Εν Ελλάδι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα δύο ιστορικών ρευμάτων της πολιτικής σκέψης, η Δεξιά και η Αριστερά με όλες τις εκφάνσεις τους, διαθέτουν μια μοναδικότητα. Τα χαρακτηριστικά τους τόσο από αισθητικής, φιλοσοφικής όσο και ιδεολογικοπολιτικής άποψης, πέραν της χωροταξικής τοποθέτησης τους στο νοητό άξονα, δεν έχουν σχέση με τα αντίστοιχα ρεύματα της Δυτικής Ευρώπης. Είναι κατά κάποιο τρόπο… Ανάδελφες.

του Χάρη Παυλίδη

Σε λίγους μήνες θα εκκινήσουν οι εορτασμοί για τα 200 χρόνια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Από εκεί ξεκινάει το δράμα, ή αν θέλετε εκεί θα πρέπει να αναζητηθούν οι ευθύνες όσον αφορά στις νοοτροπίες και στις αντιλήψεις που διαμόρφωσαν το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο ανάπτυξης της πολιτικής σκέψης στη χώρα μας.

Μια ημιτελής επανάσταση που έφερε τη δολοφονία του Καποδίστρια, έναν Βασιλιά και τη Δυναστεία, πολύ αργότερα τον διχασμό και μετά τον εμφύλιο. Ο Διαφωτισμός δεν πέρασε ποτέ. Στη συνείδηση όμως του Έλληνα πέρασε και έμεινε ο σκοταδισμός.

Ο πολιτικός μεσαίωνας που εξωραΐζεται σε σχέση με τις προσλαμβάνουσες των ετών και των γεγονότων, αλλά η πολιτική σκέψη παρά τις προσπάθειες εξευρωπαϊσμού που έγιναν από διανοούμενους των δύο πλευρών, διακατέχεται από κλισέ που αναπαράγει ο εθνικός διχασμός και ο εμφύλιος.

Στο πνεύμα του «επικού» κινηματογράφου του Τζέιμς Πάρις η μια πλευρά, στη «Συνοικία το όνειρο» η άλλη. Μια Δεξιά που φοβάται να αλλάξει και μια Αριστερά που αλλάζει την ιστορία κατά το δοκούν. Και όταν η κοινωνία ωριμάζει και επιζητά την αλλαγή, και οι δύο προκειμένου να μην «ξεβολευτούν» προστρέχουν στις δεξαμενές του κεντρώου χώρου.

Και η Δεξιά και η Αριστερά εμφανίζονται υπέρ της προόδου, αλλά χωρίς καμία αλλαγή! Και οι δύο θέλουν να αλλάξουν την Ελλάδα, αλλά καμία απ’ τις δύο δεν θέλει να αλλάξει και να εκσυγχρονισθεί. «Δεν έμαθαν τίποτα, δεν ξέχασαν τίποτα», όπως είχε πει ο Ταλεϋράνδος για τη δυναστεία των γάλλων βασιλιάδων.

Όταν οι παρατάξεις δεν μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα για τη χώρα, ξεκινώντας από τις ίδιες, προσφεύγουν στην εύκολη λύση. Αλλάζουν τις λέξεις. Κάτι είχε καταλάβει ο Ζαν Ζωρές, ιδρυτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γαλλίας. Όπως έλεγε και ο «δικός» μας Παναγιώτης Κονδύλης: «Οι παρωπίδες προσφέρουν ασφαλή προσανατολισμό».

Μ’ αυτά και με τ’ άλλα, όλα αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν με κάποιες αναλαμπές. Γιατί όσοι κατά καιρούς επιχείρησαν να ανατρέψουν τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις, όσοι πήγαν κόντρα στο ρεύμα της «κομματικής βάσης», είτε συμβιβάστηκαν είτε έπεσαν ηρωικά. Το βλαχομπαρόκ «πουλάει» θρησκεία, πατρίδα, οικογένεια και η παρακμή συντηρεί το μύθο.