Ερευνητική έκθεση της Ε.Ε. επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς της Μολδαβίας ότι η Ρωσία είχε και έχει δημιουργήσει μυστικά παραστρατιωτικά στρατόπεδα στη Σερβία και τη Δημοκρατία Σέρπσκα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη τους μήνες που προηγήθηκαν των προεδρικών εκλογών του Οκτωβρίου 2024.
Λίγες μόλις ημέρες πριν από τις εκλογές, οι αρχές της Μολδαβίας ανακοίνωσαν ότι απέτρεψαν σχέδιο για την αποσταθεροποίηση της χώρας, διεξάγοντας δεκάδες επιδρομές και εντοπίζοντας πάνω από 100 ύποπτα άτομα. Σε συνέντευξη Τύπου, η Υπηρεσία Ασφαλείας και Πληροφοριών της Μολδαβίας ισχυρίστηκε ότι ο εξόριστος φιλορώσος ολιγάρχης Ιλάν Σορ είχε χρηματοδοτήσει το σχέδιο στέλνοντας Μολδαβούς πολίτες στη Μόσχα για αρχική εκπαίδευση στην ενορχήστρωση διαδηλώσεων.
Αποκαλύψεις
Από αυτή την ομάδα, μια επίλεκτη ομάδα πρακτόρων φέρεται να στάλθηκε για πιο προηγμένη εκπαίδευση στα Βαλκάνια. Σε αυτά τα στρατόπεδα, Ρώσοι εκπαιδευτές, που συνδέονταν με τους μισθοφόρους της Wagner Group, δίδαξαν στους συμμετέχοντες να πετούν drones και να πολεμούν, ενώ τους εκπαίδευσαν «σε αθλητισμό και ψυχολογία». Λίγο μετά την αποτροπή της συνωμοσίας στη Μολδαβία, αποδείξεις αυτής της βαλκανικής διάστασης της επιχείρησης εμφανίστηκαν στη Σερβία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς οι ερευνητές άρχισαν να αποκαλύπτουν τις μυστικές τοποθεσίες εκπαίδευσης και να ανιχνεύουν τις ρωσικές διασυνδέσεις τους.
Η έκθεση παρέχει στοιχεία από πρώτο χέρι για το πώς οργανώθηκαν αυτά τα στρατόπεδα. Ο Μαξίμ Ρόσκα, που συμμετείχε στην εκπαίδευση, αποκάλυψε ότι ο ίδιος και οι υπόλοιποι εκπαιδευόμενοι αμείβονταν με 300 έως και 500 δολάρια για δέκα ημέρες εκπαίδευσης. Ισχυρίστηκε, επίσης, ότι ο Μολδαβός επιχειρηματίας Ανατόλι ανάλαβο (ο οποίος τελεί υπό τις κυρώσεις της Ε.Ε.) στρατολόγησε τον ίδιο αλλά και άλλους συμμετέχοντες. Η Μολδαβή βουλευτής Λίλιαν Καρπ του κυβερνώντος φιλοευρωπαϊκού Κόμματος Δράσης και Αλληλεγγύης, η οποία προεδρεύ ει της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ασφαλείας, επιβεβαίωσε την ιστορία του Ρόσκα. Ισχυρίστηκε ότι στη Βοσνία, οι συμμετέχοντες εκπαιδεύτηκαν με drones και έμαθαν πώς να οργανώνουν μαζικές ταραχές και πώς να προκαλούν την αστυνομία σε βίαιη αντίδραση.
Ενα περιβόητο παράδειγμα ήταν η απόπειρα πραξικοπήματος στο Μαυροβούνιο το 2016. Την παραμονή της ένταξης του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ, Ρώσοι αξιωματικοί της GRU (δη λαδή της Κρατικής Διεύθυνσης Πληροφοριών της Ρωσίας) φέρονται να ενορχήστρωσαν σχέδιο εισβολής στο κοινοβούλιο για να δολοφονήσουν τον φιλοδυτικό πρωθυπουργό. Το σχέδιο αποτράπηκε και το Μαυροβούνιο εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2017. Μεταγενέστερες δικαστικές καταδίκες των πρακτόρων της GRU και τοπικών συνωμοτών υπογράμμισαν τη συμμετοχή του Κρεμλίνου.
Ο ρωσικός δάκτυλος στα Βαλκάνια δεν περιορίζεται σε πραξικοπηματικές επιχειρήσεις. Περιλαμβάνει ιδεολογική και παραστρατιωτική προπαγάνδα των τοπικών πληθυσμών, συχνά με αθώα κάλυψη. Τον Αύγουστο του 2020, για παράδειγμα, οι σερβικές αρχές έβαλαν λουκέτο σε «πατριωτική κατασκήνωση νέων» στη συνοικία Ζλάτμπορ της Σερβίας, η οποία διοικούνταν από Ρώσους και Σέρβους βετεράνους πολέμου.
Κατάσκοποι
Η Ρωσία χρησιμοποιεί, επιπλέον, περιφερειακές πολιτικές πλατφόρμες ως καλύμματα για ευρύτερη περιφερειακή εκμετάλλευση. Το 2012, η Ρωσία και η Σερβία συμφώνησαν να ιδρύσουν ανθρωπιστικό κέντρο στη σερβική πόλη Νις. Στην πράξη, όμως, το κέντρο προσφέρει στη Ρωσία «πάτημα» σε μια κρίσιμη περιφερειακή διαδρομή επιμελητείας κοντά στα σύνορα της Σερβίας με το Κόσοβο και τη Βουλγαρία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Δυτικοί αξιωματούχοι έχουν επισημάνει ύποπτη συμπεριφορά, όπως επανειλημμένες προσπάθειες του κέντρου να εξασφαλίσει διπλωματικό καθεστώς για το προσωπικό του, μια συνηθισμένη τακτική της Ρωσίας για να κρύψει τους κατασκόπους της πίσω από τη διπλωματική ασυλία.
Το 2022, ερευνητές από το Κόσοβο τεκμηρίωσαν περιπτώσεις προμηθειών οι οποίες ελέγχονται από σερβικές εθνικιστικές ομάδες που ευθυγραμμίζονται με την ομάδα οργανωμένου εγκλήματος Βεσελίνοβιτς. Ο ηγέτης της ρωσικής ομάδας «Νύχτες Λάκκων», Αλεξάντρ Ζαλντοστάνοφ, επιβεβαίωσε επίσης ότι ορισμένα από τα μέλη της βοήθησαν στη μεταφορά αυτών των προμηθειών από το ανθρωπιστικό κέντρο στο βόρειο Κόσοβο.
Η χρήση των Βαλκανίων από τη Μόσχα ως... θέατρο για μυστικές επιχειρήσεις δείχνει τη δι είσδυση της Μόσχας σε τμήματα της περιοχής. Η Σερβία, για παράδειγμα, διατηρεί στενούς δε σμούς με τη Ρωσία, είναι στρατιωτικά ουδέτερη και όχι μέλος του ΝΑΤΟ και η ηγεσία της έχει ακολουθήσει στρατηγική ισορροπίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αυτό καθιστά τη Σερβία σχετικά ασφαλές έδαφος για ρωσικές δραστηριότητες, σε σύγκριση με τους γείτονές της-μέλη του ΝΑΤΟ.
Οι φιλικές χώρες της περιοχής λειτουργούν ως κόμβοι υλικοτεχνικής υποστήριξης και χώροι στρατολόγησης για τη Μόσχα, ενώ στοχεύει σε αντιπάλους αλλού. Τα βαλκανικά στρατόπεδα εκπαίδευσης αποτελούν παράδειγμα. Στην αυτόνομη Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με επικεφαλής τον φιλορώσο ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ, χρησιμοποιήθηκαν περιοχές για να προβάλουν την επιρροή του Κρεμλίνου στη Μολδαβία.
Πηγή: εφημερίδα Ελ. Τύπος
