“Ανάσα” σε οφειλέτες αλλά και στα ταμεία θα μπορούσε να δώσει σε μερίδα οφειλετών η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή και σύμφωνα με αυτή είναι αντισυνταγματική η παραγραφή των ασφαλιστικών οφειλών μετά την παρέλευση της 20ετίας (σύμφωνα με όσα προβλέπει ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου του 2016).
Ωστόσο, το εύρος των ωφελούμενων μίας τέτοιας απόφασης μένει να φανεί μετά από τη διευκρίνιση σειράς επίμαχων σημείων, η οποία μένει να γίνει από τα δικαστήρια αλλά και το Υπουργείο Εργασίας, εφόσον αποφασίσει να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία κατ΄εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ.
Η απόφαση αυτή, όμως, καταρχήν, σύμφωνα με νομικούς κύκλους με τους οποίους ήλθε σε επαφή το Capital.gr, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο στην παραγραφή των οφειλών στα ταμεία στην 10ετία, οδηγώντας σε ελάφρυνση χρεών των ελευθέρων επαγγελματιών προς τα ταμεία, διευκολύνοντας – εφόσον εξακολουθούν να θεμελιώνουν μετά την παραγραφή των οφειλών και των ετών ασφάλισης που αντιστοιχούν σ΄αυτά – τη συνταξιοδότηση τους.
Παράλληλα, όμως, στο βαθμό που η παραγραφή έπαιρνε εκτεταμένες διαστάσεις, και τα Ταμεία, θα μπορούσαν να “ξεφορτωθούν” από πρακτικά, μη εισπράξιμα χρέη, καθώς πολύ δύσκολα μπορούν να ρυθμιστούν με συνέπεια απλά να τοκίζονται, προσαυξάνοντας το συνολικό “βουνό” χρεών (σ.σ στα 38,7 δισ. στο γ΄ τρίμηνο του 2021, σύμφωνα με την έκθεση του ΚΕΑΟ) και στερώντας την παραμικρή δυνατότητα αύξησης των εσόδων από ρυθμίσεις.
Η δυνατότητα παραγραφής χρεών στη 10ετία -έναντι της 20ετίας- θα μπορούσε να ξεμπλοκάρει στην πράξη τη συνταξιοδότηση ελευθέρων επαγγελματιών, οι οποίοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (με τουλάχιστον έως 25 έτη ασφάλισης), αλλά δεν μπορούν πρακτικά να ρυθμίσουν τα χρέη τους, καθώς αυτά ξεπερνούν κατά πολύ το “ταβάνι” των 20.000 ευρώ.
Μέσω μίας ενδεχόμενης παραγραφής των οφειλών μετά την 10ετία (και εφόσον έχουν τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης μετά τη παραγραφή), θα μπορούν να “κουρευτούν” σημαντικά, διευκολύνοντας τη ρύθμιση τους μέσω παρακρατήσεων (έως 60 δόσεων) επί της σύνταξης των οφειλετών για οφειλή έως 20.000 ευρώ. Όποιος οφειλέτης επαγγελματίας έχει οφειλή πάνω από 20.000 ευρώ, θα πρέπει να πληρώσει εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό.
Για παράδειγμα, αν χρωστά κανείς 23.000 ευρώ και έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, μπορεί καταβάλλοντας 3.000 ευρώ, να ρυθμίσει το υπόλοιπο χρέος των 20.000 ευρώ σε έως 60 δόσεις – παρακρατήσεις επί της σύνταξης τους.
Η διαφαινόμενη διαγραφή χρεών λόγω μείωσης του χρόνου παραγραφής (από την 20ετία στην 10ετία) ανοίγει δύο ζητήματα. Το πρώτο αφορά το χρόνο κατά τον οποίο θα ισχύσει και το δεύτερο αν θα αφορά ήδη ρυθμισμένες οφειλές. Πιο αναλυτικά:
- Σ’ ο,τι αφορά το πρώτο ζήτημα (αναδρομικότητα ισχύος), η απόφαση του ΣτΕ αναφέρει πως η διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου “αντίκειται στην αρχή της ασφάλειας δικαίου, κατά το μέρος που η εικοσαετής παραγραφή, που θεσπίστηκε, μάλιστα, σε χρόνο κατά τον οποίο οι υπόχρεοι είχαν ήδη υποστεί διάφορες οικονομικές επιβαρύνσεις για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας, ισχύει αναδρομικά και για απαιτήσεις που είχαν γεννηθεί έως την έναρξη ισχύος της νέας διάταξης (σ.σ. 13/5/2016) και δεν είχαν ακόμη παραγραφεί”. Νομικοί κύκλοι αναφέρουν στο Capital.gr πως δεν είναι σαφές τι θα ισχύσει για τη δυνατότητα παραγραφής χρεών, μετά την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή μετά τις 13/5/2016.
Η ίδια απόφαση προβλέπει πως “δεν δικαιολογείται δε τόσο μακρός χρόνος παραγραφής ούτε η αναδρομική εφαρμογή της από λόγους που συνδέονται με τις δυσχέρειες κατά την οργάνωση του νέου ασφαλιστικού φορέα και την ένταξη σε αυτόν του συνόλου των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, ούτε από την έως την ίδρυση του Ε.Φ.Κ.Α. ενδεχόμενη αδράνεια των φορέων κοινωνικής ασφάλισης να μεριμνήσουν για την είσπραξη των απαιτήσεών τους”.
Συνεπώς, όπως εξηγούν νομικοί κύκλοι στο Capital.gr, η απόφαση του ΣτΕ δεν θα έχει αναδρομική ισχύ για λόγους σχετικούς με δυσχέρειες των ταμείων, χωρίς να κάνει λόγο για δυσχέρειες που αφορούν τους ίδιους τους ασφαλισμένους, αφήνοντας έτσι “παράθυρο” για δυνατότητα παραγραφής των οφειλών τους πέραν της 10ετίας.
- Σε σχέση με το δεύτερο ζήτημα (δηλ. τι θα γίνει με τις ήδη ρυθμισμένες οφειλές ή εκείνες που θα μπορούσαν να ρυθμιστούν), επισημαίνεται πως οφειλέτες, ιδίως του τέως ΟΑΕΕ, έχουν ρυθμίσει οφειλές τους, προπαντός με τη ρύθμιση των 120 δόσεων, οι οποίες γεννήθηκαν από το 2002 και έπειτα.
Δεδομένου ότι η ρύθμιση των 120 δόσεων “έτρεξε” από το 2019, είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν οφειλέτες οι οποίοι έχουν ρυθμίσει οφειλές σε διάστημα πάνω της 10ετίας. Για παράδειγμα, θα υπάρχουν οφειλέτες που ρύθμισαν χρέη της περιόδου 2017 -2018 και της περιόδου 2006-2017, δηλαδή χρέη μίας 14ετίας.
Αν και για τις οφειλές της περιόδου 2002-2016 είχε δοθεί η δυνατότητα επανυπολογισμού με βάση το νόμο Κατρούγκαλου οδηγώντας σε αποφασιστική μείωση τους, κάποιοι οφειλέτες ενδεχομένως να μην επέλεξαν αυτή τη διέξοδο. Συνεπώς, σύμφωνα με ορισμένους νομικούς κύκλους, τίθεται θέμα αναδρομικής παραγραφής του χρέους που αφορά διάστημα πέραν της 10ετίας (σ.ς. σημειώνεται πως η απόφαση του ΣτΕ τάσσεται κατά της αναδρομικότητας της ισχύς της απόφασης του αφορά μόνο σε λόγους που αφορούν σε δυσχέρειες κατά την οργάνωση του νέου ασφαλιστικού φορέα κλπ.) οδηγώντας σε συνολική μείωση του και έτσι, σε μείωση του ύψους των δόσεων του (ή σε μείωση του πλήθους τους), ελαφρύνοντας τους οφειλέτες. Από την άλλη μεριά, όμως, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι κύκλοι, για ορισμένους οφειλέτες δεν είναι συμφέρουσα η παραγραφή οφειλών γιατί μαζί τους θα παραγραφούν και έτη ασφάλισης, οδηγώντας στη μη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, εφόσον μετά την παραγραφή τα έτη ασφάλισης πέσουν κάτω από τα 15 έτη.
Ωστόσο, αν και κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται στην πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, ούτε στη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, η παραγραφή αφορά μόνο μη βεβαιωμένες οφειλές. Αν ισχύει κάτι τέτοιο τότε, θα μπλοκάρει η παραγραφή χρεών πέραν της 10ετίας οι οποίες έχουν βεβαιωθεί.
Πηγή: capital.gr
