Στις 23 Αυγούστου 1864 γεννήθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας,Νίκος Δένδιας, το υπενθυμίζει σε ανάρτησή του στο κοινωνικό δίκτυο «Χ». Συγκεκριμένα αναφέρει: «161 χρόνια από τη γέννηση του Ελευθερίου Βενιζέλου».
161 χρόνια από τη γέννηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. pic.twitter.com/Jy5fbFHePW
— Nikos Dendias (@NikosDendias) August 23, 2025
Ποιος ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος
Ο σημαντικότερος πολιτικός της σύγχρονης Ελλάδας, ο οποίος συνέδεσε το έργο του με το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας, κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή από το 1910 έως το 1936. Η προσωπικότητά του προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις για δεκαετίες, που συνοψίζονται στους όρους «Βενιζελισμός» και «Αντιβενιζελισμός». Υπήρξε επτά φορές πρωθυπουργός της χώρας, με συνολική θητεία που άγγιξε τα δώδεκα χρόνια και πέντε μήνες.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος γεννήθηκε στις 23 Αυγούστου 1864 (11 Αυγούστου με το παλαιό ημερολόγιο) στις Μουρνιές Χανίων. Ήταν το πέμπτο παιδί του εμπόρου Κυριάκου Βενιζέλου και της Στυλιανής Πλουμιδάκη. Το 1866, η οικογένειά του αναγκάστηκε να φύγει από την Κρήτη λόγω της συμμετοχής της στην επανάσταση εναντίον των Οθωμανών, βρίσκοντας καταφύγιο στη Σύρο. Εκεί ο μικρός Ελευθέριος έκανε τα πρώτα του σχολικά βήματα. Αργότερα ολοκλήρωσε το γυμνάσιο στην Αθήνα και στα Χανιά, ενώ προτίμησε να ακολουθήσει σπουδές στη Νομική Σχολή Αθηνών αντί να ασχοληθεί με το εμπόριο, όπως ήθελε ο πατέρας του. Το 1886 αναγορεύτηκε διδάκτορας Νομικής με άριστα και επέστρεψε στα Χανιά, όπου ξεκίνησε τη δικηγορία και την ενασχόλησή του με την τοπική πολιτική.
Στη Βουλή της Κρήτης, όπου εξελέγετο συνεχώς από το 1887, διακρίθηκε για τη ρητορική του δεινότητα και τις φιλελεύθερες ιδέες του. Υπήρξε μέλος της παράταξης των Φιλελευθέρων, γνωστής ως «κόμμα των Ξυπόλητων», επειδή στηριζόταν στις λαϊκές τάξεις. Δεν έλειψε από καμία επαναστατική κίνηση κατά των Τούρκων. Μετά την ανακήρυξη της Κρητικής Πολιτείας το 1898, οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία) διόρισαν τον πρίγκιπα Γεώργιο Ύπατο Αρμοστή, και ο Βενιζέλος ανέλαβε Υπουργός Δικαιοσύνης. Η σύγκρουσή του με τον πρίγκιπα τον οδήγησε σε παραίτηση το 1901 και στην οργάνωση της Επανάστασης του Θερίσου (10 Μαρτίου 1905), με στόχο την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Τον Ιανουάριο 1891 παντρεύτηκε στα Χανιά τη Μαρία Κατελούζου. Το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τον Κυριάκο Βενιζέλο (1892-1942) και τον Σοφοκλή Βενιζέλο (1894-1964), ο οποίος αργότερα διετέλεσε και ο ίδιος πρωθυπουργός. Η γέννηση του Σοφοκλή στοίχισε τη ζωή στη Μαρία, που πέθανε το 1894 από επιλόχεια μόλυνση, αφήνοντας τον Βενιζέλο χήρο με δύο βρέφη. Σε ένδειξη πένθους, κράτησε τη χαρακτηριστική γενειάδα μέχρι το τέλος της ζωής του.
Η πολιτική του άνοδος στην Ελλάδα ξεκίνησε μετά το Κίνημα στο Γουδί (15 Αυγούστου 1909), όταν προσκλήθηκε από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο στην Αθήνα. Στις εκλογές της 28ης Νοεμβρίου 1910 επικράτησε με το νέο Κόμμα των Φιλελευθέρων, που ίδρυσε. Προχώρησε σε ριζικές μεταρρυθμίσεις και αναθεώρηση του Συντάγματος του 1911. Με την αναδιοργάνωση του στρατού και τη δημιουργία της Βαλκανικής Συμμαχίας, οδήγησε τη χώρα στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913).
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συγκρούστηκε με τον βασιλιά Κωνσταντίνο για τη στάση της χώρας, προκαλώντας τον Εθνικό Διχασμό. Ο Βενιζέλος παραιτήθηκε δύο φορές το 1915, αλλά επανήλθε το 1916, οδηγώντας την Ελλάδα στο πλευρό της Αντάντ.
Η μεγαλύτερη διπλωματική του επιτυχία υπήρξε η Συνθήκη των Σεβρών (27 Ιουλίου 1920), που υλοποίησε το όραμα της Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Λίγο μετά, απέφυγε δολοφονική απόπειρα στο Παρίσι (30 Ιουλίου 1920). Ωστόσο, στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 ηττήθηκε και αποσύρθηκε προσωρινά από την πολιτική.
Η εμπειρία του τον έφερε ξανά στο προσκήνιο στη Συνθήκη της Λωζάνης (24 Ιουλίου 1923). Το 1921 νυμφεύθηκε στο Λονδίνο την Έλενα Σκυλίτση, κόρη πλούσιας οικογένειας.
Το 1928 επανήλθε δυναμικά και κυβέρνησε μέχρι το 1932, ιδρύοντας την Αγροτική Τράπεζα, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Εθνικό Θέατρο και κατασκευάζοντας πάνω από 3.000 σχολικές αίθουσες. Παράλληλα, προώθησε τη φιλία με τον Κεμάλ Ατατούρκ (Σύμφωνο Άγκυρας, 30 Οκτωβρίου 1930). Το 1932, η χώρα οδηγήθηκε σε χρεοκοπία, ενώ το 1933 και το 1935 απέτυχαν νέα κινήματα των υποστηρικτών του.
Ο Βενιζέλος πέθανε στο Παρίσι στις 18 Μαρτίου 1936 από εγκεφαλική συμφόρηση. Η σορός του μεταφέρθηκε απευθείας στην Κρήτη και τάφηκε στο Ακρωτήρι Χανίων, στη γη που αγάπησε και για την οποία αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή.
