Της σημερινής έναρξης της ισχύος του σχετικού ομοσπονδιακού νόμου στην Αυστρία, ο οποίος απαγορεύει πλέον οριστικά και αμετάκλητα το κάπνισμα στην εστίαση, και ο οποίος χαιρετίστηκε ως σημαντικό βήμα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, προηγήθηκαν πολυετείς και έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, που φέρεται να είχαν ξεκινήσει εδώ και πάνω από 25 χρόνια, όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά η ιδέα της δημιουργίας “ζωνών για μη καπνιστές”.
Ήταν τότε που, από τη μία πλευρά η σχεδόν πανταχού παρούσα “γαλαζο-γκρίζα ομίχλη” ήταν κάτι σαν αυτονόητο σε δημόσια κτίρια ή στους θαλάμους καπνίσματος στα σχολεία, το κάπνισμα επιτρεπόταν ακόμη και στο αεροπλάνο, και από την άλλη πλευρά άνοιγε δειλά η συζήτηση για γενικές απαγορεύσεις στο κάπνισμα και για προειδοποιητικές επιγραφές στις συσκευασίες των τσιγάρων.
Για πρώτη φορά το 1992, ο τότε υπουργός Υγείας, ο Σοσιαλδημοκράτης Μίχαελ ‘Αουσενβινκλερ, εξήγγειλε μία σειρά πρωτοβουλιών κατά του καπνίσματος, μέσα από ένα αυστηρό “νομοσχέδιο για τα προϊόντα καπνού”, που θα περιλάμβανε αρχικά τις έγκυες γυναίκες, τους χώρους εργασίας και προέβλεπε στη συνέχεια την εθελοντική δημιουργία χώρων μη καπνιστών στην εστίαση.
Πολυετείς συζητήσεις ως προς την εστίαση απέτυχαν, και μόνον τον Αύγουστο του 2004 η τότε υπουργός Υγείας Μαρία Ράουχ-Κάλατ του Λαϊκού Κόμματος, ανακοίνωνε την δρομολόγηση εθελοντικής ρύθμισης για χώρους μη καπνιστών στην εστίαση, θέτοντας ως στόχο να υπάρξουν τέτοιες “ζώνες” μέχρι το τέλος εκείνης της χρονιάς σε ποσοστό 30% των επιχειρήσεων εστίασης και σε ποσοστό 90% μέχρι το τέλος του 2006.
Θεωρητικά, η Αυστρία απαγόρευσε το κάπνισμα στα δημόσια κτίρια στις αρχές του 2005, αλλά η επιβολή του μέτρου τα προηγούμενα χρόνια γνώρισε πολλές ταλαντεύσεις. Ωστόσο στους χώρους εργασίας όπου υπήρχαν απαγορεύσεις για το κάπνισμα, αυτές τηρούνταν από την πλειονότητα των εργαζομένων.
Ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις εστίασης περνούσαν σε αντεπίθεση προβάλλοντας τα επιχειρήματα “όχι σε καταναγκαστικές ρυθμίσεις” ή “ο πελάτης κηδεμονεύεται και πλήττεται η άνεση του”.
Σχεδόν τρία χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2007, η επίσης προερχόμενη από το Λαϊκό Κόμμα τότε υπουργός Υγείας Αντρέα Κντόλσκι προχωρούσε σε νομοθετική ρύθμιση για τη διάκριση σε επιχειρήσεις εστίασης μεταξύ χώρων καπνιστών και μη καπνιστών, που ψηφίστηκε πλέον ως νέος νόμος τον Απρίλιο του 2008.
Ο νέος νόμος περί “Προστασίας των μη καπνιστών” άρχισε να ισχύει στη χώρα από την 1η Ιανουαρίου του 2009 και, έπειτα από μία μεταβατική περίοδο 18 μηνών, εφαρμοζόταν με αυστηρότητα από την 1η Ιουλίου 2010.
Σύμφωνα με εκείνον τον νόμο, που πρακτικά ίσχυε μέχρι χθες, 31η Οκτωβρίου 2019, όλες οι επιχειρήσεις γαστρονομίας στην Αυστρία (από εστιατόρια, καφέ, την ταβέρνα του χωριού μέχρι τη ντίσκο) με χώρο μέχρι 50 τετραγωνικά μέτρα, είχαν ελεύθερη επιλογή να λειτουργούν ως κατάστημα για καπνιστές ή για μη καπνιστές.
Επιχειρήσεις με χώρους μεγαλύτερους των 50 τετραγωνικών μέτρων, που επιθυμούσαν να έχουν μικτή λειτουργία, για καπνιστές και μη καπνιστές, έπρεπε να έχουν διαμορφώσει και να διαθέτουν ξεχωριστούς χώρους για καπνιστές και μη καπνιστές, ίδιων διαστάσεων, σε διαφορετική περίπτωση ήταν επιβεβλημένη αυτόματα η απαγόρευση του καπνίσματος και το κατάστημα λειτουργούσε αποκλειστικά για μη καπνιστές.
Σε μία επόμενη φάση, με σχετικό νόμο για τη γενική απαγόρευση του καπνίσματος στην εστίαση , που είχε ψηφιστεί από την αυστριακή Βουλή τον Μάιο του 2015 και επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Μαΐου του 2018, θα δινόταν οριστικό τέλος και στο κάπνισμα σε επιχειρήσεις γαστρονομίας.
Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2018, τα δύο κόμματα τη τότε νέας κυβέρνησης συνασπισμού, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα και το ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων, ψήφισαν με την πλειοψηφία τους στην Ολομέλεια της Βουλής την κατάργηση του ομοσπονδιακού νόμου του 2015.
Με τη διάλυση αυτού του κυβερνητικού συνασπισμού στα τέλη του περασμένου Μαΐου, εξαιτίας της διαβόητης “Υπόθεσης Ίμπιζα”, στην οποία φέρεται να ενέχεται άμεσα ο παραιτηθείς από όλα τα αξιώματά του πρώην αντικαγκελάριος και αρχηγός των Ελευθέρων Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, κατέστησε δυνατή την υπερψήφιση στις 2 Ιουλίου του νόμου για την απόλυτη απαγόρευση του καπνίσματος στην εστίαση στην Αυστρία.
Η υπερψήφιση από τα τέσσερα εκ των πέντε κομμάτων της Βουλής έγινε δυνατή με την υπαναχώρηση του πρώην κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος του πρώην καγκελάριου Σεμπάστιαν Κουρτς στο θέμα της απελευθέρωσης του καπνίσματος στην εστίαση, που το ίδιο υποστήριζε με εμμονή έως την διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού με το Κόμμα των Ελευθέρων, το οποίο ήταν το μόνο από τα πέντε κόμματα της Βουλής, που καταψήφισε το νόμο τον περασμένο Ιούλιο.
Την έναρξη ισχύος, οριστικά και αμετάκλητα, από σήμερα 1η Νοεμβρίου, του ομοσπονδιακού νόμου — η τήρηση του οποίου θα ελέγχεται με ιδιαίτερη αυστηρότητα και σε περίπτωση παράβασής του θα επιβάλλονται μεγάλα πρόστιμα και κυρώσεις — προβλέπει σχετική απόφαση της 16ης Οκτωβρίου του Αυστριακού Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Με την απόφασή του αυτή, το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή που είχαν καταθέσει νωρίτερα εκπρόσωποι της αποκαλούμενης “νυκτερινής γαστρονομίας” ζητώντας την εξαίρεσή τους από τον νόμο, αναφέροντας μεταξύ άλλων ως επιχείρημα ότι οι επιχειρήσεις τους – μπαρ, ντίσκο — λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τις νυκτερινές ώρες και οι επισκέπτες τους έχουν διαφορετικό προφίλ εκείνων της υπόλοιπης εστίασης.
