Μορφωμένες, ικανές και αποτελεσματικές στον επαγγελματικό στίβο, στην επιστήμη και στην ηγεσία, οι γυναίκες σήμερα στηρίζουν δυναμικά τον εαυτό τους, την οικογένειά τους, την κοινωνία. Βέβαια, τα κοινωνικά στερεότυπα που διαιωνίζουν τον σεξισμό –έστω και αν υποχώρησαν– δεν έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχουν μόνο τρεις γυναίκες επικεφαλής των πρυτανικών αρχών στα 24 πανεπιστήμια της χώρας μας.
Ενας από τους τομείς όπου οι γυναίκες παγκοσμίως υποεκπροσωπούνται είναι τα θετικά επιστημονικά και επαγγελματικά πεδία STEM (αγγλικό ακρωνύμιο για φυσικές επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά). Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, το κίνημα της εκπαίδευσης STEM προετοιμάζει τις μελλοντικές, τεχνολογικά και επιστημονικά, εγγράμματες γενιές, που θα είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τα επιτεύγματα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης διαμορφώνοντας βιώσιμες κοινωνίες σε έναν βιώσιμο πλανήτη. Το εγχείρημα είναι τεράστιο και σε αυτό θα πρέπει να έχουμε όλοι και όλες ίσες ευκαιρίες συμμετοχής.
Ωστόσο, ακόμη κι αν το 2020 η dr Andrea M. Ghez έγινε η τέταρτη γυναίκα στην ιστορία του θεσμού που κέρδισε το Νομπέλ Φυσικής, η έρευνα «Women in Science 2020» της UNESCO δείχνει ότι οι γυναίκες αποτελούν παγκοσμίως τη μειονότητα των ερευνητών, αγγίζοντας μόλις το 30% κατά μέσον όρο, ενώ τα ποσοστά στα πεδία STEM είναι μονοψήφια. Ειδικά στον κλάδο της μηχανικής φαίνεται ότι η «δεσποινίς διευθυντής», σπουδασμένη και ικανότατη μηχανικός της παλιάς ελληνικής ταινίας, εξακολουθεί, σχεδόν 60 χρόνια μετά, να είναι η εξαίρεση. Η αμηχανία μιας ολόκληρης κοινωνίας απέναντι στη φιλόδοξη εργαζόμενη, που καταλαμβάνει υψηλές θέσεις, είναι εμφανής στη χρήση των αρσενικών επαγγελματικών ουσιαστικών ακόμη και σήμερα.
Το θέμα όμως δεν είναι μόνο φιλοσοφικό ή γλωσσολογικό ή κοινωνιολογικό· είναι βαθιά πολιτικό. Οι διαπιστώσεις του παρελθόντος και του παρόντος, αν δεν μας οδηγήσουν σε ένα καλύτερο μέλλον, δεν έχουν κανένα νόημα.
Η κυβέρνηση έχει θέσει ψηλά στην ατζέντα τη γεφύρωση του χάσματος των φύλων για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης και την υλοποίηση του στόχου για το 2030, «να μη μείνει κανείς πίσω» στην ψηφιακή μετάβαση. Ειδικότερα για το πρόβλημα της γυναικείας ανεργίας, που υπονομεύει συνολικά την επιδιωκόμενη αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας, οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες είναι σημαντικές:
α. Εχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός του εθνικού σχεδίου δράσης για την ισότητα των φύλων 2021-2025, στο οποίο γίνεται ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις τομεακές πολιτικές.
β. Με τα προσφάτως ψηφισμένα εργασιακά νομοσχέδια, θεσμοθετήθηκε το πλαίσιο της τηλεργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα και καθιερώθηκαν νέες αμειβόμενες άδειες και διευκολύνσεις για τους εργαζόμενους γονείς και φροντιστές, με στόχο την καλύτερη εξισορρόπηση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.
γ. Το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» μπορεί να δώσει λύσεις μέσα από τα προγράμματα προώθησης ίσων ευκαιριών, κατάρτισης και επανακατάρτισης σε ψηφιακές δεξιότητες. Αξίζει να σημειωθεί ότι πανευρωπαϊκά καταγράφεται έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού στους τομείς STEM, ιδίως δε στον κλάδο των μηχανικών και της πληροφορικής. Επομένως, η αύξηση του ποσοστού γυναικών στις σπουδές STEM μπορεί να συμβάλει τόσο στη μείωση της γυναικείας ανεργίας όσο και στην αύξηση της δραστηριότητας στην αγορά εργασίας και στην οικονομική ανάπτυξη. Στα μακροοικονομικά οφέλη, μάλιστα, συγκαταλέγεται η αύξηση στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σχεδόν κατά 10% έως το 2050, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων.
δ. Προβλέπεται η δημιουργία του Ελληνικού Κέντρου Καινοτομίας για Γυναίκες #GIL4W για την προσέλκυση περισσότερων κοριτσιών σε σπουδές STEM, την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην έρευνα και στην καινοτομία και τη δημιουργία μιας πλατφόρμας για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, που θα βασίζεται στην υψηλή τεχνολογία και στο γυναικείο ταλέντο.
Το μέλλον της χώρας εξαρτάται από την ισότιμη αξιοποίηση όλου του ανθρώπινου κεφαλαίου της. Η επιστήμη, η έρευνα, η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, τα κέντρα λήψης αποφάσεων χρειάζονται την ισότιμη παρουσία των γυναικών. Γιατί η διαμόρφωση ενός νέου εργασιακού τοπίου χωρίς έμφυλες ανισότητες, πέρα από αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα των γυναικών, είναι και προϋπόθεση ανάπτυξης και προόδου της χώρας.
* Ο κ. Χρήστος Ταραντίλης είναι βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ., καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή
