Για όλες τις αλλαγές του Ποινικού Κώδικα και την αυστηροποιήση των ποινών για αδικήματα σε βάρος ανήλικων θυμάτων μιλά στην εφημερίδα “tomanifesto” ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Κώτσηρας.
Τονίζει ότι ,πλέον,αποτρόπαια εγκλήματα όπως η τραγική υπόθεση βιασμού του 12χρονου κοριτσιού στον Κολωνό έχουν ως μοναδική ποινή την ισόβια κάθειρξη που συνιστά την ανώτερη ποινή που προβλέπει ο Ποινικός Κώδικας.
Επιλέον,ο κ.Κώτσηρας, περιγράφει τι θα περιλαμβάνει το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας κατά των ανηλίκων και το οποίο θα αναρτηθεί άμεσα για δημόσια διαβούλευση.
Αναλυτικά η συνέντευξη του υφυπουργού Δικαιοσύνης στην Ντόρα Κουτροκόη:
Κύριε υφυπουργέ έχουμε συγκλονιστεί όλοι από την υπόθεση της 12χρονης στον Κολωνό. Τί ορίζει το νέο νομικό πλαίσιο για την παιδοφιλία, τους παιδοβιασμούς και συγκεκριμένα για την τόσο νεαρή ηλικία θυμάτων;
Οι αλλαγές που έγιναν το Νοέμβριο του 2021 στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίαςαπό την Κυβέρνηση είχαν βασικό άξονα την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων. Ειδικότερα, θεσπίστηκε το αδίκημα του βιασμού ανηλίκου, το οποίο δεν προβλεπόταν στον προηγούμενο Ποινικό Κώδικα, με μοναδική ποινή την ισόβια κάθειρξη. Η ίδια ποινή αποκλειστικά προβλέπεται και για τα αδικήματα του ομαδικού και του θανατηφόρου βιασμού. Επιπλέον,αυστηροποιήθηκαν οι ποινές και διευρύνθηκαν τα ηλικιακά όρια για τα αδικήματατης γενετήσιας πράξης με ανήλικο έναντι αμοιβήςκαι της κατάχρησης ανηλίκων. Στο ίδιο πνεύμα το αδίκημα της αποπλάνησης ανηλίκων τιμωρείται πλέον μόνο ως κακούργημα σε όλες τις μορφές του.
Παράλληλα, άλλαξε ο χρόνος παραγραφής για τα αδικήματα της εμπορίας ανθρώπων, της αρπαγής ανηλίκου και τα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας. Η παραγραφή ξεκινά πλέον από την ενηλικίωση του ανηλίκου με παρέκταση ενός επιπλέον έτους, εφόσον η πράξη είναι πλημμέλημα, ή τριών επιπλέον ετών, εφόσον η πράξη είναι κακούργημα. Συγκεκριμένα, η παραγραφή ξεκινά στα 19 έτη για πλημμέλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας σε βάρος ανηλίκου και στα 21 έτη για κακούργημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας σε βάρος ανηλίκου.
Επιπλέον, η δίωξη των αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας όταν στρέφονται σε βάρος ανηλίκων γίνεται, πλέον, αυτεπάγγελτα.Προηγουμένως, οι πράξεις αυτές διώκονταν κατόπιν εγκλήσεως, δηλαδή εντός προθεσμίας τριών μηνών, με αποτέλεσμα η προθεσμία αυτή να κρίνεται ως ασφυκτική για την καταγγελία των ανωτέρω πράξεων. Σήμερα ο χρόνος καταγγελίας του αδικήματος είναι κατ’ελάχιστονπέντε έτη και ο εισαγγελέας ασκεί την δίωξη κατόπιν αναφοράς, μήνυσης ή άλλης πληροφορίας ότι διαπράχθηκε το αδίκημα.
Οι ως άνω αλλαγές συνδυαστικά αποτελούν σημαντικές ασφαλιστικές δικλείδες και συμβάλλουν στην αποτελεσματική προστασία των ανήλικων θυμάτων.
Γιατί υπάρχει τέτοια σύγχυση σε ότι αφορά το εάν ψηφίστηκαν οι όχι αυτές οι διατάξεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης;
Η Κυβέρνηση μέσω των νομοθετικών της επιλογών κινήθηκε στην κατεύθυνση της αυστηροποίησης των ποινών για ορισμένα ειδεχθή εγκλήματα. Η προσέγγισή μας αυτή και η σχετική πολιτική βούληση ήταν απολύτως ξεκάθαρες. Έγινε μια νομική και πολιτική επιλογή και η Κυβέρνηση έχει μια σαφή θέση για αδικήματα όπως αυτό του βιασμού ανηλίκου, για τα οποία, πλέον, προβλέπεται ως μοναδική ποινή η ισόβια κάθειρξη. Η αξιωματική αντιπολίτευση από την άλλη είχε μια διαφορετική προσέγγιση καθ’ όλη τη διάρκεια της διαβούλευσης και της κοινοβουλευτικής συζήτησης επί του νομοσχεδίου για τις αλλαγές του ΠΚ και του ΚΠΔ. Καταψήφισε το σχέδιο νόμου επί της αρχής (παρόλο που υπερψήφισε κάποιες από τις διατάξεις του), ενώ χαρακτήρισε επανειλημμένα ως συντηρητική στροφή την επιλογή της Κυβέρνησης για την αυστηροποίηση των ποινών. Η δική μας πολιτική βούληση ήταν ξεκάθαρη, νομικά και πολιτικά τεκμηριωμένη.
Σας ανησυχεί το γεγονός ότι παρά την αυστηροποίηση των ποινών εξακολουθούν να παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα; Μήπως, τελικώς ,επικρατεί η πεποίθηση ότι τα «ισόβια» δεν είναι ισόβια;
Αυτή τη στιγμή με τις πρόσφατες αλλαγές στον ΠΚ και τον ΚΠΔ προβλέπεται για ορισμένα αποτρόπαια εγκλήματα, όπως ο βιασμός ανηλίκου και ο ομαδικός βιασμός ως μοναδική ποινή η ισόβια κάθειρξη. Η ποινή της ισόβιας κάθειρξης συνιστά την ανώτερη ποινή που προβλέπει ο Ποινικός μας Κώδικας.
Από εκεί και πέρα είναι γνωστό και σαφές ότι μόνη η αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου δεν οδηγεί στην πάταξη της εγκληματικότητας. Αποτελεί όμως αναπόσπαστο κρίκο μιας συνεκτικής αντεγκληματικής πολιτικής μαζί με τις αναγκαίες πρόσθετες οριζόντιες παρεμβάσεις. Γι’αυτό, άλλωστε και στο Υπουργείο Δικαιοσύνης σχεδιάζουμε και υλοποιούμε δράσεις για την περαιτέρω ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών. Συγκεκριμένα, στο νέο νομικό πλαίσιο για την Εθνική Σχολή Δικαστικών λειτουργών (ν. 4871/2021) και συγκεκριμένα στο θεματολόγιο των προγραμμάτων υποχρεωτικής επιμόρφωσης των δικαστικών λειτουργών προστέθηκαν τα δικαιώματα ανηλίκων και αρχές της φιλικής στα παιδιά δικαιοσύνης. Παράλληλα, θα ξεκινήσουν σεμινάρια εκπαίδευσης των δικηγόρων σε συνεργασία με τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών.
Τι περιλαμβάνει το εθνικό σχέδιο δράσης κατά της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων;
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας κατά των ανηλίκων συζητήθηκε πρόσφατα στο Υπουργικό Συμβούλιο, θα αναρτηθεί για δημόσια διαβούλευση και έπειτα θα λάβει χώρα σχετική συζήτηση στη Βουλή.
Bασίζεται στις αρχές της διεθνούς Σύμβασης Lanzarote του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών ενάντια στην σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση και στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών για την περίοδο 2020-2025.
Περιλαμβάνει τρεις στρατηγικούς στόχους, έντεκα οριζόντιες πολιτικές και 80 επιμέρους δράσεις.Eπεκτείνεται σε δράσεις δώδεκα Υπουργείωνκαι τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργού Επικρατείας Άκη Σκέρτσου, ενώ κομβικήυπήρξε η συμβολή της κ. Έλενας Ράπτη στην κατάρτισή του.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης, οι δράσεις του Εθνικού Σχεδίου περιλαμβάνουν την προτυποποίηση και απλούστευση των προβλεπόμενωνδιαδικασιώνμέσω της ανάπτυξηςπρωτοκόλλωνγια τις ενέργειες των φορέων του, τη θεσμοθέτησηΕιδικού Ποινικού Μητρώου για αδικήματασεξουαλικήςβίαςκατά ανηλίκων, τηνεκπαίδευση και επιμόρφωσηΔικαστικώνΛειτουργών, Δικηγόρων και Επαγγελματιών σε θέματα που αφορούν την προστασία των θυμάτων και τις αρχές της φιλικής στα παιδιά Δικαιοσύνης. Θα ήθελα, μάλιστα, να τονίσω πως το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των δράσεων αυτών.
Γιατί υπήρξε κατά την γνώμη σας τόση καθυστέρηση στην προστασία της ανηλικότητας;
Για την Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη η προστασία της ανηλικότητας υπήρξε εξαρχής βασική προτεραιότητα. Και για τον λόγο αυτό υπάρχουν συντονισμένες δράσεις πολλών Υπουργείων. Δεδομένου ότι οι Κώδικες αποτελούν νομοθετήματα βάσης,προχωρήσαμε στην τροποποίηση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, οι οποίες έγιναν με τρόπο συστηματικό με βάση τα πορίσματα της Διαρκούς Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για την παρακολούθηση της εφαρμογής των νέων Κωδίκων που συστήθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, κ. Κώστα Τσιάρα, υπό την Προεδρία του Καθηγητού κ. Λάμπρου Μαργαρίτη.
Παράλληλα, η Κυβέρνηση προχώρησε στη λήψη οριζόντιων μέτρων για την προστασία της ανηλικότητας, όπως η υιοθέτηση και υλοποίηση του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού καιτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας κατά των ανηλίκων.
Η πρόοδος αυτή αποτυπώνεται και στην πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUJusticeScoreboard), όπου η χώρα μας είναι στις πρώτες θέσεις σε σχέση με την φιλικότητα της δικαιοσύνης προς τα παιδιά, ενώ το 2019 ήταν στην τελευταία.
Ακούμε ωστόσο περιπτώσεις βιαστών ανηλίκων που βγαίνουν, ακόμη και σήμερα, με αναστολή. Δεν τους πιάνει ο νέος νόμος που φέρατε τον Νοέμβριο του 2021 με τις αλλαγές του Ποινικού Κώδικα;
Στο Ποινικό μας δίκαιο εφαρμόζεται η αρχή της αναδρομικής εφαρμογής του ευμενέστερου νόμου. Στη βάση αυτής της αρχής, ευμενέστερες διατάξεις για ορισμένα εγκλήματα,όπως ίσχυσαν στο παρελθόν, είχαν ως αποτέλεσμα να ευνοηθούν ορισμένοι ήδη καταδικασθέντες.
Στην προκειμένη περίπτωση, με τις αλλαγές που εισήχθησαν στον Ποινικό Κώδικα αυστηροποιήθηκαν οι ποινές για τα αδικήματα κατά των ανηλίκων αλλά και η ποινική μεταχείριση των δραστών.
Πλέον, ΜΕ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΠΟΙΝΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΓΕΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ.
Υπάρχει μέριμνα για την ταχύτητα με την οποία εκδικάζονται αυτές οι υποθέσεις;
Πλέον, με τις τροποποιήσεις που επήλθαν στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας τον Νοέμβριο του 2021,αναγνωρίζεται ρητά στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου το δικαίωμα να διατάξει την κατ’ απόλυτη προτεραιότητα διεξαγωγή της ανάκρισης και εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο επί των κακουργημάτων του 19ου κεφαλαίου του Ειδικού Μέρους του ΠΚ. Έτσι, τονίζεται εμφατικά η εξαιρετική φύση των συγκεκριμένων εγκλημάτων, διευκολύνεται η αμεσότητα των νόμιμων ενεργειών του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και αναδεικνύεται η λειτουργικότητα της παρέμβασής του.
