Το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης με το οποίο τιμήθηκε η φιλιππινέζα δημοσιογράφος Μαρία Ρέσα χαρακτηρίστηκε σήμερα από πολλούς στην πατρίδα της ως μια αποδοκιμασία των επίσημων επιθέσεων εναντίον των μέσων ενημέρωσης, αλλά δεν υπήρξε κάποιο σχόλιο από τον πρόεδρο Ροντρίγο Ντουτέρτε, έναν συχνό επικριτή του ειδησεογραφικού της ιστότοπου Rappler.

Η Ρέσα, η οποία έχει αφεθεί ελεύθερη με εγγύηση καθώς έχει εφεσιβάλει μια απόφαση που την καταδίκασε σε εξαετή ποινή κάθειρξης τον περασμένο χρόνο με την κατηγορία της δυσφήμισης, ενώ έχει εμπλακεί και πολλές άλλες φορές σε δικαστικές περιπέτειες, μοιράστηκε το βραβείο με τον ρώσο δημοσιογράφο Ντμίτρι Μουράτοφ.

Ο Ντουτέρτε έχει καταφερθεί ονομαστικά εναντίον του Rappler, τον οποίο έχει χαρακτηρίσει «ιστότοπο fake news» και όργανο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.

Παρά τις πιέσεις και τους κινδύνους που διατρέχει, η 58χρονη Ρέσα παραμένει στις Φιλιππίνες και δεν έχει σταματήσει να επικρίνει την κυβέρνηση της χώρας.

Το 2012 δημιουργήθηκε ο Rappler με τη φιλοδοξία να προσφέρει μια τολμηρή ματιά στην ειδησεογραφία των Φιλιππίνων μέσω των ρεπορτάζ και της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η Ρέσα ξεκίνησε να δέχεται διαδικτυακές απειλές λίγο μετά την ορκωμοσία του Ντουτέρτε στην προεδρία των Φιλιππίνων το 2016 και την έναρξη του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» στον οποίο έχουν σκοτωθεί χιλιάδες άνθρωποι και πλέον ερευνάται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Ο Rappler είναι ένα από τα μέσα που δημοσιοποίησαν σοκαριστικές φωτογραφίες από εκτελέσεις και αμφισβήτησαν τη νομική βάση του πολέμου κατά των ναρκωτικών.

Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι οι αρχές έχουν εκτελέσει με συνοπτικές διαδικασίες χιλιάδες υπόπτους για υποθέσεις ναρκωτικών. Η αστυνομία το διαψεύδει και αντιτείνει ότι εκείνοι που σκοτώθηκαν βίαια είχαν προβάλει αντίσταση κατά τη σύλληψη στο πλαίσιο μυστικών επιχειρήσεων της αστυνομίας.

Βουλευτές και ειδικοί στα μέσα ενημέρωσης λένε ότι το βραβείο υπογραμμίζει την σπουδαιότητα της ελευθερίας του λόγου και της αποκάλυψης της αλήθειας ενόψει των εκλογών του επόμενου χρόνου για την ανάδειξη του διαδόχου του Ντουτέρτε.

Ο Κάρλος Ισαγκάνι Ζαράτε, ένας βουλευτής της αντιπολίτευσης, δηλώνει ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε μια αμήχανη θέση.

“Η εκκωφαντική σιωπή από την πλευρά του προεδρικού παλατιού λέει πολλά για το πώς (οι αρχές) έχουν αντιμετωπίσει την Μαρία Ρέσα στο παρελθόν και πως αιφνιδιάστηκαν από την αναγνώρισή της”, είπε ο Ζαράτε στο Ρόιτερς.

“Αυτή είναι μια αποδοκιμασία προσωπικά στον Ντουτέρτε, ο οποίος προσέβαλε τους επικριτές (του καθεστώτος) και ειδικά τις γυναίκες”.

Η Ρέσα είναι η πρώτη Φιλιππινέζα που τιμάται ατομικά με βραβείο Νόμπελ: 13 Φιλιππινέζοι συμμετείχαν σε οργανώσεις που τιμήθηκαν με βραβεία το 2017, το 2013 και το 2007.

 

ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΤΙΟΥ

 

“Για το παλάτι το δίλημμα είναι πώς να συγχαρείς κάποιον, ο οποίος είναι θύμα διώξεων από την κυβέρνηση”, λέει από την πλευρά του ο Ντανίλο Αράο, ένας καθηγητής δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο των Φιλιππίνων.

Η κυβέρνηση του Ντουτέρτε διαψεύδει τις διώξεις επικριτών της στα μέσα ενημέρωσης.

Το προεδρικό παλάτι, ο εκπρόσωπος του Ντουτέρτε, ο επικεφαλής νομικός του σύμβουλος και το γραφείο επικοινωνίας του δεν απάντησαν σε αιτήματα του Ρόιτερς να σχολιάσουν την βράβευση της Ρέσα ή τις αντιδράσεις των επικριτών.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μενάρντο Γκουεβάρα, χαιρέτισε την βράβευσή της, αλλά είπε ότι οι νόμοι περί δυσφήμισης θα πρέπει να τηρούνται.

Σε ανακοίνωσή του ο υπουργός ανέφερε: “Ως κοινός πολίτης χαίρομαι που μια συμπολίτισσά μου περιλαμβάνεται στους φετινούς βραβευθέντες με Νόμπελ Ειρήνης”.

Ο ίδιος είπε ότι η ελευθερία του λόγου είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη στις Φιλιππίνες, αλλά υπάρχουν νομικοί περιορισμοί, περιλαμβανομένης της δυσφήμισης.

Το 2018 ο Ντουτέρτε απαγόρευσε στον Rappler να καλύπτει τις επίσημες εκδηλώσεις του αναγκάζοντας τον ιστότοπο να καλύπτει τις δραστηριότητές του και τις ομιλίες του σε εκδηλώσεις μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ζωντανής τηλεοπτικής μετάδοσης.

Μεταξύ των θετικών αντιδράσεων στη βράβευση της Ρέσα είναι και εκείνη μιας από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές οργανώσεις της χώρας, της Ένωσης Διοίκησης των Φιλιππίνων, η οποία σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι η βράβευση της δημοσιογράφου υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της διαφύλαξης της ελευθερίας του Τύπου ως “μια εμπροσθοφυλακή κατά της κατάχρησης εξουσίας και του απαραίτητου στοιχείου της Δημοκρατίας” στη χώρα.