Έχουν περάσει πάνω από 80 χρόνια από την πιο φονική βεντέτα της ελληνικής ιστορίας. Ήταν κάπου το 1941 όταν ξεκίνησε η θρυλική βεντέτα της Κρήτης για τα μάτια μιας νεαρής γυναίκας και υπολογίζεται ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’50 οι νεκροί ξεπέρασαν τους 130.
Οι οικογένειες Σαρτζέτη και Πεντάρη θρήνησαν δεκάδες άνδρες από τις οικογένειές τους για μια βεντέτα που και τυπικά τελείωσε όταν ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Πεντάρης ψήφισε για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Χρήστο Σαρτζετάκη.
Από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει, δυστυχώς, εκλείψει το αιματηρό αυτό φαινόμενο αν και τις τελευταίες δεκαετίες τα περιστατικά έχουν μειωθεί και σίγουρα και τα θύματα.
Η συγκλονιστική είδηση που ήρθε πριν από λίγα 24ωρα από την Κρήτη με ανιψιό να πυροβολεί και να σκοτώνει τον ξάδερφό του εξ επαφής έφερε στο προσκήνιο ξανά τις βεντέτες και τους πρωταγωνιστές τους.
Για τα μάτια της Αλίκης και όχι μόνο
Όπως είναι φυσικό, ο ελληνικός κινηματογράφος δεν θα μπορούσε να αγνοήσει το φαινόμενο, αν και τις περισσότερες φορές καταπιάστηκε με την πιο κωμική πλευρά του.
Στην κλασική ελληνική ταινία «Η Νεράιδα και το Παληκάρι» σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου και σενάριο Λάκη Μιχαηλίδη του 1969 η βεντέτα είναι το βασικό θέμα, χωρίς ωστόσο να βλέπουμε στο πανί δολοφονίες, εγκλήματα και σκληρές σκηνές. Αντίθετα, η Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ με τον μεγάλο τους έρωτα -και αφού χρησιμοποιήσουν το «τέχνασμα» του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας- καταφέρνουν να ενώσουν τις δύο οικογένειες της Κρήτης που μισιούνται θανάσιμα.
Στο ίδιο κλίμα και με χαλαρή διάθεση αντιμετωπίζει το θέμα και η ταινία «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες» της Φίνος Φιλμ του 1960 που χαρίζει ακόμα το γέλιο στο κοινό. Βασισμένη στο θεατρικό τους έργο ο Αλέκος Σακελλάριος και ο Χρήστος Γιαννακόπουλος έφτιαξαν μια ταινία για μια παλιά βεντέτα που ταλαιπωρεί τα τελευταία αρσενικά μέλη δύο οικογενειών. Ο Ντίνος Ηλιόπουλος και ο Κώστας Χατζηχρήστος δεν γνωρίζονται, δεν μισιούνται, δεν έχουν καμία διάθεση για τσακωμούς αλλά έχουν την ατυχία να είναι από το ίδιο χωριό και πολλούς καλοθελητές γύρω τους να τους… αναστατώνουν.
Σε πιο σοβαρή διάθεση αλλά ελάχιστα γνωστή είναι και η ταινία «Βεντέτα» φτιαγμένη αποκλειστικά από Χανιώτες συντελεστές. Ο Μάρκος και η Ευτυχία παντρεύονται κρυφά με σκοπό να μονιάσουν τα σόγια τους. Ο πατέρας της, ο Μπαριαντώνης, το θεωρεί μεγάλη προσβολή και δίνει εντολή να εκτελέσουν τον Μάρκο πυροδοτώντας έναν νέο κύκλο αίματος με τραγικές απώλειες.
Με φόντο την Κρήτη και τη Μάνη
Με φόντο το όμορφο Γύθειο εξελίχτηκε η υπόθεση της τηλεοπτικής σειράς «Βεντέτα» πολλά χρόνια πριν από τη μεγάλη επιτυχία της «Γης της Ελιάς» και του «Σασμού». Μια μανιάτικη ιστορία που συγκλόνισε το τηλεοπτικό κοινό έφερε… προβλήματα στον Γιάννη Φέρρη και στην Κοραλία Καράντη. Πιασμένοι στα δίχτυα της εκδίκησης ο Μάρκος, αδερφός του δολοφόνου, και η Χαρά, χήρα του θύματος, ερωτεύονται και εγκλωβίζονται σε έναν παράνομο έρωτα, ο οποίος θα προκαλέσει σύγκρουση στις δύο οικογένειες. Η συνέχεια γνωστή…
Τον έρωτα που μπορεί να νικήσει μια βεντέτα υμνεί και ο διάσημος «Σασμός» που προβλήθηκε στον Alpha το 2021. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Σπύρου Πετρουλάκη, η σειρά ασχολείται με την κόρη του Μάρκου, η οποία παρούσα στη δολοφονία του πατέρα της παθαίνει σοκ, χάνει τη μιλιά της και φεύγει για την Αυστραλία. Γυρνώντας στην πατρίδα γνωρίζει και ερωτεύεται τυχαία τον Αστέρη, γιο του φονιά. Η αγάπη και σε αυτήν την περίπτωση θα νικήσει το μίσος.
Μίση, πάθη, δολοφονίες και κατάρες με φόντο μια παλιά βεντέτα και σκηνικό το άγριο τοπίο της Αρεόπολης στη «Γη της ελιάς» που από το 2021 συνεχίζει να γοητεύει το τηλεοπτικό κοινό. Τρεις οικογένειες της Μάνης μπλέκονται σε μια απίθανη ιστορία με κοινωνικές, επαγγελματικές και ερωτικές σχέσεις. Σκηνές σκληρές, άγριες συμπλοκές και βαριές κουβέντες μαζί με έρωτες που δεν γνωρίζουν όρια.
Πιο παλιά αλλά ακριβώς με το ίδιο θέμα και η τηλεοπτική σειρά «Της αγάπης μαχαιριά» του Στράτου Μαρκίδη του 2006. Και αυτή η σειρά διαδραματίζεται στην Κρήτη και εξιστορεί τη βεντέτα ανάμεσα σε δύο οικογένειες, τους Σταματάκηδες και τους Λεβεντογιάννηδες. Η κόρη εκείνου που δολοφόνησε το μεγάλο γιο του Σταματάκη επιστρέφει στη γενέτειρα και έτσι το μίσος αναζωπυρώνεται με έναν παράνομο έρωτα, με αποτέλεσμα να χυθεί πολύ αίμα και από τις δύο οικογένειες.
Μέσα από τους μάγους των λέξεων
Έγινε και ταινία το 2023 με τον Αιμίλιο Χειλάκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά ο λόγος του Νίκου Καζαντζάκη στον «Καπετάν Μιχάλη» δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα. Το 1953 κυκλοφόρησε το αριστούργημα του Έλληνα συγγραφέα με την υπόθεση να τοποθετείται στην Κρήτη του 1889. Ο άγριος και ανυπότακτος ήρωας, αξύριστος και μαυροντυμένος συναντά την Εμινέ και παρόλο που του απαγορεύεται δεν μπορεί να αντισταθεί στον έρωτά του. Μάχες, αυτοκτονίες και τεταμένο κλίμα σε μια πολύ διαφορετική εποχή που καταλήγουν σε μια μεγάλη φωτιά και στον Καπετάν Μιχάλη να σκοτώνει την Εμινέ για να λυτρωθεί.
Το «Κουστούμι στο χώμα» της Ιωάννας Καρυστιάνη του 20021 παίρνει αφορμή από μια βεντέτα για να εξερευνήσει τη σύνθετη σχέση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μέσα από την ιστορία του Κυριάκου Ρουσιά. Επιστρέφοντας στο χωριό του ύστερα από χρόνια στην Αμερική, ο ήρωας αναζητεί τις ρίζες του και τις χαμένες μνήμες, ενώ η αφήγηση αναδίδει μια ατμόσφαιρα νοσταλγίας και αυτογνωσίας. Μια διαφορετική διάσταση ενός κοινωνικού φαινομένου μέσα από τη μοναδική γραφή της Καρυστιάνη.
Μαντινάδες και ραπ ρυθμός
Με τις βεντέτες τόσο διαδεδομένες ήταν αδύνατον να μην ασχοληθεί και η ελληνική μουσική. Με αποκορύφωμα το αριστούργημα από την τηλεοπτική σειρά «Σασμός» να έχει την πρώτη θέση και πολλά τραγούδια από τη λαϊκή μουσική του παρελθόντος να ασχολούνται με το φαινόμενο, η σύγχρονη μουσική έχει τα δικά της παραδείγματα.
Η «Βεντέτα» αποτελεί ένα ντουέτο που συγκινεί και ταξιδεύει το κοινό μέσα από τις φωνές του Νίκου Ζωιδάκη και του Βασίλη Καρρά. Ο Νίκος Ζωιδάκης, γνωστός για τις συγκινητικές μαντινάδες του, συναντά δισκογραφικά τον αείμνηστο Καρρά, συνδυάζοντας την παραδοσιακή κρητική μουσική με τη χαρακτηριστική φωνή του τελευταίου. Οι στίχοι του Βασίλη Γιαννόπουλου, που εξιστορούν την πορεία μιας βεντέτας, αποκτούν μια μοναδική δυναμική με τις δύο ερμηνείς.
Στα αγγλικά το «Vendeta» στο ομώνυμο τραγούδι των Going Through, σε πολύ διαφορετικό στιλ αλλά αγαπητό στο νεανικό κοινό το «Βεντέτα» των Master Tempo, Vip και Νίκου Κυριακάκη.
