφίδρομη επικοινωνία με την ελληνική Διασπορά και η ενδυνάμωση του ελληνικού στοιχείου ανά τον κόσμο. Eχει κεντρικούς άξονες, μεταξύ άλλων, την υποστήριξη και ανάπτυξη δικτύων και δομών της Ομογένειας, την περαιτέρω ενίσχυση και προώθηση της ελληνομάθειας με έμφαση στην ελληνική γλώσσα, τον εμπλουτισμό και την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους Eλληνες του Εξωτερικού, τη διατήρηση και ενδυνάμωση των δεσμών με τους εκκλησιαστικούς θεσμούς της Ορθοδοξίας, τη λήψη πρωτοβουλιών για την προσέλκυση νέων ομογενών στα ελληνικά πανεπιστήμια και την επαναπροσέγγιση της νέας Διασποράς.
