Τα μέλη των αντιπροσωπειών της κυβέρνησης της Κολομβίας και της οργάνωσης ανταρτών Στρατός Εθνικής Απελευθέρωσης (ELN), επισήμως της τελευταίας που συνεχίζει τον ένοπλο αγώνα στο κράτος της Λατινικής Αμερικής, εξέφρασαν «αισιοδοξία» κατά την επανέναρξη χθες Δευτέρα στο Καράκας, την πρωτεύουσα της Βενεζουέλας, των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων ανάμεσά τους που είχαν ανασταλεί πριν από τρία χρόνια και υποσχέθηκαν να «οικοδομήσουν την ειρήνη».
«Η ειρήνη είναι το όνειρό μας, η αλλαγή είναι ο δρόμος μας. Οι αντιπροσωπείες της κυβέρνησης και του ELN συναντηθήκαμε με αισιοδοξία (…) για να οικοδομήσουμε την ειρήνη, ξεκινώντας από μια (πιο) δίκαιη δημοκρατία», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποιήθηκε μετά την πρώτη επαφή των μερών, το πρωί.
Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να διαρκέσουν «τρεις εβδομάδες» στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας, μιας από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις της ειρηνευτικής διαδικασίας (οι άλλες δύο είναι η Κούβα και η Νορβηγία). Συμμετέχουν περίπου τριάντα αντιπρόσωποι, απεσταλμένοι του πρώτου προέδρου στην ιστορία της Κολομβίας που ανήκει στην αριστερά κι ανέλαβε την εξουσία τον Αύγουστο, του Γουστάβο Πέτρο, και του ELN.
Οι διαπραγματεύσεις είχαν ξεκινήσει το 2017, αρχικά στον Ισημερινό, κατόπιν στην Κούβα. Τις διέκοψε ο συντηρητικός πρώην πρόεδρος Ιβάν Ντούκε (2018-2022), μετά την επίθεση με αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά σε σχολή της αστυνομίας στην Μπογοτά το 2019 (απολογισμός: 22 νεκροί, πέραν του δράστη).
«Να ξεπεράσουμε τη δυναμική του θανάτου»
Η βούληση να «οικοδομηθεί η ειρήνη» είναι ζητούμενο για τους Κολομβιανούς που «υποφέρουν από τη βία και τον αποκλεισμό», σύμφωνα με την κοινή ανακοίνωση. Το κείμενο υπογραμμίζει ακόμη την «ανάγκη» να γίνουν «μόνιμες και επαληθεύσιμες δεσμεύσεις, που θα σπείρουν τους σπόρους νέας κουλτούρας ειρήνης (…) για να ξεπεράσουμε την πολιτική βία και τα αίτιά της».
«Βλέπουμε με ελπίδα τη διαδικασία που παίρνει μορφή σήμερα. Πρόκειται χωρίς καμιά αμφιβολία για σημαντικό βήμα προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η ειρήνη στην Κολομβία», ανέφεραν από την πλευρά τους με κοινή ανακοίνωσή τους οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις.
Για τον επίτροπο ειρήνης Ντανίλο Ρουέδα, τον οποίο ονόμασε ο κ. Πέτρο, η Κολομβία ζει «ιστορική στιγμή».
Η χθεσινή «πρώτη συνάντηση (…) μας έδωσε τη βεβαιότητα και τη βαθιά πεποίθηση ότι θα επιτύχουμε τον στόχο που μας ενώνει: να γίνουμε οι κόρες και οι γιοι της ίδιας πατρίδας, με αλλαγές και μεταμορφώσεις (…) που θα μας οδηγήσουν να ξεπεράσουμε την δυναμική του θανάτου (…) για να οικοδομήσουμε ένα έθνος όπου όλοι θα έχουμε τη θέση μας».
«Η ώρα της αλλαγής»
Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ELN, ο Πάμπλο Μπελτράν, επίσης φάνηκε αισιόδοξος, τονίζοντας πως το γεγονός ότι η Κολομβία πλέον έχει «κυβέρνηση της αριστεράς» είναι «η κυριότερη διαφορά» σε σχέση με παρελθούσες ειρηνευτικές διαδικασίες που κατέληξαν να αποτύχουν.
Έχει έρθει «η ώρα της αλλαγής», εκτίμησε, «στην Κολομβία πρέπει όλοι μας να αλλάξουμε (…) οι Κολομβιανοί δεν πρέπει να βλέπουν ο ένας τον άλλο σαν εχθρό».
Υποβάθμισε εξάλλου τις αμφιβολίες αρκετών παρατηρητών, που τονίζουν τις διαιρέσεις στις τάξεις της οργάνωσης ανταρτών: «Ο ELN δεν υπογράφει τίποτα που δεν μπορεί να τηρήσει κι όταν υπογράφει κάτι, το τηρεί», τόνισε.
Από τη δική του πλευρά, ο Κάρλος Ρουίς Μασιέ, ο ειδικός αντιπρόσωπος στην Κολομβία του ΓΓ του ΟΗΕ, του Αντόνιο Γκουτέρες, κάλεσε «τα μέρη και την κολομβιανή κοινωνία να εκμεταλλευθούν αυτή την ιστορική ευκαιρία». «Επαναλαμβάνω την υποστήριξη του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες σε αυτή τη διαδικασία», πρόσθεσε μέσω Twitter.
Οι αρχές και ινστιτούτο μελετών υπολογίζουν πως ο ELN διαθέτει σήμερα 2.500 πολεμιστές, έναντι περίπου 1.800 όταν ξεκίναγαν οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Η οργάνωση, με «ομοσπονδιακή» δομή, είναι παρούσα κυρίως στην περιοχή της Κολομβίας που βρέχεται από τον Ειρηνικό, καθώς και σε τομείς των πορωδών συνόρων με τη Βενεζουέλα, συνολικού μήκους 2.200 χιλιομέτρων. Αυτή η ομοσπονδιακή δομή, με κάθε μέτωπο να έχει χωριστό εκπρόσωπο, μπορεί να περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με ειδικούς.
Ο ELN, τον οποίο ίδρυσαν το 1964 ριζοσπαστικοποιημένοι ρωμαιοκαθολικοί ιερωμένοι, φοιτητές κι εργάτες, εμπνεόμενοι από τη δράση του Τσε Γκεβάρα και την επανάσταση στην Κούβα, χαρακτηρίζεται επισήμως η τελευταία οργάνωση ανταρτών που συνεχίζει τον ένοπλο αγώνα στην Κολομβία, αφού οι πρώην Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC) υπέγραψαν συμφωνία ειρήνης με την τότε κυβέρνηση το 2016.
Η νυν κυβέρνηση και οι αντάρτες δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει να κηρυχθεί αμοιβαία κατάπαυση του πυρός. Πάντως τον Οκτώβριο συμφώνησαν να βασιστούν σε «όλες τις συμφωνίες και τις προόδους που υπήρξαν μετά την υπογραφή της ατζέντας» των διαπραγματεύσεων, την 30ή Μαρτίου 2016.
Την τελευταία εβδομάδα προχώρησαν αμοιβαία σε μέτρα «οικοδόμησης εμπιστοσύνης», με την απελευθέρωση ομήρων και αιχμαλώτων και την αποκλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Ωστόσο, στην Μπογοτά ο υπουργός Άμυνας Ιβάν Βελάσκες προειδοποίησε πως η έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων δεν ισοδυναμεί με «διαταγή να ανασταλούν οι επιχειρήσεις» εναντίον των ανταρτών.
Αν ο στρατός πέσει πάνω σε κάποιον σε βάρος του οποίου «εκκρεμεί ένταλμα σύλληψης, τότε πρέπει να συλληφθεί (…). Δεν υπάρχει κατάπαυση του πυρός», επέμεινε.
Ο ELN μπορεί να έχει λιγότερους μαχητές από τις πρώην FARC, αλλά η κοινωνική του βάση είναι πολύ πιο ευρεία και διαφοροποιημένη, σύμφωνα με ερευνητές.
Ο κ. Πέτρο, και ο ίδιος στα νιάτα του αντάρτης, θέλει να επιτευχθεί «πλήρης ειρήνη», να τερματιστεί η βία στη χώρα έπειτα από κάπου εξήντα χρόνια ατελείωτης αιματοχυσίας.
Εκφράζει τη βούληση να διαπραγματευτεί επίσης, πέραν του ELN, με διαφωνούντες της πρώην οργάνωσης ανταρτών Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC), που απορρίπτουν τη συμφωνία ειρήνης του 2016· και με συμμορίες διακινητών ναρκωτικών, όπως η Clan del Golfo, μετενσάρκωση ακροδεξιάς παραστρατιωτικής ομάδας, τους όρους παράδοσης των μελών της στη δικαιοσύνη.
Το Σάββατο, μάχες ανάμεσα σε ομάδα διαφωνούντων των FARC και άλλης ένοπλης παράταξης κοντά στα σύνορα της Κολομβίας με τον Ισημερινό είχαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν 18 άνθρωποι.
