Ο -απαραίτητος για τη δική μας προστασία αλλά και των συνανθρώπων μας- εμβολιασμός βρίσκεται σ’ εξέλιξη. Αφορά, είτε την τρίτη (την αποκαλούμενη αναμνηστική) δόση, είτε την πρώτη ή δεύτερη δόση.
Από την αρχή της διαδικασίας εμβολιασμού, ο ΕΟΔΥ έχει εκδώσει χρήσιμες οδηγίες και απαντήσεις σε ερωτήματα των πολιτών για τον εμβολιασμό. Ας τις θυμηθούμε:
Μπορώ να συνεχίσω κανονικά τις δραστηριότητές μου μετά τον εμβολιασμό;
Ναι, μπορείτε να συνεχίσετε να συμμετέχετε κανονικά σε όλες τις προγραμματισμένες δραστηριότητές σας, εφόσον αισθάνεστε υγιής.
Μπορεί να εμφανίσω ανεπιθύμητες ενέργειες μετά τον εμβολιασμό; Ποιες είναι αυτές;
Σύμφωνα με τις κλινικές μελέτες, οι πιο συνηθισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες που πιθανόν να εμφανιστούν μετά τον εμβολιασμό είναι πόνος στο σημείο της ένεσης, πονοκέφαλος, μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση, ρίγος ή και πυρετός.
Τα συμπτώματα αυτά σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να είναι συχνότερα στις νεαρότερες ηλικίες. Υποχωρούν σύντομα και δεν πρέπει να σας ανησυχούν, διότι αποτελούν ένδειξη ότι ο οργανισμός ανταποκρίνεται στο εμβόλιο.
Τι μπορώ να κάνω εάν εμφανίσω ανεπιθύμητες ενέργειες;
Μπορείτε να λάβετε κάποιο αντιπυρετικό ή αντιφλεγμονώδες φάρμακο που βοηθά στην αντιμετώπισή τους. Στην περίπτωση που τα συμπτώματα επιμείνουν, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας ή το εμβολιαστικό κέντρο που κάνατε το εμβόλιο.
Εφόσον το επιθυμείτε, μπορείτε να αναφέρετε ανεπιθύμητες ενέργειες που θεωρείτε ότι σχετίζονται με τη χορήγηση του εμβολίου κατά της COVID-19 στη σελίδα του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, συμπληρώνοντας την Κίτρινη Κάρτα (www.eof.gr/web/guest/yellowgeneral)
Τώρα που εμβολιάστηκα είμαι προστατευμένος/η από την COVID-19;
Κάθε εμβόλιο, πριν εγκριθεί, έχει ελεγχθεί σε μελέτες στις οποίες συμμετέχουν περισσότεροι από 30.000 εθελοντές και έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να αρρωστήσουμε σοβαρά από COVID-19. Χρειάζονται αρκετές ημέρες μετά τη χορήγηση και της δεύτερης δόσης του εμβολίου (ανάλογα με το εμβόλιο) για να αναπτύξει το σώμα ανοσία στον ιό. Μερικοί άνθρωποι μπορεί παρά τον εμβολιασμό τους να ασθενήσουν από COVID-19, η νόσος τους όμως αναμένεται να είναι αρκετά πιο ήπια.
Χρειάζεται να συνεχίσω να βάζω μάσκα και να τηρώ τα μέτρα ατομικής προστασίας;
Ναι, οπωσδήποτε! Και μετά τον εμβολιασμό θα πρέπει να συνεχίσετε να τηρείτε τα μέτρα προστασίας όπως η τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών, η χρήση μάσκας και η τήρηση κοινωνικής απόστασης, καθαριότητα του χώρου όπου ζείτε/εργάζεστε.
Κι αυτό γιατί κανένα εμβόλιο δεν είναι 100% αποτελεσματικό και ο ιός θα κυκλοφορεί στην κοινότητα μέχρι να εμβολιαστεί μεγάλο ποσοστό πληθυσμού. Όσο μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού εμβολιαστεί, τόσο συντομότερα θα περιοριστεί η κυκλοφορία του ιού.
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον εμβολιασμό για τον κορονοϊό SARS-CoV-2
1. Σε ποιο χρονικό διάστημα μετά τον εμβολιασμό θεωρείται ότι ένα άτομο είναι πλήρως εμβολιασμένο;
Πλήρως εμβολιασμένο άτομο έναντι της νόσου COVID-19, θεωρείται το άτομο που έχει λάβει τις δύο δόσεις των εμβολίων δύο δόσεων ή τη μια δόση του μονοδοσικού εμβολίου και έχει παρέλθει χρονικό διάστημα δύο εβδομάδων από την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος.
2. Έχω νοσήσει από COVID-19 και έχω λάβει θεραπεία με πλάσμα αναρρωνυόντων πότε μπορώ να κάνω το εμβόλιο;
Αν έχετε νοσήσει από COVID-19 και έχετε λάβει θεραπεία με πλάσμα αναρρωνυόντων μπορείτε να εμβολιασθείτε μετά από χρονικό διάστημα 90 ημερών από τη θεραπεία.
3. Μπορεί η δεύτερη δόση του εμβολιασμού να πραγματοποιηθεί με διαφορετικό εμβόλιο;
Η σύσταση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών είναι ο εμβολιασμός με τη δεύτερη δόση να επαναλαμβάνεται με το ίδιο εμβόλιο, εκτός από πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Δεν παραπέμπονται σε δεύτερη δόση με το ίδιο εμβόλιο, άτομα τα οποία έχουν εμφανίσει κάποιες σοβαρές επιπλοκές όπως σοβαρή αλλεργική αντίδραση σχετιζόμενη με τον εμβολιασμό, θρομβώσεις σε μεγάλα αγγεία ή άλλες καταστάσεις που βάσει αιτήματος στην ειδική επιτροπή εξετάζονται και εγκρίνεται η χορήγηση ενός διαφορετικού εμβολίου.
4. Είναι ασφαλής ο εμβολιασμός των παιδιών και εφήβων για τη νόσο COVID-19;
Οι μελέτες δείχνουν ότι τα εμβόλια έναντι του ιού Sars-Cov-2 είναι ασφαλή και αποτελεσματικά σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες. Το εμβόλιο Pfizer COVID-19 mRNA έχει εγκριθεί για άτομα ηλικίας 12 ετών και άνω.
Άλλα εμβόλια COVID-19 εξακολουθούν να δοκιμάζονται σε άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών. Όταν το εμβόλιο Pfizer δοκιμάστηκε σε παιδιά ηλικίας 12 έως 18 ετών, βρέθηκε ότι ήταν ασφαλές και συγκεκριμένα:
Άτομα ηλικίας 16 έως 18 ετών συμπεριλήφθηκαν στις δοκιμές που υποβλήθηκαν στο FDA τον Δεκέμβριο του 2020. Έκτοτε, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια έφηβοι έχουν λάβει μία δόση του εμβολίου και περισσότεροι από 1 εκατομμύριο έχουν λάβει και τις δύο δόσεις έως τις 12 Μαΐου 2021, ημερομηνία κατά την οποία εγκρίθηκε η χορήγηση του εμβολίου σε παιδιά ηλικίας 12 έως 15 ετών. Δεν υπάρχει ανησυχία για την ασφάλεια του εμβολίου.
Η κλινική δοκιμή σε παιδιά ηλικίας 12 έως 15 ετών αξιολόγησε περίπου 1.100 παιδιά που έλαβαν το εμβόλιο και τα συνέκρινε με περίπου ίδιο αριθμό παιδιών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Επιπλέον αξιολόγησε περίπου 2.000 άτομα ηλικίας 16 έως 25 ετών που εμβολιάστηκαν και τα συνέκρινε με περίπου τον ίδιο αριθμό ατόμων ομάδας που έλαβε εικονικό φάρμακο.
Κανένα εμβολιασμένο άτομο δεν μολύνθηκε με COVID-19 ή εμφάνισε σοβαρές παρενέργειες, όπως αναφυλακτική αλλεργική αντίδραση. Ένας μικρός αριθμός εμφάνισε διόγκωση (λεμφαδενοπάθεια) κάτω από το βραχίονα στην πλευρά στην οποία χορηγήθηκε το εμβόλιο.
Η οποία, μπορεί επίσης να συμβεί σε ενήλικες που λαμβάνουν εμβόλια mRNA. Αυτή η παρενέργεια εμφανίστηκε 2-10 ημέρες μετά τον εμβολιασμό και συνήθως διήρκεσε έως 10 ημέρες.
5. Είναι ασφαλής ο εμβολιασμός των εφήβων έναντι της νόσου COVID-19 με βάση το γεγονός ότι έχουν καταγραφεί περιστατικά μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό;
Παρά το γεγονός ότι έχουν αναφερθεί περιστατικά μυοκαρδίτιδας σε εφήβους μετά τον εμβολιασμό τους έναντι της νόσου COVID-19, τα τρέχοντα δεδομένα δεν υποδηλώνουν ότι τα ποσοστά είναι υψηλότερα από τα αναμενόμενα σε έναν μη εμβολιασμένο πληθυσμό.
Το CDC μετά τη χορήγηση 900.000 δόσεων εμβολίου m-RNA, μελέτησε τη συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας σε ομάδες εμβολιασθέντων και μη εμβολιασθέντων ατόμων και δεν παρατήρησε διαφορά στη συχνότητα.
Η μυοκαρδίτιδα παρατηρείται συχνά ως επιπλοκή ιογενών λοιμώξεων κυρίως την άνοιξη και καταγράφονται περίπου 100-200 περιστατικά ανά 1.000.000 πληθυσμού ετησίως στις ΗΠΑ.
Μέχρι σήμερα στις ΗΠΑ έχουν χορηγηθεί περίπου 4 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου m-RNA σε εφήβους. Συνεπώς, μέσα στο χρονικό διάστημα που διενεργήθηκαν εμβολιασμοί, ήταν αναμενόμενο να παρατηρηθούν περιστατικά μυοκαρδίτιδας .
Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας σε νεαρά άτομα, συχνότερα σε αγόρια που είχαν καλή πρόγνωση. Τα συμπτώματα παρουσιάσθηκαν περίπου 4 ημέρες μετά τη χορήγηση της δεύτερης δόσης εμβολίου, αλλά είναι δυνατό να εμφανισθούν σε χρονικό διάστημα ακόμα και 2 εβδομάδων μετά τον εμβολιασμό. Μέχρι σήμερα όμως δεν φαίνεται να υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση με τον εμβολιασμό.
Παρόλα αυτά, οι έφηβοι που εμβολιάζονται και οι γονείς τους, οφείλουν να βρίσκονται σε επαγρύπνηση για την εμφάνιση συμπτωματολογίας συμβατής με μυοκαρδίτιδα (π.χ. προκάρδιο άλγος, αύξηση αρτηριακής πίεσης, αίσθημα παλμών, δυσχέρεια αναπνοής κ.α) μετά τον εμβολιασμό τους και να επικοινωνούν άμεσα με τον θεράποντα ιατρό τους σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων. Οι υγειονομικές αρχές θα συνεχίσουν να παρακολουθούν τα περιστατικά αυτά.
6. Πλήρως εμβολιασμένο άτομο που έρχεται σε στενή επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα νόσου COVID-19 εξακολουθεί να τηρεί το μέτρο της καραντίνας;
Πλήρως εμβολιασμένα άτομα ή άτομα με επιβεβαιωμένη λοίμωξη από SARS-CoV-2 τους προηγούμενους 6 μήνες που είχαν έκθεση υψηλού κινδύνου σε ασθενή με COVID-19 και παραμένουν ασυμπτωματικά, δεν χρειάζεται να μπουν σε καραντίνα, γιατί ο κίνδυνος λοίμωξης είναι πολύ χαμηλός.
Τα άτομα αυτά πρέπει να είναι σε αυτοπαρακολούθηση (καθημερινή θερμομέτρηση, επαγρύπνηση για εμφάνιση συμπτωμάτων) για 14 ημέρες μετά την έκθεση και να τηρούν τα μέτρα κοινωνικής απόστασης.
Οδηγίες της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών για τη χορήγηση εμβολίου COVID-19 σε άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή-Γενικές οδηγίες
Τα φάρμακα που έχουν συνταγογραφηθεί για συγκεκριμένη πάθηση δεν πρέπει να διακόπτονται πριν τον εμβολιασμό, εκτός και υπάρξει αντίθετη σύσταση από τον θεράποντα ιατρό.
Κάθε μη συνταγογραφούμενο φάρμακο, εγκεκριμένο ή μη από τον ΕΟΦ, όπως και κάθε φυτικό ή «φυσικό» σκεύασμα, μπορεί να έχει επίδραση στον οργανισμό.
Σε κάθε περίπτωση, ο προσωπικός ιατρός του εμβολιαζόμενου είναι ο καταλληλότερος για να εκτιμήσει ενδεχόμενη αλληλεπίδραση της φαρμακευτικής αγωγής και του εμβολίου.
Ειδικές οδηγίες
Παυσίπονα και αντιπυρετικά
Σύμφωνα με το Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Λοιμωδών Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ, παυσίπονα και αντιπυρετικά φάρμακα (παρακεταμόλη, ασπιρίνη, μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη) δεν πρέπει να λαμβάνονται προληπτικά πριν τον εμβολιασμό διότι δεν είναι γνωστή η επίδραση τους στην ανοσολογική απάντηση. Η χορήγηση τους ενδείκνυται στην περίπτωση που η συμπτωματολογία (πυρετός, πόνος, κ.ά.) μετά τον εμβολιασμό δεν είναι ανεκτή από τον εμβολιαζόμενο.
Σε περίπτωση που ο εμβολιαζόμενος λαμβάνει με ιατρική σύσταση κάποιο από τα παραπάνω φάρμακα, όπως ασπιρίνη καθημερινά μετά από ισχαιμικό εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο, οφείλει να συνεχίσει την αγωγή του με τη συνιστώμενη δόση.
Αντιπηκτικά
Οι εμβολιαζόμενοι που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή οφείλουν να ενημερώνουν το εμβολιαστικό κέντρο, προκειμένου το άτομο που χορηγεί το εμβόλιο να εφαρμόζει παρατεταμένη πίεση στο σημείο της ένεσης για να αποφεύγεται η αιμορραγία.
Αντιισταμινικά
Η προληπτική χορήγηση αντιισταμινικών πριν τον εμβολιασμό με στόχο τη μείωση της πιθανότητας αναφυλαξίας δεν ενδείκνυται, διότι δεν είναι αποτελεσματική αλλά και μπορεί να συγκαλύψει πρώιμα σημεία αλλεργικής αντίδρασης στο εμβόλιο και να καθυστερήσει την αντιμετώπιση. Αντίθετα, τα άτομα που λαμβάνουν συστηματικά αντιισταμινικά για υποκείμενη πάθηση δεν χρειάζεται να σταματήσουν την αγωγή τους.
Αντιιικά
Τυχόν θεραπεία με αντιιικά φάρμακα (Tamiflu, Truvada, Acyclovir κ.ά.) δεν αναμένεται να επηρεάσει την ανοσολογική απόκριση αφού κανένα από τα διαθέσιμα εμβόλια COVID-19 δεν περιέχει ζώντα ιό.
Παρόλα αυτά, εφόσον το άτομο εξακολουθεί να εμφανίζει συμπτώματα της λοίμωξης για την οποία έχει συνταγογραφηθεί το αντιιικό φάρμακο, μπορεί να αναβάλει τον εμβολιασμό έως ότου αυτά υποχωρήσουν προκειμένου να μην υπάρξει σύγχυση με τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου.
Αντιβιοτικά
Όπως και τα αντιιικά, τα αντιβιοτικά δεν αναμένεται να επηρεάσουν την ανοσολογική απάντηση στον εμβολιασμό για την COVID-19. Εφόσον το άτομο εξακολουθεί να παρουσιάζει συμπτώματα της βακτηριακής λοίμωξης για την οποία λαμβάνει την αντιμικροβιακή αγωγή, μπορεί να αναβάλει για λίγο τον εμβολιασμό προκειμένου να μπορεί να γίνει διάκριση μεταξύ των συμπτωμάτων από τη λοίμωξη και εκείνων από το εμβόλιο.
Κορτικοειδή
Τα κορτικοειδή έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων. Επειδή η δοσολογία και η οδός χορήγησης ποικίλει και τα φάρμακα αυτά επηρεάζουν άμεσα το ανοσοποιητικό σύστημα, συστήνεται ο εμβολιαζόμενος να ενημερώνει τον υπεύθυνο του εμβολιαστικού κέντρου έτσι ώστε να γίνεται κατάλληλη αξιολόγηση. Συχνά, η χορηγούμενη δόση είναι χαμηλή και το φάρμακο χορηγείται τοπικά και δεν επηρεάζει τον εμβολιασμό.
Βιολογικοί παράγοντες
Όπως και τα κορτικοειδή, οι βιολογικοί παράγοντες (Humira, Enbrel, Remicade, κ. ά.) επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία μεγάλου φάσματος παθήσεων. Για το λόγο αυτό, κάθε υποψήφιος για εμβολιασμό για την COVID-19 θα πρέπει να συμβουλεύεται τον θεράποντα ιατρό του.
