Η Επιτροπή και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) παρουσίασαν έκθεση σχετικά με πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2017 με σκοπό να προσφέρει βοήθεια σε 12 περιφέρειες και κράτη-μέλη της ΕΕ, ώστε να επιτύχουν τη βιομηχανική μετάβαση και να διατηρήσουν τη θέση τους στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.
του Κωνσταντίνου Μαργαρίτη*
Ομάδες εμπειρογνωμόνων του ΟΟΣΑ και της Επιτροπής συνεργάστηκαν με τις περιφέρειες και τα δύο κράτη μέλη, ώστε να εντοπιστούν οι ανασταλτικοί παράγοντες για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη στις περιοχές αυτές. Στόχος ήταν να ενισχυθούν οι μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές στρατηγικές τους που βασίζονται σε τομείς στους οποίους διατηρούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα —στους πόρους «έξυπνης εξειδίκευσης» που διαθέτουν. Οι στρατηγικές αυτές περιλαμβάνουν την κοινωνική δικαιοσύνη, τον οικονομικό εκσυγχρονισμό και τις φιλοδοξίες για το κλίμα.
Με βάση αυτή την εμπειρία, η έκθεση παρουσιάζει μια εργαλειοθήκη για τις εθνικές και τις περιφερειακές αρχές, η οποία δομείται σε πέντε βασικές προτεραιότητες και παρέχει συγκεκριμένες λύσεις για την αντιμετώπιση εμποδίων κατά τη βιομηχανική μετάβαση.
Ο Επίτροπος για την πολιτική γειτονίας, τις διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση και την περιφερειακή πολιτική, κ. Γιοχάνες Χαν, δήλωσε τα εξής: «Η ευημερία και η ευμάρεια σε επίπεδο ΕΕ ξεκινούν στις περιφέρειές μας. Για δύο χρόνια, ομάδες εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής και του ΟΟΣΑ συνεργάστηκαν στενά με εθνικούς και τοπικούς φορείς ώστε να τους βοηθήσουν να υιοθετήσουν την καινοτομία, την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, την ψηφιοποίηση και να αναπτύξουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τις θέσεις εργασίας του αύριο. Αυτά είναι τα τέσσερα κατευθυντήρια σημεία μιας μετάβασης που παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους.»
Οι πέντε βασικές προτεραιότητες που εντόπισε η Επιτροπή πολιτικής παρουσιάζονται στην έκθεση:
1) Προετοιμασία των θέσεων εργασίας του μέλλοντος
Πρόκληση: έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού για τους αναδυόμενους οικονομικούς τομείς.
Λύσεις πολιτικής: πρόβλεψη των αναγκών σε δεξιότητες για τη βιομηχανική μετάβαση· ενίσχυση της ικανότητας των εταιρειών να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους για ανθρώπινους πόρους· συμμετοχή των τοπικών φορέων στον σχεδιασμό και την κατάρτιση πρωτοβουλιών για τις περιφερειακές δεξιότητες.
2) Διεύρυνση και διάδοση της καινοτομίας
Πρόκληση: έλλειψη ικανότητας καινοτομίας σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Λύσεις πολιτικής: επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού· επέκταση των δικτύων επιχειρηματικής καινοτομίας και παροχή στήριξης σε συνεργατικούς σχηματισμούς· ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και των τοπικών επιχειρηματικών κοινοτήτων.
3) Προώθηση της επιχειρηματικότητας και της δραστηριοποίησης του ιδιωτικού τομέα
Πρόκληση: περιορισμένη πρόσβαση σε δεξιότητες και δίκτυα επιχειρηματικότητας για νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις.
Λύσεις πολιτικής: στήριξη επιχειρηματιών με την παροχή πληροφοριών, κατάρτισης, πλαισίωσης και καθοδήγησης, ενίσχυση των δικτύων επιχειρηματικότητας, αύξηση της συμμετοχής των νεοφυών επιχειρήσεων και των ΜΜΕ στη συνεργατική έρευνα.
4) Μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία
Πρόκληση: συνδυασμός της μακροπρόθεσμης διάστασης μιας κλιματικά ουδέτερης μετάβασης με τη βραχυπρόθεσμη οικονομική δράση.
Λύσεις πολιτικής: προώθηση των ενεργειακών μεταβάσεων σε τοπικό επίπεδο μέσω προγραμμάτων χρηματοδοτικής στήριξης· ενσωμάτωση της μετάβασης προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία σε ευρύτερες στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης.
5) Προώθηση της χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης
Πρόκληση: χωρικές ανισότητες και εδαφικές συνδέσεις.
Λύσεις πολιτικής: ενθάρρυνση της εδαφικής συνεργασίας μέσω συμπράξεων μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών· διασφάλιση της ψηφιακής συνδεσιμότητας και των ψηφιακών υπηρεσιών σε απομακρυσμένες περιοχές.
Η εν λόγω έκθεση και οι συστάσεις της θα τροφοδοτήσουν την προετοιμασία, των μελλοντικών προγραμμάτων συνοχής για την περίοδο 2021-2027, στο πλαίσιο των οποίων διατίθενται πάνω από 90 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της έρευνας, της καινοτομίας, της ψηφιοποίησης και της στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Η παγκοσμιοποίηση έχει αποφέρει τεράστια οφέλη στις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου και πολλές ευκαιρίες για τους Ευρωπαίους. Ωστόσο, ενώ τα οφέλη διαχέονται σε πολλούς, το κόστος επιβαρύνει πολλές φορές με άνισο τρόπο. Πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες αντιμετωπίζουν απώλειες θέσεων εργασίας που συνδέονται με την παρακμή των παραδοσιακών κλάδων. Η Ευρώπη, για να καταφέρει να ανταποκριθεί στην πρόκληση του οικονομικού εκσυγχρονισμού, πρέπει να ενδυναμώσει τις περιφέρειές της και να τις βοηθήσει να δημιουργήσουν αξία. Αυτό σημαίνει υιοθέτηση της καινοτομίας, ψηφιοποίηση, απεξάρτηση από τον άνθρακα και ανάπτυξη των δεξιοτήτων των ατόμων.
Η Ευρώπη εισέρχεται δυναμικά σε μια νέα εποχή με περισσότερα εφόδια και προοπτικές.
- Ο Κων/νος Σ. Μαργαρίτης είναι Δημοσιογράφος
