Λίγο μετά την επίσκεψή της στην Ελλάδα, την πρώτη υπό τον νέο της ρόλο ως αναπληρώτριας διευθύντριας του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), η Έιμι Πόουπ, Αμερικανίδα νομικός και πρώην σύμβουλος του Προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σε θέματα μετανάστευσης, περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τις εντυπώσεις της από όσα είδε στην Ελλάδα, σχολιάζει τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση, αλλά και την αμερικανική μεταναστευτική πολιτική και στέλνει το μήνυμα ότι «η μετανάστευση είναι μια παγκόσμια ανθρώπινη πραγματικότητα που ξεπερνά τα σύνορα».
Το πρόγραμμα του ταξιδιού της Έιμι Πόουπ στην Ελλάδα, χώρα με «μακρά ιστορία στην πρώτη γραμμή της μετανάστευσης», αλλά και «μια από τις μεγαλύτερες αποστολές του ΔΟΜ στον κόσμο», όπως λέει χαρακτηριστικά, περιλάμβανε επισκέψεις στη δομή φιλοξενίας της Μαλακάσας, σε δομές ασυνόδευτων ανηλίκων και κέντρα ένταξης του προγράμματος «Helios», καθώς και συναντήσεις με την υφυπουργό Μετανάστευσης, Σοφία Βούλτεψη, και τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη.
Στη συνέντευξή της η κ. Πόουπ εκφράζει τη βαθιά συγκίνησή της για την υποδοχή που της επιφύλαξαν ασυνόδευτα παιδιά και υπενθυμίζει ότι οι πρόσφυγες «δεν είναι θύματα, είναι επιζώντες», καθώς και ότι «τμήματα της χώρας θα επωφελούνταν από τις δεξιότητες που οι μετανάστες μπορούν να φέρουν». Επίσης, εξαίρει τις «σημαντικές» πρωτοβουλίες της ελληνικής κυβέρνησης «για τη βελτίωση της ικανότητας των αιτούντων άσυλο να ενσωματωθούν», ωστόσο ζητάει να γίνουν περισσότερα στην κατεύθυνση της ταχύτερης ένταξής τους σε μαθήματα γλώσσας και πολιτισμού.
Σχετικά με τις ευρωπαϊκές ζυμώσεις για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, η κ. Πόουπ αναγνωρίζει ότι «η ΕΕ και ειδικά τα μεσογειακά κράτη έχουν αντιμετωπίσει πιέσεις από παράτυπες μεταναστευτικές μετακινήσεις προς την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια», ωστόσο παρατηρεί ότι «το ερώτημα του εάν η Ευρώπη έχει επιλογή μεταξύ της αποδοχής ή της αποτροπής της μετανάστευσης ανήκει στο παρελθόν» και ζητάει «εσωτερική αλληλεγγύη εντός της ΕΕ», αλλά και τη συνέχιση του προγράμματος μετεγκατάστασης από την Ελλάδα «ως σημαντικό μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας».
Όπως προσθέτει χαρακτηριστικά, «η πρόοδος όσον αφορά στη διαχείριση των συνόρων, τις επιστροφές και την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ίση προσοχή στη διευκόλυνση της κινητικότητας, τις νόμιμες οδούς, τα δικαιώματα, την προστασία, την ενσωμάτωση και τη δημιουργία συνεκτικών κοινοτήτων».
Τέλος, η Αμερικανίδα νομικός, με σημαντική ακαδημαϊκή παρουσία και μακρά πορεία σε νευραλγικές θέσεις σε υπουργεία και Γερουσία, σχολιάζει για τις ΗΠΑ ότι «οι Αμερικανοί δεν είναι κατά των μεταναστών, αλλά θέλουν να βλέπουν ασφαλή, τακτική μετανάστευση, με ανθρώπινες συνθήκες» και ζητάει αλλαγή της νομοθεσίας «για να οικοδομηθεί ένα σύστημα που να λειτουργεί για όλους τους Αμερικάνους».
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη της Έιμι Πόουπ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στη δημοσιογράφο Μαρία Κουζινοπούλου
Ερ.: Μόλις πριν από λίγες ημέρες αναλάβατε τον ρόλο της αναπληρώτριας γενικής διευθύντριας του ΔΟΜ. Πώς αποφασίσατε να επισκεφθείτε την Ελλάδα στο πρώτο σας επίσημο ταξίδι;
Απ.: Ως ιδρυτικό μέλος του ΔΟΜ, η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία στην πρώτη γραμμή της μετανάστευσης. Τα τελευταία χρόνια, ο ρόλος του έχει γίνει ακόμη πιο κρίσιμος. Η αποστολή μας εκεί είναι μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο και ο ΔΟΜ συνεργάζεται με την ελληνική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση όλων των πτυχών της μετανάστευσης- από την παροχή των βασικών αναγκών σε ευάλωτα άτομα σε κίνηση έως τη βοήθεια άλλων να μάθουν τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Ήταν η ευκαιρία να δούμε τον ΔΟΜ σε δράση και στα καλύτερά του.
Ερ.: Τι είδατε κατά την επίσκεψή σας; Ποια είναι τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα υποδοχής, φιλοξενίας και ένταξης προσφύγων στην Ελλάδα;
Απ.: Επισκέφθηκα διάφορους χώρους με προγράμματα του ΔΟΜ και συγκινήθηκα βαθιά από τη δέσμευση προς τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο, καθώς και προς την ευρύτερη κοινότητα και κοινωνία. Ήταν μια ευκαιρία για μένα να ακούσω τους μετανάστες, να κατανοήσω τις ανησυχίες και τις καθημερινές προκλήσεις τους και να δω από πρώτο χέρι πώς η συνεργασία του ΔΟΜ με την ελληνική κυβέρνηση επηρεάζει τους πραγματικούς ανθρώπους.
Σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο ένταξης προσφύγων, που αποτελεί μέρος του προγράμματός μας «Helios», συναντήθηκα με ενήλικες που παρακολουθούσαν μαθήματα ελληνικής γλώσσας και νεαρές γυναίκες που μάθαιναν για την ελληνική αγορά εργασίας. Είναι αποφασισμένοι να ενσωματωθούν και να συμβάλουν στην ελληνική κοινωνία, καθώς αναζητούν ανεξάρτητη ζωή. Έχουν περάσει από τρομακτικούς αγώνες, αλλά δεν είναι θύματα- είναι επιζώντες. Η δουλειά μας είναι να τους δώσουμε τα εργαλεία που χρειάζονται για να φέρουν τον καλύτερό τους εαυτό στις κοινότητες υποδοχής τους.
Επίσης, με συγκίνησε η θερμή υποδοχή που δέχτηκα σε ένα ασφαλές καταφύγιο του ΔΟΜ για ασυνόδευτα παιδιά. Τα νεαρά αγόρια και οι έφηβοι που γνώρισα προέρχονταν από διαφορετικά υπόβαθρα, αλλά όλοι μοιράζονταν την κοινή εμπειρία ενός πολύ δύσκολου ταξιδιού μετανάστευσης. Παρά τις προκλήσεις τους, με εντυπωσίασε και η αισιοδοξία τους. Αυτοί οι νέοι άνθρωποι ονειρεύονται και αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον, που είναι κάτι με το οποίο όλοι μπορούμε να συσχετιστούμε. Προτρέπουμε οι ανάγκες τους και η φροντίδα τους να παραμείνουν κορυφαία προτεραιότητα.
Στην ανοιχτή δομή φιλοξενίας της Μαλακάσας, που υποστηρίζεται από τον ΔΟΜ στην Ελλάδα, είχα την ευκαιρία να μιλήσω με την κοινότητα των μεταναστών εκεί για τις εμπειρίες τους. Ο καθένας έχει ένα μοναδικό υπόβαθρο και μια ιστορία να μοιραστεί, αλλά οι προκλήσεις είναι πραγματικές. Για να καλύψουμε τις ανάγκες τόσο των μετακινούμενων ανθρώπων όσο και των τοπικών κοινοτήτων, πρέπει να έχουμε μια κοινή δέσμευση με τις κυβερνήσεις για τη δημιουργία ανθρώπινων και αποτελεσματικών λύσεων.
Ερ:. Ποιοι είναι οι τομείς στην ελληνική διαχείριση της μετανάστευσης, οι οποίοι χρειάζονται βελτίωση;
Απ.: Έχουν υπάρξει σημαντικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ικανότητας των αιτούντων άσυλο να ενσωματωθούν και να γίνουν μέρος της κοινότητας, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα. Οι Έλληνες είναι ένας ζεστός και φιλόξενος λαός. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τμήματα της χώρας θα επωφελούνταν από τις δεξιότητες που οι μετανάστες μπορούν να φέρουν, αλλά πρέπει να αρχίσουν να μαθαίνουν τη γλώσσα και τον πολιτισμό νωρίτερα, εάν πρόκειται πραγματικά να γίνουν μέρος της κοινότητας.
Ερ.: Έχετε διατελέσει σύμβουλος του σημερινού Προέδρου των ΗΠΑ για τη μετανάστευση, σε μια περίοδο που ο Λευκός Οίκος έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά από μεταναστευτικές προκλήσεις, ιδίως μετά τις αμφιλεγόμενες πολιτικές που εφάρμοσε ο Τραμπ. Ποια ήταν η φιλοσοφία του συμβουλευτικού σας ρόλου; Πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ τις μεταναστευτικές προκλήσεις;
Απ.: Οι μετανάστες φέρνουν απαραίτητες δεξιότητες και ενέργεια, που μπορούν να αναζωογονήσουν τις νοσούσες οικονομίες και τις γηράσκουσες πόλεις. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μετανάστες συχνά βελτιώνουν τις κοινότητες για όλους τους ανθρώπους. Η πανδημία έκανε αυτή την πραγματικότητα έντονη- εκατομμύρια Αμερικανοί βασίστηκαν στους μετανάστες για να παρέχουν υγειονομική περίθαλψη, αγροτική εργασία και άλλες βασικές υπηρεσίες. Ακόμα και αν πολλοί άνθρωποι έμειναν στο σπίτι, εκατομμύρια μετανάστες πήγαν στη δουλειά τους- θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους.
Ήταν επίσης σαφές ότι το σύστημα μετανάστευσης των ΗΠΑ δεν έχει δημιουργηθεί για τον 21ο αιώνα. Οι Αμερικανοί δεν είναι κατά των μεταναστών, αλλά θέλουν να βλέπουν ασφαλή, τακτική μετανάστευση, με ανθρώπινες συνθήκες. Για να οικοδομηθεί ένα σύστημα που να λειτουργεί για όλους τους Αμερικάνους, ο νόμος πρέπει να αλλάξει και αυτό απαιτεί από το Κογκρέσο να δράσει. Το να κρύβεσαι πίσω από την οργισμένη και διχαστική ρητορική, βλάπτει όλους τους ανθρώπους.
Ερ.: Καθώς συζητείται το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ποια είναι η κοινή προσέγγιση που τα ευρωπαϊκά κράτη θα έπρεπε να ακολουθήσουν σχετικά με τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές;
Απ.: Το ερώτημα του εάν η Ευρώπη έχει επιλογή μεταξύ της αποδοχής ή της αποτροπής της μετανάστευσης ανήκει στο παρελθόν. Η μετανάστευση είναι μια παγκόσμια ανθρώπινη πραγματικότητα που ξεπερνά τα σύνορα. Η μετανάστευση και η κινητικότητα μπορούν να γίνονται με ανθρώπινες συνθήκες και να είναι αποτελεσματικές βάσει μιας ολοκληρωμένης, βασισμένης στα δικαιώματα, προσέγγισης για το σύνολο της διαδρομής, που εδράζεται στη συνεργασία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ΕΕ και ειδικά τα μεσογειακά κράτη έχουν αντιμετωπίσει πιέσεις από παράτυπες μεταναστευτικές μετακινήσεις προς την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η ΕΕ μπορεί να ξεπεράσει την αντιμετώπιση κρίσεων και να διευρύνει τη σκοπιά της. Οι μακροπρόθεσμες, διαρθρωτικές λύσεις είναι ο δρόμος προς τα εμπρός και πρέπει να βασίζονται σε πραγματικές συνεργασίες και αλληλεγγύη, καθώς και να ευθυγραμμιστούν με το υπάρχον διεθνές πλαίσιο.
Η ολοκληρωμένη προσέγγιση που προβλέπεται στο νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο μπορεί να προωθήσει ένα ευρύτερο και πιο ολιστικό πλαίσιο πολιτικής, που όχι μόνο δημιουργεί ανθεκτικότητα στην αντίδραση της ΕΕ σε παράτυπες διελεύσεις, αλλά περιλαμβάνει επίσης την τακτική μετανάστευση και συνυπολογίζει τις επιπτώσεις του κορονοϊού, την κλιματική αλλαγή και άλλα. Αυτή η ισορροπία θα είναι σημαντική. Η πρόοδος όσον αφορά στη διαχείριση των συνόρων, τις επιστροφές και την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ίση προσοχή στη διευκόλυνση της κινητικότητας, τις νόμιμες οδούς, τα δικαιώματα, την προστασία, την ενσωμάτωση και τη δημιουργία συνεκτικών κοινοτήτων.
Η αλληλεγγύη είναι επίσης καθοριστική. Η επίδειξη εσωτερικής αλληλεγγύης εντός της ΕΕ- και με τους μετανάστες- μπορεί να συμβάλει πολύ στην ενίσχυση της αλληλεγγύης και της συνεργασίας με τις χώρες-εταίρους της ΕΕ. Ένας νέος μηχανισμός αλληλεγγύης για τη διαχείριση των μεικτών ροών πρέπει να οριστεί από την ΕΕ στο σύνολό της. Από τη δική μας εμπειρία, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η μετεγκατάσταση λειτουργεί και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας.
