Αναμφίβολα, το μεγαλύτερο γεγονός του 2022 είναι ο πόλεμος που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο στην Ουκρανία. Για αυτό και η ευχή για «παγκόσμια ειρήνη» δεν είναι πια το γνωστό κλισέ από τα καλλιστεία της δεκαετίας του ‘90. Το ακούμε πλέον παντού, μέρες που είναι, από τα γιορτινά τραπέζια των απλών ανθρώπων μέχρι τις δηλώσεις του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.
του Μιχάλη Δεμερτζή
Με δυο λόγια, ο κόσμος για το 2023 θέλει ειρήνη, τι πιο λογικό; Το πραγματικό ερώτημα εδώ, όμως, είναι το εξής: Τους Ουκρανούς τους ρωτήσαμε; Γιατί εκείνοι είναι που στην πραγματικότητα δέχονται τις βόμβες και αυτή τη στιγμή ξεχειμωνιάζουν χωρίς θέρμανση και ηλεκτρικό…
Εάν, λοιπόν, κρίνουμε από τις δηλώσεις του Ουκρανού προέδρου Β. Ζελένσκι, πριν από την ειρήνη, οι Ουκρανοί εύχονται να φύγει ο ρωσικός στρατός από τα εδάφη τους. Δεν τους νοιάζει με ποιο τρόπο. Θέλουν να φύγουν οι Ρώσοι και να τους αφήσουν ήσυχους και αυτή είναι η μόνη ειρήνη που αποδέχονται, αλλιώς ο πόλεμος θα είχε τελειώσει από το καλοκαίρι.
Και στο μέτρο που ο υπόλοιπος κόσμος έχει τη διαύγεια να δει σε αυτόν τον πόλεμο ποιος είναι ο επιτιθέμενος και ποιος είναι ο αμυνόμενος, ποιος ο ισχυρός και ποιος ο ανίσχυρος, ποιος εν τέλει είναι ο ανήθικος και ποιος ο ηθικός, όλοι οι ειρηνιστές το ίδιο πράγμα με τους Ουκρανούς θα πρέπει να εύχονται…
Αλλά και πέρα από την ηθική, όλοι εμείς που ζούμε στη Δύση έχουμε κάθε λόγο να στηρίζουμε την Ουκρανία ώστε να συνεχίσει να μάχεται. Το έχουμε ξαναπεί: Είτε μας ενδιαφέρει η ειρήνη είτε το ρωσικό φυσικό αέριο, εάν δώσουμε οποιουδήποτε είδους διέξοδο στον Πούτιν, είναι βέβαιο ότι θα το μετανιώσουμε. Τεκμήρια για αυτό είναι οι περιπτώσεις της Γεωργίας το 2008 και της Κριμαίας το 2014, όπου ανεχθήκαμε ως Δύση τα καμώματα του Ρώσου προέδρου και εκείνος, αντί να γίνει πιο συνεννοήσιμος, έγινε και στις δύο περιπτώσεις τρισχειρότερος.
Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έπειτα, το διεθνές περιβάλλον είναι πιο ασταθές από ποτέ. Χώρες-πυλώνες του φιλελεύθερου κόσμου ταλανίζονται από εσωτερικές κρίσεις, τη στιγμή που στον υπόλοιπο πλανήτη αυταρχικοί ηγέτες όχι μόνο αντέχουν στην εξουσία, αλλά ισχυροποιούνται. Την ώρα που οι δυτικές κοινωνίες διχάζονται για δικά τους ζητήματα, όπως π.χ. το μεταναστευτικό, τα πιο μεγάλα ολοκληρωτικά καθεστώτα της υφηλίου επεκτείνονται, εξάγοντας με υποδομές και χρήματα το μοντέλο διακυβέρνησής τους στα πιο μικρά…
Πρόκειται για μία διελκυστίνδα δύο πολύ διαφορετικών αξιακών συστημάτων, της οποίας οι άκρες συναντιούνται πρακτικά στην Ουκρανία. Με άλλα λόγια, ο πόλεμος των αξιών που διεξάγεται στην παγκόσμια σκακιέρα, γίνεται κανονικός πόλεμος αίματος στα ουκρανικά εδάφη και εάν θέλουμε να λέμε πως αυτό που πραγματικά μας ενδιαφέρει είναι η ειρήνη, τότε δεν μπορούμε να είμαστε ουδέτεροι. Όχι, όταν η μία πλευρά κηρύττει την ελευθερία του λόγου και το σεβασμό στη διαφορετικότητα και η άλλη πλευρά βλέπει και τις δύο αυτές αξίες ως πηγές παρακμής, διαφθοράς και αδυναμίας.
Εν ολίγοις, εάν θέλουμε στα αλήθεια «ειρήνη για το 2023» και για το μέλλον γενικότερα, τότε δεν μπορούμε παρά να θέλουμε το 2023 να επικρατήσουν οι αξίες που μας εξασφάλισαν (και εξακολουθούν να μας εξασφαλίζουν) την μεγαλύτερη σε διάρκεια ειρήνη της ιστορίας μας.
