Διακόσια χρόνια μετά τη συμβολική ημερομηνία της εθνικής αναγέννησης, ας θυμηθούμε την πνευματική φυσιογνωμία του Αδαμάντιου Κοραή, για τον οποίο ο Κ.Θ. Δημαράς έγραψε ότι δεν ήταν επαναστάτης, αλλά ένας εξελικτικός, προοδευτικός άνθρωπος. Είναι γεγονός ότι ο κεντρικός στόχος των ιδεολογιών, κυρίως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η εξέλιξη που προκύπτει μέσα από την ωρίμανση ιδεών, ιδανικών και πολιτικών, με στόχο τη διαρκή πρόοδο. Οι δυτικού τύπου δημοκρατίες, κατοχύρωσαν τον κοινοβουλευτισμό, τη διάκριση των εξουσιών, το κράτος δικαίου και μέσα σ’ αυτό το πεδίο, τα κόμματα υλοποίησαν οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές.
Η εξελικτική πρόοδος μέσα στην ΕΕ, η οποία μεταφέρθηκε και στα εθνικά επίπεδα, οδήγησε σε επιτυχή ώσμωση μεταξύ της φιλελεύθερης οικονομίας, του ισχυρού κοινωνικού κράτους και της λειτουργίας του κράτους δικαίου. Ετσι, από το δίλημμα αριστερά ή δεξιά, περάσαμε στην πολιτική πραγματικότητα ΚΑΙ αριστερά και δεξιά. Περάσαμε δηλαδή στην ανάγκη να χρησιμοποιηθούν στοιχεία και από τα δυο μεγάλα πολιτικά ρεύματα, σε συνδυασμό με νέες ιδέες και νέες πολιτικές, για τις εντελώς καινούργιες πραγματικότητες του ψηφιακού μετασχηματισμού και της κλιματικής αλλαγής. Παρόλο που στην πολιτική το διαζευκτικό «ή» είναι πιο εύκολο γιατί δημιουργεί διλήμματα, βάζει διαχωριστικές γραμμές, κατασκευάζει εχθρούς και απόλυτες αλήθειες, το «και» είναι ο σωστός και πολύ δύσκολος δρόμος, καθώς προϋποθέτει συνεργασίες, διορατικότητα και σύγκρουση με ακροατήρια εθισμένα στη λογική του άσπρου και του μαύρου, «εμείς ή αυτοί», «πατριώτες και προδότες».
Αυτό το «και», ορίζει τους ανθρώπους του Κέντρου. Υπάρχει η διαδεδομένη αντίληψη ότι στο Κέντρο ανήκουν οι μετριοπαθείς, ήρεμοι νοικοκυραίοι άνθρωποι, που δεν θέλουν φασαρίες και συμφωνούν συνήθως στη μέση λύση. Αυτό είναι ένα μέγα πολιτικό λάθος και το πληρώνουν όσοι προσπαθούν να προσεγγίσουν με αυτόν τον τρόπο τους κεντρώους ψηφοφόρους. Ολες οι μεγάλες επιλογές στη χώρα είχαν κεντρώα χαρακτηριστικά, είτε οι γεννήτορές τους προ-έρχονταν από τη Δεξιά, είτε από την Αριστερά.
Είναι εκείνη η ομάδα των πολιτών που στήριξαν μεγάλες αποφάσεις και μεταρρυθμίσεις, κόντρα στα δογματικά κομματικά ακροατήρια, κόντρα σε συντεχνίες με μεγάλες επιρροές στα κόμματα. Είναι οι πολιτικοί εκείνοι που πάλεψαν για ιστορικές μεταρρυθμίσεις, για συναινέσεις, που στήριξαν επιλογές αντιπάλων κομμάτων γιατί τις θεώρησαν σωστές και, κατά κανόνα, πετροβολήθηκαν. Αυτή η «πολιτική φυλή» του Κέντρου δεν καταθέτει ψήφο, τη δανείζει. Τη δανείζει και αλλάζει το επιτόκιο μετά από κρίση και αξιολόγηση, κάθε μέρα.
Είναι, λοιπόν, οι πιο απαιτητικοί, οι πιο δύσκολοι ψηφοφόροι, αλλά συνειδητοί και ενεργοί πολίτες, οι οποίοι σήμερα, όπως πολλές φορές στο παρελθόν, είναι κομματικά διεσπαρμένοι ή ανένταχτοι. Το σύγχρονο Κέντρο του 21ου αιώνα ως ζωντανή κοινωνική πλειοψηφία, απέχει από το Κέντρο του μακρινού παρελθόντος, της απλοϊκής αντιξεδιάς ιδεοληψίας , του κρατισμού και της δημαγωγίας. Ο ευρωπαϊκός μετασχηματισμός της χώρας και οι δύο μεγάλες και πολύ διαφορετικές μεταξύ τους κρίσεις, η οικονομική και η υγειονομική, έχουν δημιουργήσει μια νέα πολιτική πραγματικότητα, ιδιαίτερα στον ηλικιακό χώρο των κάτω των 40. Είναι, αυτή με τα εξαιρετικά προσόντα γενιά, που μεγαλώνει από κρίση σε κρίση, που δεν βλέπει τις ευκαιρίες, την αξιοκρατία και την εθνική παν-προσπάθεια, στην οποία θα μπορούσε να συμμετέχει. Σε αυτή τη νέα πολιτική πραγματικότητα, η ρητορική του ’60, η βία, αλλά ταυτόχρονα, ο πελατειασμός και η κομματοκρατία, συγκινούν πλέον μόνο εξαρτημένες από συγκεκριμένα κέντρα ομάδες.
Το νέο Κέντρο έχει στους κόλπους του τις δυνάμεις της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης και της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Είναι αυτό που αφουγκράζεται τα αιτήματα της επερχόμενης τέταρτης κοινωνικής επανάστασης. ο νέο Κέντρο επανασυγκροτείται αυθόρμητα και διαγενεακά, με βάση τα προβλήματα της σύγχρονης κρίσης και πολύ λιγότερο με αυτά της ιστορικής μνήμης που αφορούν τους άνω των 70.Το πολιτικό του διακύβευμα σε συνθήκες μάλιστα πανδημίας, παραμένει η εφαρμογή ενός εθνικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου με κορμό την πανταχόθεν βαλλόμενη παραγωγική μεσαία τάξη και, κυρίως, τη νεολαία, ως προϋπόθεση ανάκαμψης της χώρας. Εδώ λοιπόν είναι τα μαρμαρένια αλώνια της αναμέτρησης και όχι στα απομεινάρια του εξτρεμισμού και του δογματισμού.
το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα τα Νέα
