Το Ισραήλ έχει θέσει ως καταληκτική προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων την επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στη Μέση Ανατολή, την επόμενη εβδομάδα.
Εάν μέχρι τις 15 Μαΐου δεν υπάρξει συμφωνία, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) προγραμματίζουν να εξαπολύσουν μεγάλη χερσαία επιχείρηση με στόχο την επανεγκατάσταση μακροπρόθεσμης στρατιωτικής παρουσίας σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας — μια κίνηση που έχει προκαλέσει έντονες διεθνείς ανησυχίες για μαζικό εκτοπισμό αμάχων.
Θα εκδιωχθούν 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι
Το σχέδιο, που εγκρίθηκε την Κυριακή από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ισραήλ, περιλαμβάνει την πλήρη κατάληψη της Γάζας και την ισοπέδωση των εναπομεινάντων κτισμάτων. Ολόκληρος σχεδόν ο πληθυσμός των 2 εκατομμυρίων Παλαιστινίων προβλέπεται να μετακινηθεί σε μία μόνο «ανθρωπιστική ζώνη», υπό ισραηλινό έλεγχο.
Σύμφωνα με το Axios, επικαλούμενο Ισραηλινό αξιωματούχο, στους Παλαιστίνιους θα δοθεί η δυνατότητα να εγκαταλείψουν «οικειοθελώς» τη Γάζα για άλλες χώρες, στο πλαίσιο «του οράματος του προέδρου Τραμπ». Ωστόσο, μέχρι στιγμής, καμία χώρα δεν έχει συμφωνήσει να δεχτεί πρόσφυγες, αν και σχετικές διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη.
Ο Τραμπ δεν πολύ νοιάζεται για τη Γάζα
Παράλληλα, πολλοί Ισραηλινοί αξιωματούχοι εκφράζουν ανησυχίες για την κλιμάκωση, θεωρώντας προτιμότερη μια συμφωνία πριν από την 15η Μαΐου. Ο Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν εμπλέκεται άμεσα στις διαπραγματεύσεις και έχει δώσει το «πράσινο φως» στον Νετανιάχου να ενεργήσει κατά την κρίση του.
Η προοπτική επιστροφής σε πόλεμο πλήρους κλίμακας προκύπτει ενώ το Ισραήλ έχει ήδη διακόψει την παροχή βασικών ειδών (τρόφιμα, νερό, φάρμακα) στη Γάζα, μετά την κατάρρευση της προηγούμενης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς, περισσότεροι από 52.000 Παλαιστίνιοι —κυρίως άμαχοι— έχουν χάσει τη ζωή τους από τις ισραηλινές επιχειρήσεις. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου απορρίπτει κάθε πρόταση για οριστικό τερματισμό του πολέμου, αναζητώντας μόνο μια προσωρινή συμφωνία με τη Χαμάς.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά του, ξεκινά τη Δευτέρα περιοδεία στη Μέση Ανατολή με επισκέψεις σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χωρίς να προγραμματίζει επίσκεψη στο Ισραήλ. Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο Axios: «Δεν μπορεί να προκύψει τίποτα θετικό από μια επίσκεψη στο Ισραήλ αυτή τη στιγμή».
Σε αδιέξοδο οι διαπραγματεύσεις
Η κρίση στη Γάζα δεν φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία επικεντρώνεται σε διμερή θέματα και επενδυτικά σχέδια. Σύμφωνα με Άραβα αξιωματούχο, «η εικόνα του Τραμπ να περιοδεύει στη Μέση Ανατολή εν μέσω πολέμου στη Γάζα είναι εξαιρετικά αρνητική».
Παράλληλα, οι διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο. Το Ισραήλ ζητά περιορισμένη συμφωνία με απελευθέρωση 8–10 ομήρων και κατάπαυση πυρός για 45–60 ημέρες, ενώ η Χαμάς απαιτεί πλήρη κατάπαυση πυρός και απελευθέρωση όλων των 59 υπολοίπων ομήρων.
Η Ουάσινγκτον, επικεντρωμένη πλέον στον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας και στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά του Ιράν, δεν ασκεί πίεση στο Ισραήλ. Αντίθετα, όπως μεταδίδεται, έχει διαμηνύσει σε Αίγυπτο και Κατάρ ότι μοναδική ρεαλιστική πρόταση είναι εκείνη που παρουσίασε πριν δύο μήνες ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ.
Το σχέδιο με ονομασία «Άρματα του Γεδεών»
Το νέο στρατιωτικό σχέδιο του Ισραήλ, με την κωδική ονομασία «Άρματα του Γεδεών», στοχεύει στην πλήρη εξόντωση της Χαμάς μέσω εισβολής στη Γάζα με τέσσερις ή πέντε τεθωρακισμένες και μηχανοκίνητες μεραρχίες.
Ο υπουργός Οικονομικών και ηγέτης των εποίκων, Μπεζαλέλ Σμότριτς, δήλωσε ότι η κατάληψη πρέπει να είναι μόνιμη και ότι οι IDF δεν θα αποχωρήσουν, ακόμη και σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση των ομήρων. Ωστόσο, ανώτερος αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας διευκρίνισε ότι, προς το παρόν, η «μόνιμη κατοχή» παραμένει απλώς στρατηγικός στόχος.
Όπου προχωρούν οι IDF, θα ισοπεδώνονται τα κτίρια και θα καταστρέφονται οι σήραγγες της Χαμάς, όπως συνέβη σε Ράφα και στο βόρειο τμήμα της Γάζας.
Σχεδιάζεται η μετακίνηση σχεδόν 2 εκατομμυρίων Παλαιστινίων στην περιοχή της Ράφα, όπου κατασκευάζονται εγκαταστάσεις για τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας. Όσοι εισέρχονται στη «ζώνη» θα ελέγχονται ώστε να διαπιστωθεί αν φέρουν όπλα ή αν είναι μέλη της Χαμάς.
Οι εγκαταστάσεις αυτές θα διαχειρίζονται από νέο διεθνές ίδρυμα και ιδιωτικές αμερικανικές εταιρείες, αν και δεν είναι σαφές πώς θα λειτουργήσει στην πράξη, καθώς ο ΟΗΕ και όλες οι μεγάλες οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας έχουν αρνηθεί να συμμετάσχουν.
Τη Δευτέρα, ο Τραμπ δήλωσε σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο ότι σκοπεύει να βοηθήσει στην παροχή τροφίμων στη Γάζα. «Πεινούν. Η Χαμάς κάνει τα πράγματα αδύνατα γιατί παίρνει τα πάντα. Θα βοηθήσουμε τους ανθρώπους της Γάζας γιατί έχουν υποφέρει πολύ από τη Χαμάς», είπε.
Η απόφαση του Ισραηλινού Υπουργικού Συμβουλίου είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη στο εσωτερικό, καθώς προβλέπει την επιστράτευση 70.000 εφέδρων, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν ήδη υπηρετήσει πάνω από 300 ημέρες από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
Αναβρασμός στο εσωτερικό του Ισραήλ
Οι IDF φοβούνται ότι το 30-50% των επιστρατευμένων δεν θα ανταποκριθεί στην κλήση. Οι οικογένειες των ομήρων εκφράζουν σθεναρή αντίθεση στην επιχείρηση, την οποία θεωρούν απειλή για τη ζωή των αγαπημένων τους.
Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 60-70% των Ισραηλινών αντιτίθεται σε μεγάλη χερσαία επιχείρηση και τάσσεται υπέρ συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου και την απελευθέρωση των ομήρων. Η πλειοψηφία θεωρεί ότι ο Νετανιάχου συνεχίζει τον πόλεμο για πολιτικούς λόγους.
«Η προετοιμασία της επιχείρησης αφήνει ένα παράθυρο ευκαιρίας μέχρι το τέλος του ταξιδιού του Προέδρου Τραμπ στην περιοχή για να επιτευχθεί συμφωνία. Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, η επιχείρηση θα προχωρήσει», δήλωσε Ισραηλινός αξιωματούχος.
