Σε σημαντικές αποκαλύψεις για το πώς οργανώθηκε το ποινικό εγχείρημα και πώς ασκήθηκε η δίωξη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης προβαίνει, σε αποκλειστική της συνέντευξη στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» και την Ιωάννα Μάνδρου, η τότε εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη. Μιλώντας για πρώτη φορά για τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 2013, όταν δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας, η ανώτατη εισαγγελική λειτουργός, που έβαλε τη σφραγίδα της στη δίωξη των ηγετικών στελεχών της Χ.Α., ανοίγει την αυλαία και αποκαλύπτει το συγκλονιστικό χρονικό εκείνων των ημερών. Πώς έγινε η δίωξη και πώς διατάχθηκε η σύλληψη του Νίκου Μιχαλολιάκου.
– Για θυμίστε μας τα γεγονότα. Δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας. Η κατάσταση με τη Χρυσή Αυγή είχε γίνει επικίνδυνη. Τι αποφασίσατε τότε στην Εισαγγελία;
– Η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί τότε από διάφορες εγκληματικές ενέργειες, που φέρονταν ότι είχαν τελεστεί από ηγετικά στελέχη, απλά μέλη ή οπαδούς του πολιτικού κόμματος της Χρυσής Αυγής, μας είχε απασχολήσει έντονα στην Εισαγγελία εκείνο τον καιρό. Μάλιστα σε ορισμένες από αυτές είχαν δράσει ως «τάγματα εφόδου». Είχαν σχηματιστεί δικογραφίες και είχαν ασκηθεί διώξεις. Ομως η ανθρωποκτονία του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι μας έθεσε σε συναγερμό. Την επομένη της δολοφονίας του, στις 19 του μηνός (σ.σ.: Σεπτέμβριος 2013), ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Δένδιας μας διαβίβασε εμπιστευτικό έγγραφο της Διεύθυνσης της Κρατικής Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας σχετικά με τη δραστηριότητα μελών του πολιτικού κόμματος της Χ.Α.
– Τι έγραφε αυτό το έγγραφο; Mπορείτε να μας πείτε;
– Κοιτάξτε το έγγραφο ήταν πολύ σοβαρό. Ανέφερε μεταξύ άλλων για τη Χ.Α. ότι «εκτρέπεται των ορίων μεμονωμένων περιστατικών, προκαλεί το δημόσιο αίσθημα, υπονομεύει την αυθεντία του κράτους δικαίου, προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη και εσωτερική ασφάλεια της χώρας» και υπογράμμιζε ότι «εκθέτει τη δημοκρατική παράδοση και τον νομικό πολιτισμό αλλά και τις απορρέουσες από το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο δεσμεύσεις μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Αντιλαμβάνεται κανείς τι σήμαιναν όλα αυτά.
– Τότε εσείς, ως εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, τι κάνατε;
– Εσπευσα. Zήτησα αμέσως από όλους τους εισαγγελείς της χώρας τηλεφωνικά να μου υποβάλουν ό,τι δικογραφία είχαν σχετικά με όσα ανέφερε το έγγραφο της Κρατικής Ασφάλειας του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ. και αμέσως έδωσα παραγγελία στον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Χαράλαμπο Βουρλιώτη, το ήθος του οποίου, η άριστη νομική κατάρτιση, η σεμνότητα, η αμεροληψία και πρωτίστως το θάρρος του ήταν γνωστά όχι μόνον σε εμένα, αλλά σε όλους τους δικαστικούς λειτουργούς. Του έδωσα εντολή να ερευνήσει το θέμα.
– Φαντάζομαι δεν ήταν εύκολη υπόθεση.
– Ασφαλώς. Η Χρυσή Αυγή τότε ήταν κόμμα με 18 βουλευτές, ήταν στο Κοινοβούλιο, είχε ψηφιστεί από χιλιάδες συμπολίτες μας και η όποια ενέργεια των εισαγγελικών αρχών όφειλε να είναι εξαιρετικά μελετημένη, θεμελιωμένη, σωστή και δίκαιη.
Στο χέρι των δικαστών
– Είστε η πρώτη γυναίκα εισαγγελέας και η πρώτη γυναίκα εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Η εκτίμησή σας ποια είναι; Είναι η Δικαιοσύνη ανεξάρτητη;
– Η Δικαιοσύνη υπήρξε το βασικό κομμάτι της ζωής μου επί 41 χρόνια. Αφιερώθηκα σε αυτή με τον τρόπο που μου υπαγόρευε η συνείδησή μου και αξιώθηκα να ολοκληρώσω την πορεία μου έως τον Αρειο Πάγο. Οταν εισήλθα πρώτη γυναίκα στο εισαγγελικό σώμα, τα πράγματα δεν ήταν εύκολα. Πάσχισα πολύ να γίνω αποδεκτή σε ένα ανδροκρατούμενο τότε εισαγγελικό κλάδο. Σκοπός σε όλη μου τη διαδρομή ήταν να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου και να υπηρετώ τον θεσμό για τον οποίο ορκίστηκα. Η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης είναι κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προσπάθειες φαλκιδεύσεώς της. Υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Ουδείς, όσο ισχυρός κι αν είναι, δεν μπορεί να στερήσει από το δικαστικό λειτουργό την ανεξαρτησία του, αν ο ίδιος δεν το θελήσει. Στο χέρι των δικαστών είναι να κρατούν τη Δικαιοσύνη ανεξάρτητη και να μην υποκύπτουν σε υποδείξεις, πιέσεις, απειλές ή πειρασμούς προερχόμενους από οπουδήποτε.
– Πώς φθάσαμε στη δίωξη για εγκληματική οργάνωση και άρχισαν οι συλλήψεις; Πότε δόθηκε το πράσινο φως για τη σύλληψη του Νίκου Μιχαλολιάκου;
– Η έρευνα από τον κ. Βουρλιώτη ολοκληρώθηκε σύντομα. Εργαστήκαμε πολύ εντατικά. Μερόνυχτα. Είχαμε, για να μιλήσω σε ανθρώπινο επίπεδο, την αίσθηση μεγάλης ευθύνης. Δεν κοιμόμασταν τα βράδια. Λέγαμε. Αυτό που σκεφτόμαστε θα είναι το σωστό; Ο,τι κάναμε έπρεπε να είναι θεμελιωμένο και να «κρατήσει» στο δικαστήριο, όπως και τελικά έγινε με την ομόφωνη απόφαση περί ενοχής.
– Και;
– O Xαράλαμπος Βουρλιώτης μου υπέβαλε την αναφορά του από την οποία, όπως σημείωνε, «προέκυπταν πλέον επαρκείς ενδείξεις» που δικαιολογούσαν την ποινική δίωξη για το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης. Μελετήσαμε τότε με προσοχή, ευθύνη και αμεροληψία τα στοιχεία που υπήρχαν και δόθηκε η εντολή για άσκηση δίωξης. Εκείνο που είχε σημασία στην αναφορά Βουρλιώτη ήταν πως, μεταξύ άλλων, σημειωνόταν ότι οι αξιόποινες πράξεις «είχαν τελεστεί σε εφαρμογή των καταστατικών αρχών» του εν λόγω κόμματος και «των επιδιώξεων αυτής της οργάνωσης…». Μετά τη δίωξη δόθηκε η εντολή για τις συλλήψεις Μιχαλολιάκου και λοιπών…
– Μετά τη δίωξη δεχθήκατε απειλές;
– Και απειλές και ύβρεις. Αλλά αυτά είναι μέσα στη ζωή, όταν κάνεις το καθήκον σου. Δεν αναφέρομαι σε αυτά γιατί δεν με πτοούν και ούτε δίνω σημασία.
– Πολλοί αμφισβήτησαν τη δίωξη για τα πολιτικά στελέχη της Χ.Α. Είπαν ότι δεν στέκει. Εσείς μετά τόσα χρόνια και μετά την απόφαση του δικαστηρίου, τι λέτε στους επικριτές σας;
– Η απόφαση του δικαστηρίου δικαίωσε απόλυτα τις επιλογές της Εισαγγελίας. Αλλωστε, δεν νομίζω ότι διατυπώθηκαν σοβαρές απόψεις νομικών που να αμφισβήτησαν την άσκηση της ποινικής δίωξης για την ένταξη και διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης εις βάρος των πολιτικών στελεχών του κόμματος της Χρυσής Αυγής. Η νομική άποψη, που υποστηρίχθηκε από εφέτη ο οποίος μετείχε στο Συμβούλιο Εφετών της Αθήνας που εξέδωσε το βούλευμα παραπομπής στη δίκη, δεν βρίσκει κατά τη γνώμη μου έρεισμα στον νόμο και για αυτό δεν υιοθετήθηκε και από το Συμβούλιο Εφετών.
– Η πορεία της υπόθεσης, όπως εξελίχθηκε για να φθάσουμε στην απόφαση καταδίκης του δικαστηρίου, αισθάνεσθε ότι σας δικαίωσε;
– Η απόφαση δεν δικαίωσε εμένα. Εγώ δεν έκανα τίποτα περισσότερο από το να εκπληρώσω ευσυνείδητα το καθήκον μου, όπως έπραξα σε όλη την εισαγγελική μου διαδρομή. Η απόφαση δικαίωσε τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη. Απέδειξε ότι η Δικαιοσύνη παρά τα προβλήματά της λειτουργεί στη χώρα μας. Η απόφαση αποτελεί την ηθική ανταμοιβή όλων των δικαστικών λειτουργών που ασχολήθηκαν με την υπόθεση αυτή, και σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος της, για την επιτέλεση του καθήκοντός τους, με αμεροληψία, αντικειμενικότητα, υπακούοντας μόνον στον νόμο και στη συνείδησή τους.
– Στη Δικαιοσύνη η υπόθεση κράτησε 7 χρόνια και η δίκη 5,5 έτη. Τελικά, το δικαστικό μας σύστημα με τα τόσα προβλήματα, ούτε μία δίκη για τη Χ.Α. δεν μπόρεσε γρήγορα να τελειώσει.
– Είναι αλήθεια ότι η διαδικασία στο ακροατήριο καθυστέρησε πάρα πολύ. Για αυτό τα αίτια είναι πολλά και δεν μπορούμε να τα πούμε όλα σε αυτή τη συνέντευξη. Εκείνο όμως που κυρίως συνετέλεσε στην τόσο μεγάλη καθυστέρηση, είναι ότι δεν υπήρχε συγκεκριμένη αίθουσα διαθέσιμη για τη συχνή διεξαγωγή της δίκης. Μην ξεχνάτε, όμως, ότι ήταν μια τεράστια σε όγκο δικογραφία με πολλά θέματα και θέλω εδώ να σημειώσω ότι οι ανακρίτριες που διενήργησαν τις ανακρίσεις, Ιωάννα Κλάπα και Μαρία Δημητροπούλου, είναι από τις άριστες. Οπως και ο εισαγγελέας Ισίδωρος Ντογιάκος αλλά και οι δικαστές του Συμβουλίου Εφετών.
