Ευκαιρία για την επιβεβαίωση της συναντίληψης Ελλάδος και Αιγύπτου σε σειρά σημαντικών ζητημάτων, του στρατηγικού χαρακτήρα των διμερών σχέσεων, καθώς και της αμοιβαίας βούλησης για την περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ Αθήνας και Καΐρου αποτέλεσε η συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, Abdel Fattah El-Sisi (Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι), στο Κάιρο, κατόπιν της πρόσκλησης του τελευταίου, 7 μήνες μετά την επίσκεψη του κ. Σίσι στην Αθήνα. Και η σημερινή συνάντηση, εξάλλου, όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, εντάσσεται στο πλαίσιο των πυκνών διμερών επαφών και της σταθερής βελτίωσης που διαπιστώνεται στις διμερείς μας σχέσεις.
Όπως τονίζεται, εξάλλου, Ελλάδα και Αίγυπτος συμμετέχουν σε σχήματα περιφερειακής συνεργασίας, όπως η τριμερής συνεργασία με την Κύπρο, το East Mediterranean Gas Forum και το νεοσύστατο «Φορουμ Φιλίας», σχήματα που έχουν ως βάση το Διεθνές Δίκαιο, τις σχέσεις καλής γειτονίας και την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή της Μεσογείου.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενημέρωσε τον κ. El-Sisi για τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και για την πρόσφατη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdoğan, στη Σύνοδο Κορυφής του NATO. Υπογράμμισε, δε, ότι διαμετρικά αντίθετες θέσεις εξακολουθούν να υπάρχουν σε σοβαρά ζητήματα, όμως σε κάποιους τομείς, όπως το εμπόριο, η προστασία του περιβάλλοντος και ο τουρισμός, είναι δυνατή η αμοιβαία επωφελής συνεργασία. Παράλληλα, επεσήμανε την ανάγκη να διατηρηθεί η αποκλιμάκωση και η σχετική ηρεμία της τελευταίας περιόδου, διευκρινίζοντας ότι μόνο υπό αυτές τις συνθήκες θα είναι δυνατό να καλλιεργηθεί, σταδιακά, κλίμα εμπιστοσύνης και βελτίωσης των σχέσεων.
Σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό, ο κ. Μητσοτάκης ευχαρίστησε τον κ. El-Sisi για τη σταθερή στήριξη της Αιγύπτου στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Επανέλαβε, δε, ότι οι σχετικές αποφάσεις θέτουν το μοναδικό και δεσμευτικό διαπραγματευτικό πλαίσιο, υπογραμμίζοντας ότι η τουρκοκυπριακή πρόταση για λύση δύο κρατών δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για διαπραγμάτευση, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το κοινοτικό κεκτημένο, που προβλέπουν λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με μία κυριαρχία, μία διεθνή ταυτότητα και μία ιθαγένεια.
Στο μέτωπο της Λιβύης, ο πρωθυπουργός και ο κ. El-Sisi συμφώνησαν ότι η αποχώρηση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων, τακτικών και μισθοφορικών, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της διαδικασίας σταθεροποίησης της χώρας, η οποία άλλωστε είναι γείτονας της Αιγύπτου από στεριάς και της Ελλάδας από θαλάσσης.
Επιπλέον, οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν την κοινή θέση τους ότι η πολιτική λύση στη γειτονική χώρα πρέπει να προκύψει βάσει των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και της Διαδικασίας του Βερολίνου, τη στιγμή που η Λιβύη οδεύει προς τις προγραμματισμένες εκλογές του Δεκεμβρίου.
Μάλιστα, οι δύο ηγέτες δεν παρέλειψαν να εξετάσουν τις δυνατότητες διεύρυνσης και εμβάθυνσης της ήδη πολυσχιδούς ελληνο-αιγυπτιακής συνεργασίας, με έμφαση στην ενέργεια, την ασφάλεια και την οικονομία.
Οι κοινές δηλώσεις
«Κοινοί μας στόχοι να μην υπάρξουν νέες περιπέτειες στην γειτονιά μας”, τόνισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, από το Κάιρο όπου βρίσκεται στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψης του στην Αίγυπτο.
“Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μερική οριοθέτηση των μεταξύ μας θαλασσιών ζωνών, που είναι τετελεσμένο ειρήνης και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, προσδοκώ σύντομα να υπάρξει ολική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας. Με τον Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι συζητήσαμε και για το Κυπριακό. Δε νοείται λύση πέραν του δεσμευτικού πλαίσιου, που θέτουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Δηλαδή μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, λύση συμβατή και με την ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μέλος της ΕΕ, ισχυρισμοί περί δύο κρατών είναι εκτός θέματος, ειδικά όταν συνοδεύονται και από απειλές περί ανοίγματος των βαρωσιών και εγκατάστασης βάσης για drones στα Κατεχόμενα» τόνισε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι.
«Συζητήσαμε και τις εξελίξεις στη Λιβύη. Υποστηρίζουμε ειρήνευση και ομαλότητα στην γειτονική χώρα και βασική προυπόθεση η αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων και μισθοφόρων και εν τέλει η διεξαγωγή εκλογών πριν από το τέλος του έτους. Συμμερίζεται ο κ. Σίσι την βαθιά ενόχλησή μας για τη μη συμμετοχή της Ελλάδος στην “Διαδικασία του Βερολίνου” σε λίγες ημέρες. Ενημέρωσα τον πρόεδρο κ. Σίσι για τη συνάντηση μου με τον Ερντογάν. Οι προοπτικές εμβάθυνσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων σε ζητήματα όπως η Οικονομία και η κλιματική αλλαγή να μπορέσουν να αποκλιμακώνουν την ένταση από τις αγεφύρωτες διαφορές μας, όπως στο θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ», επεσήμανε στις δηλώσεις του ο πρωθυπουργός.
Επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στη νέα συμφωνία περιβάλλοντος και ενέργειας που υπέγραψαν οι δυο χώρες. Είπε ότι πρόκειται για βημα που υπηρετεί την ευημερία των λαών Ελλάδας και Αιγύπτου και μίλησε για την ηλεκτρική διασύνδεση των δυο χωρών μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου.
Σημείωσε ότι θα μεταφέρει στην Ελλάδα και την Ευρώπη ηλεκτρική ενεργεια που θα παράγεται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές και πως πρόκειται για “πράσινο” έργο. «Το σχετικό μνημόνιο είναι πρακτικά έτοιμο», επισήμανε τονίζοντας ότι «μετατρέπει τις θάλασσές μας σε πεδία συνεργασίας, ανάπτυξης και ευημερίας των λαών μας».
«Ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο υπάρχουν βαθιές φιλικές σχέσεις και οι πρώτες επαφές των δύο λαών έγιναν πριν από 3.000 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια πύκνωσαν η συνεργασία σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο, είτε διμερής είτε πολυμερής μαζί και με την Κύπρο», τόνισε στις δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, μετά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό.
«Εξετάσαμε με τον κ. Μητσοτάκη σειρά πτυχών της σχέσης μας από τις οικονομικές ανταλλαγές, έως την τουριστική συνεργασία. Ανταλλάξαμε απόψεις και για τις περιφερειακές εξελίξεις. Τόνισα την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της αρχής της μη επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των κρατών στην ευρύτερη περιοχή. Τόνισα την ανάγκη ενίσχυσης του τριμερούς μηχανισμού ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο και Αίγυπτο. Για το παλαιστινιακό ζήτημα, αναφέρθηκα στην Αιγυπτιακή πρωτοβουλία για ανοικοδόμηση της Γάζας. Για τη Λιβύη τονίσα την ανάγκη για διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας στα τέλη του έτους και την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων» πρόσθεσε ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι.
Τον Κυριάκο Μητσοτάκη υποδέχθηκαν στο αεροδρόμιο της Αιγυπτιακής πρωτεύουσας ο αναπληρωτής υπουργός Πετρελαίου και Ορυκτού Πλούτου, της Αιγύπτου, Τάρεκ Ελ Μόλα και ο Έλληνας πρέσβης στην χώρα, Νίκος Γαριλίδης. Ακολούθως, ο πρωθυπουργός μετέβη στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, όπου κατέθεσε δύο στεφάνια, ένα στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη και ένα στον τάφο του Προέδρου, Ανουάρ Σαντάτ. Στις 12μμ ώρα Ελλάδος ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι στο προεδρικό μέγαρο Etihadeya, στο Κάιρο και ακολούθησαν δηλώσεις.
Μητσοτάκης: “Οι δεσμοί των λαών μας, αλλά και των πολιτισμών μας χάνονται στο βάθος των αιώνων”
Ολόκληρη η δήλωση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μετά τη συνάντησή του στο Κάϊρο, με τον Πρόεδρο της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, Abdel Fattah El-Sisi έχει ως εξής:
“Σας ευχαριστώ θερμά για την πολύ ζεστή σας υποδοχή, αλλά και για τις γόνιμες συνομιλίες τις οποίες είχαμε. Είναι η τρίτη φορά από τότε που ανέλαβα Πρωθυπουργός που επισκέπτομαι την Αίγυπτο και οι επαφές μας θα ήταν σίγουρα ακόμα περισσότερες, αν δεν είχε ορθώσει τα δικά της εμπόδια η πανδημία.
Όλοι ξέρουν -το είπατε και εσείς εξάλλου- ότι οι δεσμοί των λαών μας, αλλά και των πολιτισμών μας χάνονται στο βάθος των αιώνων. Όμως ενισχύονται και στο παρόν από τις επιλογές των κυβερνήσεών μας.
Γιατί Αίγυπτος και Ελλάδα υπηρετούν αταλάντευτα κοινές αρχές: Τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Τη μετατροπή της σε μια θάλασσα που δεν θα χωρίζει, αλλά θα ενώνει. Τη συνεννόηση με πυξίδα το Διεθνές Δίκαιο και φυσικά τις σχέσεις καλής γειτονίας. Με όρους ισότιμης κυριαρχίας και αμοιβαίου σεβασμού. Χωρίς αναθεωρητικές βλέψεις ή προθέσεις επικυριαρχίας ή -όπως είπατε- παρεμβάσεων στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών.
Κοινοί, συνεπώς, είναι και οι στόχοι μας. Με πρώτον, ανάμεσά τους, την αποφυγή νέων περιπετειών στη γειτονιά μας. Και παράδειγμα διμερούς πρωτοβουλίας, αλλά και διεθνούς θετικής ακτινοβολίας αποτελεί η συμφωνία για την οριοθέτηση μέρους των Θαλασσίων Οικονομικών Ζωνών των κρατών μας.
Ήταν μία συναπόφαση με εθνικό περιεχόμενο η οποία, όμως, παράγει ταυτόχρονα ένα τετελεσμένο ειρήνης και νομιμότητας σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο και προσδοκώ ότι σύντομα θα βρει τη συνέχειά της, και με την επέκτασή της στο υπόλοιπο εύρος των νερών που μας ενώνουν.
Με τον Πρόεδρο Abdel Fatah El-Sisi μοιραζόμαστε την ίδια οπτική και για τη συνεχιζόμενη δοκιμασία της Κύπρου, με την οποία άλλωστε οι δυο χώρες μας συμπλέουν στο πλαίσιο της Τριμερούς Συνεργασίας. Η Αίγυπτος -το επανέλαβε και σήμερα ο κ. Πρόεδρος- υποστηρίζει σταθερά τα σχετικά ψηφίσματα του Ο.Η.Ε. Ενώ, από την πλευρά μου, είχα ξανά την ευκαιρία να τονίσω ότι δεν νοείται λύση πέραν των δεσμευτικών κανόνων, του δεσμευτικού πλαισίου, που αυτά τα ψηφίσματα προβλέπουν: Δηλαδή, μία Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα. Μία λύση λειτουργική, μια λύση συμβατή με την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και με την ιδιότητά της ως κράτους-μέλους της ΕΕ.
Ισχυρισμοί περί δύο κρατών είναι εκτός θέματος αφού αντίκεινται τόσο στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, όσο και στο ίδιο το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Πολύ περισσότερο, όταν συνοδεύονται και από επαπειλούμενες ενέργειες, όπως το περαιτέρω άνοιγμα των Βαρωσίων και τα σχέδια για ίδρυση βάσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο κατεχόμενο Λευκόνοικο.
Ενδεχόμενη υλοποίηση των σχεδίων αυτών θα υπονομεύσει ακόμη περισσότερο τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού. Αλλά και θα απειλήσει όχι μόνο μία χώρα, όπως είναι η Κύπρος ούτε απλώς τα συμφέροντα μιας ηπείρου, όπως η Ευρώπη, αλλά συνολικά τη διεθνή σταθερότητα. Το κύρος του ΟΗΕ. Και, βέβαια, την ασφάλεια όλων των κρατών της περιοχής.
Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τον κ. Πρόεδρο σήμερα και τις εξελίξεις στη Λιβύη. Και οι θέσεις μας ταυτίζονται απόλυτα. Υποστηρίζουμε την ειρήνευση, την ομαλότητα στη γειτονική χώρα, απαραίτητη προϋπόθεση για την οποία είναι η αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων, τακτικών στρατών, αλλά και μισθοφόρων, ο αποκλεισμός άλλων επιρροών και τελικά η προοπτική δημοκρατικών εκλογών πριν το τέλος του έτους, την 24η Δεκεμβρίου, έτσι ώστε ο Λιβυκός λαός μόνος του και χωρίς καμία ξένη επιρροή να μπορεί να αποφασίσει για το μέλλον του και την τύχη του.
Και οι προσπάθειες, λοιπόν, του φίλου Προέδρου για την αίσια έκβαση της Λιβυκής κρίσης έχουν την αμέριστη υποστήριξή μας. Όπως κι εκείνος -πιστεύω- ότι συμμερίζεται την βαθιά ενόχλησή μας για τη μη συμμετοχή της Ελλάδας στη Β΄ Υπουργική Διάσκεψη για το ζήτημα αυτό, μεθαύριο, στο Βερολίνο.
Δυστυχώς, οι πληγές όπως αυτές της Κύπρου και της Λιβύης στην περιοχή μας, είναι πολλές. Όπως είπα όμως, απέναντι στην αστάθεια, απέναντι σε οποιεσδήποτε προκλητικές συμπεριφορές οι χώρες μας αντιτάσσουν το δικό τους υπόδειγμα συνεργασίας στο φως του Διεθνούς Δικαίου, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και του Δικαίου της Θάλασσας. Και αυτή τη στάση τηρεί και η Ελλάδα έναντι της γειτονικής Τουρκίας. Αναμένοντας τα λόγια να μεταφραστούν σε πράξεις, οι προκλήσεις σε προσεγγίσεις και οι αγεφύρωτες διαφορές για τις θαλάσσιες ζώνες να αποκτήσουν έναν ορίζοντα διευθέτησης στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Τόσο απλά και τόσο καθαρά γιατί για εμάς η προβολή ισχύος είναι πάντα η προβολή επιχειρημάτων.
Ενημέρωσα τον πρόεδρο Sisi ότι σε αυτό το πνεύμα κινήθηκα και κατά την πρόσφατη συνάντησή μου με τον Τούρκο Πρόεδρο, τον κ. Ερντογάν, με στόχο οι διαμετρικά αντίθετες θέσεις μας να μην εμποδίζουν εκείνες στις οποίες μπορούμε να συγκλίνουμε, όπως το περιβάλλον, ο τουρισμός και η οικονομία. Και ενώ οι δεύτερες θα κλιμακώνουν τα οφέλη προς τους δύο λαούς, οι πρώτες να αποκλιμακώνουν την ένταση, αναζητώντας πρόοδο πάντα στο Διεθνές Δίκαιο. Όπως, άλλωστε, κινήθηκε και η Αίγυπτος δρώντας με αποφασιστική σύνεση ώστε να υπάρξει εκεχειρία στην τελευταία σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων.
Είναι αλήθεια πως η κατάσταση θα παραμένει εύθραυστη, όσο γι’ αυτό που αποκαλείται Μεσανατολικό, δεν διαφαίνεται προοπτική οριστικής λύσης, το γνωρίζει άλλωστε και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, ο όποιος -όπως ξέρετε- ταξίδεψε και εδώ για επαφές με όλες τις πλευρές, σε μία περιοδεία καταλλαγής μέσα στην κρίση.
Παρά τις αντιξοότητες, λοιπόν, με πρώτο βήμα την εδραίωση της ανακωχής, θα πρέπει να ξεκινήσει και πάλι η ειρηνευτική διαδικασία και σε αυτήν την πορεία ο ρόλος της Αιγύπτου, αγαπητέ κ. Πρόεδρε, χωρίς καμία αμφιβολία θα είναι και πάλι καθοριστικός.
Στηρίζουμε απόλυτα, επίσης, τις αιγυπτιακές θέσεις γύρω από το ζήτημα που αφορά στο Φράγμα της Αναγέννησης, αναγνωρίζοντας απόλυτα τον υπαρξιακό κίνδυνο για την Αίγυπτο, σε περίπτωση που δεν διευθετηθεί με ειρηνικό τρόπο το ζήτημα της σταθερής ροής των νερών του Νείλου.
Κύριε Πρόεδρε, καθώς η πολιτική διπλωματία μας διεκδικεί την ειρήνη και την ηρεμία, η οικονομική υπηρετεί την κοινή ευημερία. Απόδειξη ότι μία συμφωνία την οποία εξέτασαν σήμερα οι Υπουργοί Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί να είναι ένα βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση. Αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία, όπως συζητήσαμε, στην ηλεκτρική σύνδεση μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου, μέσω ενός υποβρυχίου καλωδίου μεγάλης δυναμικότητας που θα μεταφέρει στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη ηλεκτρική ενέργεια, η οποία θα παράγεται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές. Είναι ένα πράσινο έργο, από τα μεγαλύτερα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, που θα ενώνει τα κράτη και τις ηπείρους μας με βάση τις ανάγκες της εποχής μας. Και το σχετικό μνημόνιο το οποίο θα δρομολογεί τις λεπτομέρειες αυτής της συνεργασίας είναι πρακτικά έτοιμο και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε αυτήν την κατεύθυνση, χάρη στη μεθοδική και αθόρυβη εργασία των δύο επιτελείων μας. Και έτσι μπορεί να μπει στην τελική της φάση η μελέτη ενός προγράμματος, συμβατού με την ευρωπαϊκή «Ατζέντα 2030», αλλά και αναγκαίο για την ενεργειακή αναβάθμιση της Αιγύπτου. Είναι ένα χειροπιαστό παράδειγμα που μετατρέπει τις θάλασσές μας σε πεδία συνεργασίας, πεδία ανάπτυξης και προόδου μεταξύ των λαών μας.
Αποτελεί ίσως τον καλύτερο και τον πιο ελπιδοφόρο επίλογο της σημερινής μας συνομιλίας. Και σας ευχαριστώ και πάλι, κύριε Πρόεδρε, για την τόσο παραγωγική συνάντηση, για τη ζέστη σας υποδοχή και είμαι σίγουρος ότι θα ξαναβρεθούμε σύντομα είτε στο Κάιρο είτε στην Αθήνα”.
