Όσοι μελετούν διαχρονικά τόσο τις δημοσκοπήσεις όσο και τη μεταπολιτευτική πορεία των κομμάτων στη χώρα μας είναι πάντα προσεκτικοί στις διαπιστώσεις τους καθώς και στις συγκυρίες που τις διαμορφώνουν.
Γι’ αυτό και δεν βιάζονται καθώς όσο… ασπρίζουν τα μαλλιά τους και γίνονται σοφότεροι πολιτικά, είδαν κόμματα-κομήτες, που πέρασαν από το πολιτικό μας σύμπαν και εξαφανίστηκαν τόσο γρήγορα, όσο εμφανίστηκαν, αλλά και πολιτικά μπαλόνια που για μια σειρά από λόγους φούσκωσαν και ξεφούσκωσαν με την ίδια ευκολία και ταχύτητα.
Τα γράφουμε και τα υπενθυμίζουμε αυτά για κάποιους βιαστικούς, που είδαν φως και μπήκαν πιστεύοντας ότι το… φούσκωμά τους δεν ήταν συγκυριακό αλλά «ανάγκη της ιστορίας». Μόνο που η ιστορία τους στο τέλος της πορείας αποδείχτηκε φάρσα τόσο για τους ίδιους, όσο και για το πολιτικό σύστημα.
Θα μπορούσαμε να θυμηθούμε από τα πρόσφατα παραδείγματα, των μνημονιακών χρόνων, μια σειρά από τέτοιους σχηματισμούς. Τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Το κόμμα που δημιούργησε ο Πάνος Καμμένος το 2012 και ορισμένοι βουλευτές της ΝΔ (εννέα) που διαφώνησαν με την ανάγκη ψήφισης μνημονίων και διαγράφηκαν, συγκυβέρνησαν το 2015 με τον Τσίπρα, αλλά διαλύθηκαν εξαιτίας της συμφωνίας των Πρεσπών και όχι μόνο. Όσο για την πορεία τους, από το 10,6% πήγαν στο 7,5%, μετά στο 3,6% και στις ευρωεκλογές του 2019 στο 0,80%. Μέσα σε επτά χρόνια εξαφανίστηκαν πολιτικά.
Το κόμμα του Λεβέντη ήταν και αυτό μια συγκυρία της εποχής. Και αυτό γιατί από το περιθώριο που βρισκόταν, κινούμενο στα όρια της γραφικότητας, βρέθηκε στη Βουλή. Η Ένωση Κεντρώων έλαβε μέρος σε όλες τις εκλογές που διεξήχθησαν αρχής γενομένης από τις αναπληρωματικές εκλογές της Β΄ Αθήνας του 1992 με πληρότητα συνδυασμών σε όλη τη χώρα. Τα ποσοστά της μέχρι και το 2015 κυμαίνονται από 0,20 έως 0,70%, ενώ στις ευρωεκλογές του 1994 απέσπασε 1,19%.
Στις δύο αναμετρήσεις του 2015 αύξησε σημαντικά τη δύναμή της. Τον Ιανουάριο έλαβε 1,79% και σημείωσε υψηλά ποσοστά στην Α΄ και τη Β΄ Θεσσαλονίκης, όπου δεκαπλασίασε τα ποσοστά της. Αποτέλεσμα, τον Σεπτέμβριο πέτυχε την είσοδό της στη Βουλή των Ελλήνων για πρώτη φορά στην ιστορία της, με ποσοστό 3,43% και εννέα βουλευτές.
Τον Νοέμβριο του 2016 ο στενός συνεργάτης του Βασίλη Λεβέντη και βουλευτής Β΄ Αθηνών, Γεώργιος-Δημήτριος Καρράς, ανεξαρτητοποιήθηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ένωσης Κεντρώων, καταγγέλλοντας υπονόμευση του κόμματος από συνεργάτες του προέδρου. Αργότερα ίδρυσε τη Φωνή Δημοκρατίας και εντάχθηκε στο Κίνημα Αλλαγής.
Τα επόμενα χρόνια συνεχίστηκαν οι αποχωρήσεις βουλευτών. Στις ευρωεκλογές του 2019 η Ένωση Κεντρώων δεν κατάφερε να εκλέξει ευρωβουλευτή, αφού συγκέντρωσε ποσοστό της τάξης του 1,45%. Στις βουλευτικές που προκηρύχθηκαν αμέσως μετά τις ευρωεκλογές έλαβε ποσοστό 1,24% και κατά συνέπεια δεν κατάφερε να εισέλθει στο Κοινοβούλιο. Στις εκλογές του 2023 (Μαΐου και Ιουνίου) έλαβε 0,38% και 0,29%, αντίστοιχα.
Ένα ακόμη κόμμα γέννημα των μνημονίων ήταν και αυτό του Ποταμιού. Το Ποτάμι κατήλθε για πρώτη φορά σε εκλογική διαδικασία στις ευρωεκλογές του 2014. Ο Σταύρος Θεοδωράκης, ιδρυτής του, δήλωσε ότι ο ίδιος δεν θα είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής. Το κόμμα πέτυχε ποσοστό της τάξης του 6,60%, ποσοστό υψηλό για πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα, και εξέλεξε δύο ευρωβουλευτές.
Έναν μήνα αργότερα πραγματοποιήθηκε το 1ο Συνέδριο του Ποταμιού στο Λαύριο. Στο Συνέδριο εξελέγη επικεφαλής ο Σταύρος Θεοδωράκης.
Εν όψει της προκήρυξης πρόωρων εκλογών λόγω της αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, το Ποτάμι προχώρησε σε συνεργασίες με κόμματα και κινήσεις και στις εκλογές του Ιανουαρίου εξελέγη τέταρτο κόμμα με ποσοστό 6,05% και 17 βουλευτές στη Βουλή των Ελλήνων.
Τον Ιούλιο του 2015 στο δημοψήφισμα που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό το Ποτάμι τάχθηκε υπέρ του «ΝΑΙ».
Έναν μήνα αργότερα προκηρύχθηκαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 20 Σεπτεμβρίου. Το Ποτάμι αναδείχθηκε έκτο κόμμα με ποσοστό 4,09% εκλέγοντας 11 βουλευτές.
Στις ευρωεκλογές του 2019 δεν κατάφερε να εκλέξει κανένα ευρωβουλευτή λαμβάνοντας 1,52%, ενώ το κόμμα αποφάσισε να μη συμμετάσχει αυτόνομα στις εθνικές εκλογές του 2019. Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου το Ποτάμι ανέστειλε τη λειτουργία του.
Αναφερθήκαμε στα παραπάνω κόμματα για δύο κυρίως λόγους: πρώτον, διότι κάποιοι σήμερα… φουσκώνουν (Πλεύση Ελευθερίας, Ελληνική Λύση, Φωνή Λογικής κ.λπ.) αλλά το μέλλον τους είναι άδηλο καθώς μπορεί σε βάθος χρόνου να ξεφουσκώσουν όπως τα προαναφερθέντα κόμματα και, δεύτερον, γιατί οι περιπτώσεις του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, που έχουν περάσει και από τις δύο φάσεις, χρειάζονται πλέον άλλου είδους προσέγγιση.
