Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε υποσχεθεί ότι με την εκλογή του θα δώσει άμεση λύση στον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας. «Μπορώ να το τελειώσω σε μια μέρα», έλεγε, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως τον απόλυτο διαπραγματευτή. Όμως, όπως φαίνεται, οι πραγματικότητες του πεδίου και η πολυπλοκότητα των γεωπολιτικών ισορροπιών δεν υπακούν στις πολιτικές φαντασιώσεις. Το BBC εξετάζει τους πέντε βασικούς λόγους που το σχέδιο Τραμπ για ειρήνευση παραμένει... στο συρτάρι.
1. Η υπερεκτίμηση των διαπραγματευτικών του ικανοτήτων
Ο Τραμπ εισήλθε στον Λευκό Οίκο με την πεποίθηση ότι η προσωπική του ικανότητα στο «deal-making» αρκεί για να λυθούν και τα πιο σύνθετα διεθνή προβλήματα. Θεώρησε ότι μια απλή συνομιλία με τον Πούτιν θα ήταν αρκετή. Ωστόσο, παρά τις δύο μακρόσυρτες τηλεφωνικές επαφές με τον Ρώσο πρόεδρο τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, η πρόοδος υπήρξε ελάχιστη. Αντί για την πολυπόθητη προσωρινή εκεχειρία, το μόνο που αποκόμισε ήταν μια σύντομη υπόσχεση του Πούτιν να σταματήσει τις επιθέσεις στις ουκρανικές ενεργειακές εγκαταστάσεις — υπόσχεση που, σύμφωνα με το Κίεβο, παραβιάστηκε λίγες ώρες μετά.
2. Η απροθυμία του Πούτιν να προχωρήσει σε συμφωνία
Η Μόσχα δεν δείχνει διάθεση για βιαστικές κινήσεις. Ο Πούτιν ξεκαθάρισε δημοσίως ότι θεωρεί το αμερικανικό σχέδιο για άμεση εκεχειρία ανεπαρκές, αφού δεν αγγίζει –κατά τη γνώμη του– τις «θεμελιώδεις αιτίες» του πολέμου, όπως η επέκταση του ΝΑΤΟ και η ύπαρξη μιας ανεξάρτητης Ουκρανίας στα ρωσικά σύνορα. Επέμεινε ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική λύση χωρίς να διασφαλιστούν τα «στρατηγικά συμφέροντα» της Ρωσίας.
3. Λανθασμένη εστίαση στον Ζελένσκι
Η αμερικανική διοίκηση έστρεψε αρχικά την πίεσή της στον Ουκρανό πρόεδρο, θεωρώντας ότι αυτός αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την εκεχειρία. Η επιθετική στάση του Τραμπ και του αντιπροέδρου του απέναντι στον Ζελένσκι, ακόμη και μέσα στο Οβάλ Γραφείο, δημιούργησε εντάσεις όχι μόνο στις αμερικανο-ουκρανικές σχέσεις, αλλά και στην ενότητα του δυτικού μετώπου, δίνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο στον Πούτιν να κερδίσει έδαφος στο πεδίο.
4. Η περίπλοκη φύση του πολέμου
Η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση δεν προσφέρεται για απλοποιημένες λύσεις. Η πρόταση για πλήρη παύση πυρός κατά μήκος του ανατολικού μετώπου, μήκους 1.200 χιλιομέτρων, κρίθηκε μη ρεαλιστική και ανεφάρμοστη από την ουκρανική πλευρά. Παράλληλα, οι συζητήσεις για την προστασία ενεργειακών υποδομών συναντούν τεχνικές δυσκολίες και εμπόδια, με την έλλειψη άμεσης επικοινωνίας μεταξύ Μόσχας και Κιέβου να περιπλέκει περαιτέρω τις συνομιλίες.
5. Η εμπορική διάσταση της ειρήνης και οι σπάνιες γαίες
Αντί να επικεντρωθεί αποκλειστικά στον τερματισμό των εχθροπραξιών, η ομάδα Τραμπ αφιέρωσε σημαντικό χρόνο στη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών με το Κίεβο, εστιάζοντας στις ουκρανικές σπάνιες γαίες. Η συμφωνία που τελικά δέχτηκε να υπογράψει ο Ζελένσκι –χωρίς τις απαιτούμενες εγγυήσεις ασφαλείας– δεν έχει ακόμη εγκριθεί από την Ουάσιγκτον, καθώς οι ΗΠΑ επιθυμούν ευνοϊκότερους όρους, ακόμη και πρόσβαση σε πυρηνικές υποδομές της Ουκρανίας. Αυτό το «παζάρι» εκλαμβάνεται από κάποιους ως επένδυση, από άλλους όμως ως στυγνός εκβιασμός.
