Η Γηραιά Αλβιώνα λύνει κάβους και αποπλέει προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, τα Δυτικά Βαλκάνια δεν έχουν το γαλλικό κλειδί ώστε να ανοίξουν την πόρτα της Ευρώπης, ενώ ο εθνικισμός αποκαλύπτεται αξιοποιώντας στο έπακρο το κλίμα φόβου και ανασφάλειας με αφορμή το προσφυγικό- μεταναστευτικό.

tomanifesto.gr manifesto to manifesto manifesto gr manifesto.gr tomanifesto manifestogr μανιφεστο manifesto news efimerida manifesto eidhseis to manifesto eidiseisτου Χάρη Παυλίδη

Άραγε η Ευρώπη έχει απολέσει τη δυναμική της; Μήπως κουράστηκε να κουβαλάει στους ώμους της όλο και περισσότερα κράτη- μέλη; Μήπως οι Ευρωπαίοι κουράστηκαν να περιμένουν την Ευρώπη πότε θα… γίνει Ευρώπη; Και στην πρώτη περίπτωση και στη δεύτερη κερδίζουν οι εθνολαϊκιστές και χάνουν η Ευρώπη και οι Ευρωπαίοι. Και το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής: Θυμάται κανείς τους λόγους και τις αιτίες που το χώμα της Ευρώπης ποτίστηκε με το αίμα δύο παγκοσμίων πολέμων;

Είναι προφανές ότι η Ευρώπη επιμένει και αντιστέκεται. Επιμένει με ανεκτικότητα και αλληλεγγύη και αντιστέκεται στις αντιφάσεις της με αντιφάσεις. Και εκεί βρίσκεται το πρόβλημα. Η Ευρώπη αυξήθηκε σε βάρος των αρχών και των αξιών της. Διευρύνθηκε με αποτέλεσμα να συρρικνωθούν όλα εκείνα που κέρδισε μέσα από τις αντιθέσεις της. Βρέθηκε και απροετοίμαστη στην αντιμετώπιση της μαζικής μετακίνησης πληθυσμιακών ομάδων και φάνηκε το πρόβλημα. Αυτό που στη συνέχεια οι εθνολαϊκιστές φρόντισαν να αξιοποιήσουν στη βάση μιας «αντισυστημικής» σύγκρουσης με τις πολιτικές ελίτ.

Οι εικόνες από τη Δρέσδη, τα κινήματα που έσπευσαν να «καπελώσουν» τη ριζοσπαστικοποίηση των πολιτών σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η διαρκώς αυξανόμενη αυταρχικότητα των κυβερνήσεων στην κεντρική Ευρώπη, δείχνουν μια Ευρώπη που παλεύει να… μείνει Ευρώπη και κάποια κράτη που λένε ότι είναι στην Ευρώπη αλλά δεν θέλουν να ανήκουν σ’ αυτήν. Και πίσω απ’ όλα αυτά αρχίζει σιγά- σιγά να προβάλλει το βλοσυρό πρόσωπο του ξενοφοβικού εθνικισμού που με φιλολαϊκό μανδύα κουνάει το δάχτυλο στη δημοκρατία. Φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να υποδεικνύει το… σωστό δρόμο ώστε η Ευρώπη να ανακτήσει τις αρχές και τις αξίες της!

Η πρόσφατη παρέμβαση της Επιτρόπου Βεστάγκερ αποτελεί ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Που ανεξάρτητα από τις επιμέρους βελτιώσεις που χρειάζεται η πρότασή της για αλλαγή πολιτικής και οικονομικού μοντέλου, τουλάχιστον προσεγγίζει στο πρόβλημα. Αρκεί να αναρωτηθεί κανείς γιατί η ακροδεξιά και οι εθνολαϊκιστές απέκτησαν ερείσματα τα τελευταία χρόνια, ενώ τα προηγούμενα ήταν ανύπαρκοι, ώστε να γίνουν κατανοητοί οι λόγοι αυτής της ανιστόρητης επιστροφής των εχθρών της δημοκρατίας με την ανοχή των δημοκρατικών κομμάτων.

Στο σημείο όμως που έφθασε η Ευρώπη οι διαπιστώσεις μπορεί να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν λύνουν όμως το πρόβλημα. Στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Αγγλία, στη Γερμανία, οι αστικές δημοκρατικές δυνάμεις αμύνονται χωρίς να έχουν όμως πολιτικό σχέδιο ανασυγκρότησης της μεσαίας τάξης. Μια πειστική πολιτική πρόταση που θα σταματήσει τη ριζοσπαστικοποίηση και την εκμετάλλευση της από τους εθνικιστές. Υπάρχει αντίδραση κι αυτό κατ’ αρχήν είναι θετικό. Δεν είναι όμως αρκετό.

Η Ευρώπη επιμένει και αντιστέκεται, αλλά για να… μείνει Ευρώπη χρειάζεται τη βοήθεια όλων όσοι πιστεύουν ότι η δημοκρατία αποτελεί προϋπόθεση για την κοινωνική συνοχή και έναν νέο ευρωπαϊκό πατριωτισμό. Κι αυτό δεν αφορά μια παράταξη, αλλά όλα τα δημοκρατικά κόμματα του ευρωπαϊκού τόξου. Η συζήτηση για την επανίδρυση της Ευρώπης πρέπει να ξεκινήσει και μάλιστα εντός ενός πλαισίου που θα αποκλείει τα άκρα και τους εκφραστές τους από αυτή τη συζήτηση.