Τον «μηδενισμό» των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν πριν από το 2021 πέτυχε ο e-ΕΦΚΑ, με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και τη διοίκηση του φορέα να ρίχνουν πλέον όλο το βάρος στην εκκαθάριση και των υπόλοιπων εκκρεμοτήτων έως τον Ιούνιο, καθώς και στην αποτροπή δημιουργίας αντίστοιχων φαινομένων, με χιλιάδες εν αναμονή συνταξιούχους, στο μέλλον.
Τα στοιχεία που παρουσιάζει η «Καθημερινή» είναι αποκαλυπτικά της σημαντικής αποκλιμάκωσης που επιτεύχθηκε κυρίως τον τελευταίο χρόνο, για την πλειονότητα των αιτήσεων συνταξιοδότησης, καθώς δεν περιλαμβάνονται οι ανελαστικές και οι διεθνείς αιτήσεις. Αναλυτικά, δείχνουν ότι οι εκκρεμότητες για τα έτη 2016, 2017 και 2018 είναι μηδενικές.
Αντιστοίχως για το 2019 οι εκδόσεις συντάξεων φτάνουν το 97,45% του συνόλου των αιτήσεων, με τις εκκρεμότητες να περιορίζονται μόλις στο 2,55%. Πρόκειται για 4.241 εκκρεμείς συντάξεις από ένα σύνολο 166.524 αιτήσεων που υποβλήθηκαν το 2019, που θεωρούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες «ανοικτές υποθέσεις», εξαιρετικά σύνθετες κυρίως διαδοχικής και παράλληλης ασφάλισης.
Συνολικά, την τετραετία 2016-2019 υποβλήθηκαν 593.000 αιτήσεις κύριας συνταξιοδότησης, με το 99,28% αυτών να έχει ήδη εκδοθεί και να έχει αποδοθεί στους δικαιούχους. Οι εκκρεμότητες περιορίζονται μόλις στο 0,72%.
Ανάλογη εικόνα αποκλιμάκωσης παρατηρείται και για τα έτη 2020 έως και 31.3.2022. Οι εκκρεμότητες του 2020 έχουν περιοριστεί στο 11,2% του συνόλου των αιτήσεων που υποβλήθηκαν κατά τη συγκεκριμένη χρονιά (163.590). Το 2021 οι εκκρεμότητες ανέρχονται στο 28,77% του συνόλου των αιτήσεων, οι οποίες μάλιστα ήταν και ιδιαίτερα αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα έτη (193.000). Στον πίνακα που παρουσιάζει η «Καθημερινή» τα στοιχεία του 2022 είναι μέχρι τον Μάρτιο, γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχουν προλάβει να γίνουν ληξιπρόθεσμες οι αιτήσεις του Ιανουαρίου.
Και… ξεχασμένες αιτήσεις
Οπως επισημαίνει μιλώντας στην «Καθημερινή» ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, «τα επίσημα στοιχεία του ΕΦΚΑ αποδεικνύουν πως οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις παλαιών ετών έχουν πρακτικά μηδενιστεί (με εξαίρεση ορισμένες εξαιρετικά σύνθετες περιπτώσεις) και πως ουσιαστικά το πρόβλημα περιορίζεται πλέον σε όσες αιτήσεις υποβλήθηκαν εντός του 2021». Μάλιστα, ο υπουργός εκτιμά πως οι εκκρεμότητες που έχουν μείνει θα έχουν εκκαθαριστεί μέσα στο καλοκαίρι. «Φτάσαμε σε αυτό το σημείο λειτουργώντας με σύστημα και αξιοποιώντας νέες μεθόδους και τεχνικές» σημειώνει ο κ. Χατζηδάκης, επισημαίνοντας ότι «τούτο επιτεύχθηκε παρά το γεγονός πως τον τελευταίο χρόνο αποκαλύφθηκαν τουλάχιστον 30.000 ξεχασμένες αιτήσεις σε αποθήκες και υπόγεια, με τις οποίες η προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε ποτέ ασχοληθεί λόγω της ερασιτεχνικής διαχείρισης του ζητήματος».
Να σημειωθεί εδώ ότι σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ και το «κέντρο ελέγχου» στο πράσινο κτίριο της οδού Κηφισίας, καθ’ όλη την προσπάθεια εκκαθάρισης αποκαλύπτονταν και καταγράφονταν στο σύστημα χιλιάδες… ξεχασμένες αιτήσεις συνταξιοδότησης που βρίσκονταν σε αποθήκες, υπόγεια και συρτάρια. Υπολογίζεται πως περίπου 30.000 τέτοιες υποθέσεις εντοπίστηκαν και ενσωματώθηκαν στη διαδικασία απονομής. Πλέον, με την ολοκλήρωση του οργανογράμματος των τοπικών διευθύνσεων και την οργανωτική ενοποίηση του ΕΦΚΑ, εκτιμάται ότι τέτοιες υποθέσεις ελαχιστοποιούνται.
Αυτό που προκύπτει πάντως από τα στοιχεία είναι ότι μέσα σε 6 χρόνια έχουν υποβληθεί 1.005.146 αιτήσεις για κύρια σύνταξη –με την εξαίρεση πάντα των ανελαστικών και διεθνών, που αφορούν και ταλαιπωρούν με τεράστια αναμονή αρκετές δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχων– και πλέον έχει εκκαθαριστεί και εκδοθεί και πληρωθεί το 92,22% αυτών. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, το 11,25% των εκκρεμοτήτων του 2020 (είναι αιτήσεις κυρίως του β΄ εξαμήνου του 2020) θα έχει εκκαθαριστεί μέσα στις επόμενες 60 ημέρες και ταυτόχρονα θα εκκαθαρίζεται και το υπόλοιπο 28% του 2021. Στόχος άλλωστε είναι εντός του καλοκαιριού να έχει ολοκληρωθεί η εκκαθάριση όλων των ληξιπρόθεσμων, πλην διεθνών και ανελαστικών. Στη συνέχεια, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί και η αποκλιμάκωση στις αιτήσεις επικουρικής σύνταξης.
Η αποκλιμάκωση αυτή φαίνεται πως επιτεύχθηκε τον τελευταίο χρόνο, σε όλα τα ταμεία, με πιο αργή να είναι στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) όπου αναμένεται να δοθεί πλέον έμφαση τόσο από τη διοίκηση όσο και από τους υπαλλήλους του ΕΦΚΑ.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, βασικά όπλα στην προσπάθεια αυτή ήταν η υλοποίηση των δράσεων – πολιτικών επιτάχυνσης της απονομής, όπως η δημιουργία ομάδας έργου για τις συντάξεις, η λειτουργία του πύργου ελέγχου, η έμφαση στα πλέον προβληματικά ταμεία αλλά και η απλοποίηση διαδικασιών (μέσω νομοθέτησης). Παράλληλα, δόθηκε έμφαση στα παρελθόντα έτη, καθώς οι παλαιές αιτήσεις ήταν πιο δύσκολες και απαιτούσαν περισσότερο χρόνο στο να εκδοθούν. Αυτό, τονίζουν στο υπουργείο Εργασίας, πέραν από κοινωνικά δίκαιο, οδήγησε και σε ραγδαία αποκλιμάκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ετσι, ενώ πέρυσι οι οφειλές για συντάξεις υπολογίζονταν σε περίπου 600 εκατομμύρια, σήμερα έχουν πέσει κάτω από 170.
Ηδη έχουν μηδενιστεί οι υποθέσεις του ΝΑΤ και του ΜΤΠΥ. Ακολουθούν ο μηδενισμός εκκρεμοτήτων του τ. ΟΓΑ, των ενταχθέντων ΙΚΑ και του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ. Τελευταία εκτιμάται ότι θα κλείσουν εκκρεμότητες του ΟΑΕΕ, καθώς η διαδικασία καθυστερεί λόγω χρεών που πρέπει να ρυθμιστούν, καθώς και γιατί οι περισσότερες αιτήσεις είναι διαδοχικής ή παράλληλης ασφάλισης και του ΓΛΚ για το οποίο όμως οι ληξιπρόθεσμες οφειλές είναι μικρές λόγω του ότι το 85% των υποψήφιων συνταξιούχων λαμβάνουν προσωρινή σύνταξη.
Ποτέ ξανά «βουνά»
Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Χατζηδάκης, με τις συντάξεις εμπιστοσύνης που θεσμοθετήθηκαν πρόσφατα, «θα τελειώσουμε και με τις περίπου 75.000 ληξιπρόθεσμες κύριες συντάξεις που απομένουν και οι περισσότερες είναι του 2021, ενώ με τη λειτουργία του συστήματος των συντάξεων fast track θα πετύχουμε να μη δημιουργηθούν ξανά “βουνά” από εκκρεμείς συντάξεις στο μέλλον».
Ηδη, στον ΕΦΚΑ εκτιμούν ότι οι νέες απονομές θα ξεπεράσουν τις 30.000-35.000 στα τέλη Ιουνίου, ενώ το ίδιο θα γίνει και τον Ιούλιο.
Εκρηξη αιτήσεων συνταξιοδότησης το 2021
Το έτος της… μεγάλης φυγής θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το 2021 για τους εργαζομένους, καθώς παρατηρείται μεγάλη αύξηση των αιτήσεων συνταξιοδότησης σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
Ακρως ανησυχητικό και ενδεικτικό του μεγάλου δημογραφικού προβλήματος με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα μας, και αναπόφευκτα επηρεάζει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, είναι ότι μέσα σε κάτι παραπάνω από έξι χρόνια, υποβλήθηκαν πάνω από 1 εκατ. αιτήσεις για κύρια σύνταξη. Η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα γερόντων – συνταξιούχων, με τη σχέση εργαζομένων – συνταξιούχων να επιδεινώνεται δραματικά.
Αναλυτικά, το προηγούμενο έτος, υπήρξε ρεκόρ στις αιτήσεις συνταξιοδότησης. Χωρίς να περιλαμβάνονται οι ανελαστικές και οι διεθνείς, παρατηρείται ότι υποβλήθηκαν 193.000 αιτήσεις, όταν ένα χρόνο νωρίτερα, το 2020, οι αιτήσεις ήταν 163.590.
Η αύξηση της τάξης του 15% ήταν απόρροια της λήξης των ευνοϊκών ειδικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, που προβλέφθηκαν ως μεταβατικό στάδιο για ομαλή μετάβαση στα 67 που ισχύει σήμερα, για όλους τους ασφαλισμένους. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι όλα τα προηγούμενα έτη, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης ήταν σημαντικά χαμηλότερες και συγκεκριμένα 166.524 το 2019, 148.105 το 2018, 139.987 το 2017 και 138.485 το 2016.
Η έκρηξη των αιτήσεων συνταξιοδότησης που παρατηρήθηκε το 2021 εκτιμάται από τους ειδικούς ότι ξεπέρασε κατά πολύ τα προηγούμενα κύματα μαζικής φυγής που είχαν καταγραφεί το 2010 λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας που επέβαλε το πρώτο μνημόνιο (135.000 αιτήσεις) αλλά και τις αιτήσεις της περιόδου 1998-2006, οπότε κυριαρχούσαν οι μεγάλες εθελούσιες έξοδοι στον ΟΤΕ, τη ΔΕΗ και τις τράπεζες.
Χιλιάδες εκπαιδευτικοί αλλά και υγειονομικοί υπέβαλαν μαζικά αιτήσεις συνταξιοδότησης, όπως άλλωστε και μισθωτοί τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, που έσπευσαν να συνταξιοδοτηθούν πριν από το 2022, ανησυχώντας για το ενδεχόμενο να καταργηθεί η δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης πριν από τα 62 και τα 67 έτη. Τέλος, χιλιάδες ήταν και οι επαγγελματίες που έσπευσαν να συνταξιοδοτηθούν, βλέποντας την οικονομική δυσπραγία που δημιουργήθηκε το διάστημα της πανδημίας. Οι ειδικοί εκτιμούν πως και το 2022 θα σπεύσουν να συνταξιοδοτηθούν όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα με τα ευνοϊκότερα ειδικά όρια που ίσχυαν έως το 2021, υπό τον φόβο των αλλαγών. Η αποκλιμάκωση θα φανεί πιθανότατα από το 2023, καθώς θα λειτουργήσει πλέον ο νόμος του 2015, με τους ασφαλισμένους να έχουν δύο επιλογές. Για πλήρη σύνταξη τα όρια ηλικίας καθορίζονται στο 62ο έτος της ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης ή στο 67ο έτος με 15ετία. Για μειωμένη σύνταξη το όριο είναι 62 έτη με 4.500 ημέρες ασφάλισης.
