Η Γάζα βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της διεθνούς σκηνής, με τις εικόνες από τη συνεχιζόμενη ανθρωπιστική κρίση να συγκλονίζουν όλο τον πλανήτη. Την ίδια στιγμή, ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να παρουσιάσει ένα σχέδιο που υπόσχεται να φέρει σταθερότητα και να βάλει τέλος σε μια διαμάχη δεκαετιών. Ωστόσο, πίσω από τις εξαγγελίες και τα μεγαλόπνοα λόγια, κρύβονται κενά, αντιφάσεις και πολιτικές παγίδες που απειλούν να το τινάξουν στον αέρα πριν καν εφαρμοστεί.
Το νέο σχέδιο που παρουσίασε ο Τραμπ, με τη στήριξη του Μπενιαμίν Νετανιάχου επιδιώκει να μετατρέψει τη Γάζα σε μία μη επιθετική ζώνη υπό διεθνή εποπτεία καθώς η Χαμάς θα αποκλειστεί από κάθε ρόλο διακυβέρνησης και η ασφάλεια θα διασφαλίζεται από διεθνή ειρηνευτική δύναμη. Όμως, η εφαρμογή του σχεδίου φέρει πλήθος κινδύνων που μπορούν να το ακρωτηριάσουν πριν καν ξεκινήσει.
Τα 5 κρίσιμα εμπόδια που μπορούν να «τινάξουν στον αέρα» το σχέδιο Τραμπ για τη Γάζα
1. Έλλειψη εμπιστοσύνης
Στο επίκεντρο της αποτυχίας βρίσκεται η βαθιά συναισθηματική ρήξη μεταξύ των εμπλεκόμενων. Δεν υπάρχει περιθώριο για αυταπάτες: η επιτυχημένη εφαρμογή θα απαιτήσει κάποιο επίπεδο συνεργασίας και συνεννόησης μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, αίτημα που μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο, ειδικά αφού παλιότερες συμφωνίες έχουν παραβιαστεί από την ισραηλινή πλευρά.
2. Έλλειψη αλληλεξάρτησης / ισότιμου ανταλλάγματος
Το σχέδιο ουσιαστικά βάζει την πλευρά της Χαμάς σε θέση παράδοσης. Πρέπει να παραιτηθεί, να αφήσει ελεύθερους τους ομήρους και να αποσυρθεί χωρίς σαφή ανταλλάγματα εκ μέρους του Ισραήλ. Αναφέρονται μόνο ασαφείς υποσχέσεις, όπως αμνηστία, που εύκολα μπορούν να ανακληθούν. Παράλληλα, οι υποχρεώσεις του Ισραήλ στο σχέδιο είναι συμβολικές, αν και ο Νετανιάχου έχει απορρίψει επανειλημμένα τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής και τη μεταβίβαση της Γάζας.
3. Βασικές ασάφειες και κενά
Το σχέδιο διαθέτει γενικότητες, αλλά στερείται κρίσιμων λεπτομερειών. Ποιες χώρες θα συνδράμουν την ειρηνευτική δύναμη; Ποια είναι η διαδικασία μετάβασης στη νέα διακυβέρνηση; Ποιο το χρονοδιάγραμμα των μεταρρυθμίσεων; Ποιος θα εποπτεύει τη Διεθνή Διοίκηση; Τα ερωτήματα αυτά παραμένουν αναπάντητα και όπως είναι λογικό κάθε κενό αποτελεί βόμβα για τη σταθερότητα.
4. Αγνόηση της Δυτικής Όχθης
Είναι αξιοσημείωτο ότι το σχέδιο δεν κάνει ουσιαστική αναφορά στη Δυτική Όχθη. Ο παραμερισμός αυτός δημιουργεί τεράστιες ανισορροπίες, καθώς το ισραηλο-παλαιστινιακό πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στη Γάζα. Η παράλειψη αυτή κινδυνεύει να υπονομεύσει τη συνολική βιωσιμότητα της ειρήνης και θα αποτελέσει σημείο τριβής στο μέλλον.
5. Πίεση από ακροδεξιούς στην κυβέρνηση του Ισραήλ
Ένας από τους πιο σοβαρούς παράγοντες που μπορούν να σαμποτάρουν το σχέδιο είναι η εσωτερική πολιτική δυναμική στο Ισραήλ. Οι ακροδεξιοί υπουργοί έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θα δεχτούν τίποτα λιγότερο από την πλήρη εξάλειψη της Χαμάς. Ο Νετανιάχου εξαρτάται από αυτούς για τον σχηματισμό κυβέρνησης, και στο παρελθόν έχει υποχωρήσει σε πολιτικές εξευμενισμού τους, γεγονός που θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την εφαρμογή του σχεδίου.
Είναι πασιφανές οως το μέλλον του σχεδίου παραμένει επισφαλές. Αν η Χαμάς απορρίψει εμπράκτως την πρόταση ή αν ο Νετανιάχου υποκύψει στις απαιτήσεις των ακροδεξιών, ο Τραμπ είναι έτοιμος, σύμφωνα με το σχέδιο, να υποστηρίξει «λύσεις δύναμης». Η επόμενη περίοδος θα αποκαλύψει αν το όραμα θα αποτύχει ή αν θα εκπληρώσει — έστω εν μέρει — τις μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες του, όπως αναφέρει το πρωτότυπο κείμενο στα αγγλικά της ιστοσελίδας Theconversation.com
