Πώς η κυβέρνηση θωράκισε το σύστημα Υγείας

Η ενίσχυση του συστήματος Υγείας αποτέλεσε βασικό στοιχείο της κυβερνητικής πολιτικής από την αρχή της πανδημίας.

Αλλωστε, ένα από τα μεγάλα στοιχήματα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης ήταν με τα έγκαιρα μέτρα να κερδηθεί χρόνος ώστε να προετοιμαστεί καλύτερα το Σύστημα Υγείας να περιθάλψει ασθενείς από τον κορονοϊό.

Σήμερα τα πράγματα στο ΕΣΥ ασφαλώς είναι πολύ καλύτερα σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Επειδή δεν είναι όμως απολύτως σαφές πότε η ιατρική κοινότητα θα έχει στη διάθεσή της, το εμβόλιο μέχρι τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να διαχειριστεί την κατάσταση με δεδομένο ότι “ο ιός θα είναι εδώ”. Αυτο πρακτικά σημαίνει ότι οι πολίτες θα πρέπει να αντιληφθούν ότι θα συνηθίσουμε να ζούμε με τον ιό και να τηρούν όλα τα μέτρα υγιεινής.

Κοιτάζοντας στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο βλέπει κανείς ότι η πανδημία συνεχίζει να καλπάζει. Ακόμη και στις χώρες όπου υπάρχει μεγάλη έξαρση (Γαλλία, Βρετανία, Ισπανία) έχουν αποφύγει ένα καθολικό lock down. Η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση όμως δεν μπορεί να μείνει απρόσβλητη από τον ιό. Οι μήνες που ακολουθούν είναι εξαιρετικά δύσκολοι (φθινόπωρο-χειμώνας) και οι ιώσεις βρίσκονται σε έξαρση.

Αυτο σημαίνει ότι θα υπάρχουν σκαμπανεβάσματα στην επιδημιολογική εικόνα, αφου ο ιός θα είναι εδω και θα κυκλοφορεί. Περιοριστικά μέτρα που έχουν τεθεί, θα ενισχύονται όταν υπάρχει ανάγκη όμως δεν μπορούμε να πάμε στο μοντέλο του Απριλίου με καθολικό lock down και σε αυτό συμφωνούν και οι επιστήμονες, γιατί θα είχε τρομακτικές επιπτώσεις. Θα παίρνονται περιοριστικά μέτρα σε εστίες μετάδοσης του ιού. Ακραίο μέτρο θα μπορούσε να ληφθεί μόνο αν μιλούσαμε για πολύ ακραίες καταστάσεις. Η έμφαση λοιπόν θα δοθεί στο τρίπτυχο: μάσκες και τήρηση αποστάσεων, στοχευμένα περιοριστικά μέτρα, ενίσχυση του συστήματος υγείας το οποίο θα υποστεί μεγάλη πίεση. Από όλη την ανθρωπότητα, δίνεται μάχη με τον χρόνο προκειμένου να έρθει το εμβόλιο και αποτελεσματική θεραπεία. Ο χρόνος που κερδήθηκε αξιοποιήθηκε για τη σημαντική ενίσχυση του συστήματος υγείας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραδέχθηκε σε πολλές από τις δηλώσεις του ότι η άποψή του για το δημόσιο σύστημα υγείας άλλαξε μετά την πανδημία: «Μπορώ να πω ότι απέκτησα μια μεγαλύτερη εμπιστοσύνη -και το λέω ανοιχτά- στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Και νομίζω ότι αναδείχθηκαν, μέσα σε αυτή την κρίση, και οι δυνατότητες του, αλλά και οι αδυναμίες του. Έχω βάλει, λοιπόν, ένα στοίχημα με τον εαυτό μου, όχι μόνο τώρα αλλά και μακροπρόθεσμα: Να αποκτήσουμε ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας το οποίο θα είναι σημείο αναφοράς, όχι μόνον για τη χώρα αλλά και πανευρωπαϊκά. Νομίζω το αξίζουμε, το αξίζουν οι γιατροί μας, το αξίζουν οι νοσηλευτές μας, το αξίζουν, πάνω απ’ όλα οι Έλληνες πολίτες» είχε δηλώσει στις 18 Απριλίου σε συνέντευξη στην «Καθημερινή».

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι

«Ο ΣΥΡΙΖΑ διαμαρτύρεται για τον αριθμό των ΜΕΘ. Όμως οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και διαψεύδουν τα λεγόμενά του», λέει κυβερνητικός παράγοντας. Όταν ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση, τον Ιούλιο του 2019, το Εθνικό Σύστημα Υγείας διέθετε 565 κλίνες εντατικής θεραπείας σε ολόκληρη την επικράτεια. Αναλογικά με τον πληθυσμό η Ελλάδα βρισκόταν κάτω από το μισό του κοινοτικού μέσου όρου, ο οποίος είναι περίπου 12 κλίνες ανά 100.000 κατοίκους.

Αυτό εκ των πραγμάτων σημαίνει ότι το ΕΣΥ δεν είχε τη δυνατότητα να φροντίσει ασθενείς που είχαν ανάγκη, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται λίστες αναμονής για εισαγωγή σε ΜΕΘ, ειδικά στην Αττική, που είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιφέρεια της χώρας. Είναι ενδεικτικό ότι τον Σεπτέμβριο του 2018, προτού καν γίνει αισθητή η εποχική γρίπη, 35 ασθενείς περίμεναν να αδειάσει κρεβάτι για να μπουν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας στην Αττική, τη στιγμή που η ζωή τους βρισκόταν σε κίνδυνο. «Τότε για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν όλα καλά» λενε κυβερνητικά στελέχη.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το σύστημα υγείας διαθέτει 941 κρεβάτια εντατικής θεραπείας σε δημόσια, στρατιωτικά και ιδιωτικά νοσοκομεία (αύξηση 66,5% σε σχέση με τον Ιούλιο του 2019), εκ των οποίων τα 258 προορίζονται για ασθενείς Covid-19. Ειδικά η Αττική διαθέτει 412 κλίνες, με 109 να διατίθενται μόνο για ασθενείς που πάσχουν από Covid-19 εων υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης και των ΜΕΘ σε ιδιωτικές κλινικές και ένταξής τους στο σύστημα υγείας.

Εν μέσω της μεγαλύτερης παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης των τελευταίων 100 ετών, σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχουν 344 ελεύθερες κλίνες εντατικής θεραπείας, εκ των οποίων 169 είναι κλίνες για τον κορονοϊό, μολονότι την εποχή πριν την πανδημία η πληρότητα των ΜΕΘ συχνά ανερχόταν στο 99 έως 100%. Ειδικά στην Αττική, η διαθεσιμότητα κλινών εντατικής θεραπείας για Covid-19 ανέρχεται σήμερα στο 40%.

Ήδη έχει δρομολογηθεί, δε, η αύξηση κρεβατιών για σοβαρά πάσχοντες από τον κορονοϊό. Την Πέμπτη προστέθηκαν έξι κλίνες εντατικής θεραπείας στο νοσοκομείο «Ελπίς» και έως τη Δευτέρα θα προστεθούν ακόμα 12 κρεβάτια στο «Γεώργιος Γεννηματάς». Υπάρχουν σχέδια για την προσθήκη ακόμα 35 κλινών σε νοσοκομεία της Αθήνας και της Χαλκίδας, ενώ σε επόμενη φάση, εφόσον χρειαστεί, έχει σχεδιαστεί η ένταξη ακόμα 20 κρεβατιών σε νοσηλευτήρια της Αττικής. Υπάρχει ακόμα η δυνατότητα να «ανοίξουν» έως το τέλος Σεπτεμβρίου 22 ακόμα κλίνες ΜΕΘ που σήμερα δεν αξιοποιούνται στην πρωτεύουσα.

Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Υγείας έχει μεριμνήσει ώστε ασθενείς που πάσχουν από άλλα νοσήματα και χρειάζονται εντατική περίθαλψη να μεταφερθούν σε αντίστοιχες κλίνες ιδιωτικών νοσοκομείων (χωρίς επιβάρυνση για τον ασφαλισμένο), απελευθερώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο κρεβάτια για την αντιμετώπιση του κορονοϊού στα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία άλλωστε χειρίζονται όλα τα κρούσματα.

Η σταθερή διαθεσιμότητα κλινών επιτρέπει την άμεση διασωλήνωση ασθενών που παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα ή ραγδαία επιδείνωση της υγείας τους, με αποτέλεσμα να σώζονται ζωές, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει στο ΕΣΥ να αντιμετωπίζει κάθε τραυματισμό ή πάθηση χωρίς να δίνει προτεραιότητα σε κάποιους πολίτες σε βάρος άλλων.

Το ποσοστό θνητότητας των νοσούντων από τον κορονοϊό που έχουν εισαχθεί στις ελληνικές ΜΕΘ είναι σαφώς χαμηλότερο από αυτό που έχει παρατηρηθεί σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ηνωμένο βασίλειο, ενώ η Ελλάδα ουδέποτε αναγκάστηκε να επιλέγει ποιος θα διασωληνωθεί και ποιος θα αφεθεί χωρίς την απαραίτητη φροντίδα, όπως συνέβη κατά το πρώτο κύμα στην Ιταλία. «Αυτά δεν είναι απλά στατιστικά που αποτυπώνονται σε πίνακες ή γραφήματα», σημειώνει κυβερνητικό στέλεχος, «μιλάμε για ανθρώπινες ζωές που σώθηκαν».

Το έμψυχο δυναμικό

Ο Αλ.Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ φωνάζουν διαρκώς για την ανάγκη ενίσχυσης με προσωπικό του ΕΣΥ. Όμως στη διάρκεια των τεσσεράμισι χρόνων που κυβέρνησαν το μόνιμο προσωπικό του ΕΣΥ μειώθηκε και δεν αυξήθηκε. Από 79.533 που παρέλαβαν τον Ιανουάριο του 2015, παρέδωσαν 79.122 τον Ιούλιο του 2019.

Πέραν των υποδομών, η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε περισσότερες από 6.200 προσλήψεις ώστε να στελεχώσει επαρκώς τις δομές δημόσιας υγείας εν μέσω πανδημίας, μολονότι ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε 2.000 προσλήψεις. Πολλοί θα μονιμοποιηθούν ώστε να καλυφθούν οι μεσομακροπρόθεσμες ανάγκες του ΕΣΥ.

Περισσότεροι από 700 από τους προσληφθέντες είναι γιατροί και περίπου 3.600 είναι νοσηλευτές, ενώ οι υπόλοιποι έχουν αναλάβει διοικητικές, παραϊατρικές ή τεχνικές θέσεις.

Πέραν αυτού, έχουν δρομολογηθεί προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, με έμφαση στις ανάγκες των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Ολοκληρώνονται οι διαδικασίες κρίσεων 943 μόνιμων θέσεων γιατρών. Στα μέσα της εβδομάδας προκηρύχθηκαν 400 θέσεις για ειδικευμένο ιατρικό προσωπικό στο ΕΣΥ. Περίπου οι μισοί από τους προσληφθέντες θα τοποθετηθούν σε υφιστάμενες ή καινούργιες ΜΕΘ. Αρχές Αυγούστου προκηρύχθηκαν 1.209 θέσεις σε διάφορες υγειονομικές ειδικότητες, που θα πληρωθούν μέσω ΑΣΕΠ. Είχαν προηγηθεί 1.116 προσλήψεις, πάλι μέσω ΑΣΕΠ, το 2019.

Επιπρόσθετα, εντός του Σεπτεμβρίου η κυβέρνηση προχωρά στην στελέχωση των νοσοκομείων με 2.250 επιπλέον νοσηλευτές οι οποίοι θα αποκτήσουν ειδικότητα. Περισσότεροι από τους μισούς, 1.600, θα ειδικευτούν στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Αξιοποίηση των δωρεών

Προχωρά παράλληλα η αξιοποίηση δωρεών που έχουν γίνει ώστε να αυξηθούν οι μόνιμες κλίνες ΜΕΘ που διαθέτει το ΕΣΥ, με στόχο η Ελλάδα να διαθέτει περίπου 1.200 κλίνες ως το τέλος του έτους, φτάνοντας τον κοινοτικό μέσο όρο κρεβατιών ανά 100.000 κατοίκους.

Το έργο κατασκευής ΜΕΘ δυναμικότητας 50 κλινών στο νοσοκομείο «Σωτηρία», που χρηματοδοτείται χάρη σε δωρεά της Βουλής, βρίσκεται στο τελικό στάδιο και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος Οκτωβρίου, Με το ίδιο χρονοδιάγραμμα προχωρά το άνοιγμα οκτώ νέων κλινών ΜΕΘ και τεσσάρων ΜΑΦ στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, χάρη σε δωρεα του Ευάγγελου Μαρινάκη, της Αγγελικής Φράγκου και της εταιρείας ΙΟΝ Α.Ε.

Πριν το τέλος του έτους θα αρχίσει επίσης η παράδοση των 155 κλινών σε ΜΕΘ και 19 κλινών σε ΜΑΦ που προβλέπει η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για ανακαίνιση εγκαταστάσεων σε 15 νοσοκομεία της χώρας. Το ΙΣΝ θα υποστηρίξει επίσης ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης κάθε γιατρού και κάθε νοσηλευτή στις ΜΕΘ για πέντε χρόνια, πρόγραμμα που στη συνέχεια θα αναλάβει το Ελληνικό Δημόσιο.

Η αύξηση των κλινών εντατικής θεραπείας σε διάστημα περίπου έξι μηνών και το σχέδιο για συνολική ενίσχυση του ΕΣΥ αντανακλά μία ευρύτερη αντιστροφή φιλοσοφίας και πορείας σε σχέση με τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι μεταξύ 2009 και 2018 ο αριθμός των νοσοκομειακών κρεβατιών μειώθηκε από 492,5 ανά 100.000 κατοίκους σε 419,8 σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της Eurostat.

Η αύξηση των κλινών εντατικής θεραπείας δεν συνιστά απλώς συγκυριακή αντίδραση στην πανδημία του κορονοϊού. Ενισχύει μακρόπνοα το Εθνικό Σύστημα Υγείας με υποδομές που θα είναι πολύτιμες σε βάθος χρόνου, καθώς η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η βελτίωση των θεραπευτικών μεθόδων υψηλής τεχνολογίας αναμένεται να αυξήσουν την ανάγκη για εντατική θεραπεία σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο τις επόμενες δεκαετίες.

Ειδικά μέτρα στο κέντρο της Αθήνας

Ο Ν. Χαρδαλιάς βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τον Κ. Μπακογιάννη προκειμένου να εκπονηθεί ένα ειδικό πρόγραμμα για το κέντρο της Αθήνας, το οποίο μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει ξενοδοχεία καραντίνας με υγειονομική παρακολούθηση, για ασυμπτωματικούς φορείς, ειδική ενημέρωση ευάλωτων ομάδων, ειδική επικοινωνία στις γλώσσες μεταναστών.

Αποκαλυπτικά στοιχεία

Αναφορικά με τα στοιχεία προσωπικού του Υπουργείου Υγείας, όπως αυτά προκύπτουν από το Μητρώο Ανθρώπινου Δυναμικού του Ελληνικού Δημοσίου και την σύγκριση Ιουνίου 2019 με Ιούνιο 2020 έχουμε τα εξής:
Ιούνιος 2019: 79.117 και Ιούνιος 2020: 77.308
Προκύπτει διαφορά 1869 μονάδων, η οποία μεταφράζεται σε αντίστοιχη μείωση του τακτικού προσωπικού τον Ιούνιο 2020 σε σχέση με τον Ιούνιο 2019.
Η μείωση αυτή προκύπτει για έναν πολύ απλό λόγο: τον Ιούνιο του 2019 στον Πίνακα 1 Σύνολο τακτικού προσωπικού εκτός ΝΠΙΔ συμπεριλαμβανόταν το τότε ΚΕΕΛΠΝΟ ( σήμερα ΕΟΔΥ ) σε αντίθεση με τον Ιούνιο του 2020 όπου λόγω της μετατροπής του σε ΝΠΙΔ τον Φεβρουάριο του 2020 έπαψε να συμπεριλαμβάνεται στον συγκεκριμένο πίνακα.
Αξίζει να επισημάνουμε ότι λόγω της πανδημίας δόθηκε προτεραιότητα σε προσλήψεις επικουρικού προσωπικού, επειδή αυτές υλοποιούνται με απλούστερες και ταχύτερες διαδικασίες με αποτέλεσμα να έχουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα ενίσχυση του συστήματος υγείας και των δομών με το αναγκαίο προσωπικό, ιατρικό και λοιπό.

Αυτές οι προσλήψεις επικουρικού προσωπικού φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί:

Οι μόνιμες προσλήψεις, τα αποτελέσματα των οποίων αναμένονται να ανακοινωθούν σταδιακά μέσα στους επόμενους 2 μήνες και σίγουρα πριν τα τέλη Νοεμβρίου είναι οι εξής:
900 ιατροί διαφόρων βαθμών και ειδικοτήτων
81 ιατροί διαφόρων βαθμών και ειδικοτήτων
1116 λοιπό προσωπικό διαφόρων κλάδων και κατηγοριών
Επίσης 400 θέσεις ιατρικού προσωπικού ( οι 200 για τις ΜΕΘ ) διαφόρων βαθμών και ειδικοτήτων που θα προκηρυχθούν αρχές Σεπτεμβρίου, θα έχουν υλοποιηθεί και προσληφθεί από τα Νοσοκομεία όλης της χώρας εντός Νοεμβρίου 2020.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το έτος 2020 θα έχουν προσληφθεί 1381 μόνιμοι ιατροί και 1116 λοιπό προσωπικό.