Ειλημμένες είναι οι αποφάσεις από το κυβερνητικό επιτελείο για νέα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, τόσο για τους οικιακούς καταναλωτές όσο και για τους επαγγελματίες με στόχο τη στήριξή τους απέναντι στο αυξημένο ενεργειακό κόστος.
Τα μέχρι τώρα προγράμματα που εφαρμόστηκαν σε κατοικίες είχαν εισοδηματικά κριτήρια, ενώ τα κονδύλια που διατέθηκαν δεν επαρκούσαν για να καλύψουν το ενδιαφέρον. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές αλλά και τα γραφειοκρατικά ζητήματα ενέτειναν το πρόβλημα, με αποτέλεσμα πολλά νοικοκυριά να μην προχωρήσουν τελικά στην υλοποίηση των παρεμβάσεων. Εξίσου σημαντικό ήταν το πρόβλημα και για τις επιχειρήσεις, οι οποίες είδαν τα τελευταία χρόνια να αυξάνονται οι λογαριασμοί ρεύματος χωρίς να έχουν ουσιαστική στήριξη.
Ετσι, στο νέο «Εξοικονομώ», που αναμένεται να βγει στον αέρα αρχές Σεπτεμβρίου, δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια, ενώ στη μοριοδότηση θα υπολογίζονται και οι βαθμοημέρες, ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή που βρίσκεται ο αιτών. Επίσης, θα αφορά κυρίως νοικοκυριά που έχουν ως μέλος τους άτομο με ειδικές ανάγκες ή πολύτεκνες οικογένειες, όπου και στις δύο περιπτώσεις οι ενεργειακές ανάγκες είναι αυξημένες.
Για τις μικρές επιχειρήσεις έρχεται το «Εξοικονομώ-Αλλάζω Συσκευή», στα πρότυπα του «Ανακυκλώνω-Αλλάζω συσκευή» που είχε εφαρμοστεί για τα νοικοκυριά, θα είναι σύντομης διάρκειας και θα προβλέπει υψηλές επιδοτήσεις για αντικατάσταση ακόμη και μικρών συσκευών.
Επιδότηση ιδιοκτητών
Ταυτόχρονα, σημαντικές αλλαγές αναμένονται και στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Ενοικιάζω», συνολικού προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ που «τρέχει» το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ανάμεσα στις οποίες είναι η μεταβολή του ποσοστού επιδότησης, που σήμερα είναι στο 40%, αλλά και στο ύψος των συνολικών δαπανών που επιδοτούνται και που σήμερα «αγγίζει» τις 10.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο αφορά ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων, για τα οποία γίνεται χρήση κατοικίας, εφόσον:
α) η κυριότητα ή την επικαρπία είναι ίση ή μεγαλύτερη του 50%
β) το ακίνητο έχει έκταση έως 100 τετραγωνικά μέτρα και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή
γ) οι δικαιούχοι έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία, της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των 300.000 ευρώ
δ) το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των τριών τελευταίων ετών, και
ε) οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία 5 έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους.
«Πράσινες» κατοικίες
Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει και το ειδικό πρόγραμμα για αντλίες θερμότητας –έχει περιληφθεί και στο draft τού υπό αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα– και αναμένεται ότι θα καλύπτει το 50% με 60% του κόστους τους.
Ο πήχης στο ΕΣΕΚ για τον εξηλεκτρισμό, κυρίως των θερμικών χρήσεων (ψύξη και θέρμανση), έχει μπει ψηλά. Το 17% των κτιρίων κατοικίας αναμένεται να καλύπτει τις θερμικές ανάγκες με αντλίες θερμότητας αέρα-νερού το έτος 2030, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2050 προβλέπεται να αυξηθεί σε 91%.
Η αυξημένη διείσδυση των αντλιών θερμότητας στην περίπτωση των κτιρίων του τριτογενούς τομέα αναμένεται να πλησιάσει το 69% και 90% τα έτη 2030 και 2050 αντίστοιχα, σύμφωνα πάντα με το draft του Εθνικού Σχεδίου που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε διαβούλευση.
Σε επίπεδο ΕΕ, η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 τα νέα κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Η αντίστοιχη προθεσμία για τα νέα κτίρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές ορίζεται για το 2028.
Παράλληλα, για τις κατοικίες, τα κράτη-μέλη οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα για να μειώσουν τη μέση κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 16% έως το τέλος της δεκαετίας και κατά τουλάχιστον 20%-22% έως το 2035. Επίσης, θα πρέπει έως το 2030 θα ανακαινιστεί το 16% και έως το 2033 το 26% των μη οικιστικών κτιρίων με τη χειρότερη ενεργειακή απόδοση. Ακόμη, τα νέα κτίρια θα πρέπει έως το 2030 να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας
