Μια μεγάλη ευκαιρία παρουσιάζεται για την Ελλάδα και την Κύπρο μετά από την αλλαγή πλεύσης του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και την ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα. Το Αιγαίο θα παραμείνει στην ατζέντα της Άγκυρας μόνο για την «τιμή των όπλων», αλλά στρατηγικά το αφήγημα της «γαλάζιας πατρίδας» θα αφεθεί διακριτικά στην άκρη, μια και η «μικρή λίμνη» αποκτά ζωτική σημασία για τα τουρκικά συμφέροντα.
Του Χάρη Παυλίδη
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, είχε δηλώσει από τις ακτές της επαρχίας Sakarya ότι θα ξεκινήσουν έρευνες, που μέχρι το 2025 θα καλύψουν το 30% των αναγκών της Τουρκίας σε φυσικό αέριο. Με δεδομένο ότι το 90% των αναγκών της Τουρκίας εισάγεται από τη Ρωσία, είναι προφανές γιατί η Άγκυρα στρέφεται στη Μαύρη Θάλασσα. Ένας επιπλέον λόγος είναι ότι η Τουρκία εκτός των δικών της αναγκών θα μπορούσε να καταστεί και προμηθευτής στις δυτικές χώρες, κάτι άλλωστε που υποδηλώνει και η παρουσία της ιταλικής εταιρείας Saipem που συμμετέχει στις έρευνες.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Άγκυρας, οι ποσότητες φυσικού αερίου στα χωρικά της ύδατα στη Μαύρη Θάλασσα πλησιάζουν τα 540 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Σημαντική ποσότητα που θα επιτρέψει στην Τουρκία να ξεκινήσει εξαγωγές, όταν μάλιστα επίκειται η απεξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Η στροφή του Ερντογάν, πέραν της κάλυψης των αναγκών για τη χώρα του, αποκτά και γεωπολιτικό ενδιαφέρον. Ο Τούρκος Πρόεδρος διαβλέπει ότι σταδιακή μείωση των «εντάσεων» στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, θα του αποφέρουν πολλαπλά οφέλη στο οικονομικό και στο διπλωματικό πεδίο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη στο λιμάνι του Zonguldak, πλησίον των ακτών Sakarya, βρίσκονται ήδη αγκυροβολημένα τρία πλοία γεώτρησης, το Fatih , το Yavuz και το Kanuni. Γνωστά τα ονόματα από την παρουσία τους στα οικόπεδα που πραγματοποιεί γεωτρήσεις η Κυπριακή Δημοκρατία. Θυμίζουμε ότι, ο Ερντογάν είχε στείλει στα κυπριακά χωρικά ύδατα τα πλοία τον Ιανουάριο του 2019, ενώ συχνά τα τουρκικά πολεμικά είχαν εμποδίσει τις γεωτρήσεις στα κυπριακά οικόπεδα. Αποτελεί ειρωνεία ότι, το ιταλικό πλοίο της Saipem, που σημειωτέον είχε παρεμποδιστεί, ανήκει στην εταιρεία που συνεργάζεται με την Τουρκία στις έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα.
Με το βλέμμα πλέον στραμμένο στη Μαύρη Θάλασσα, ατονεί το ενδιαφέρον της Άγκυρας για το κυπριακό αέριο, χωρίς αυτό να σηματοδοτεί, σε επίπεδο ρητορικής, και αλλαγή στάσης της τουρκικής διπλωματίας, αν και οι εντάσεις φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να υποχωρούν. Ο Ερντογάν εστιάζει στη θάλασσα που βρέχει την χερσόνησο της Ανατολίας. Και επιπρόσθετα μπορεί να αισθάνεται «ασφαλής», αφού υπάρχουν και άλλα κοιτάσματα στην ανατολική Μεσόγειο, όπως τα ισραηλινά, που θα μπορούσαν να φέρουν φυσικό αέριο στο τουρκικό δίκτυο. Δεν είναι τυχαίο ότι στις 24 Απριλίου ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επισκέφθηκε το Ισραήλ για να συναντήσει τον ομόλογό του Γκάμπι Ασκενάζι .
Επομένως, η Άγκυρα θα επικεντρωθεί στη Μαύρη Θάλασσα, μια θάλασσα ευκαιριών αλλά και, αυτή τη στιγμή, πολέμων. Με τη Ρωσία να είναι ήδη παρούσα στην Κριμαία από το 2014 και με την προοπτική ελέγχου ή ισχυρής επιρροής της Μόσχας στη Μαριούπολη, τη Χερσώνα και (ίσως) την Οδησσό, ο τουρκικός φόβος είναι η Μαύρη Θάλασσα να μεταβληθεί σ’ ένα είδος «ρωσικής λίμνης». Για το λόγο αυτό, ο Τούρκος Πρόεδρος έχει αναλάβει να μεσολαβήσει, και είναι ο πρώτος που ενδιαφέρεται να αναζητήσει περιφερειακή ισορροπία.
Και προφανώς ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν εμφανίζεται επισπεύδων γιατί διακυβεύεται το μέλλον της σύγκρουσης μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, ούτε γιατί ενεργεί για να διαφυλάξει τα δυτικά συμφέροντας ως μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά γιατί διακυβεύονται τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή. Συμφέροντα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που έχει στα κατεχόμενα της Κύπρου, αλλά και μεγαλύτερης σημασίας γεωπολιτικά και οικονομικά, από αυτά στο Αιγαίο.
